बिहार राज्य
बिहार | |||||
— state — | |||||
Location of बिहार | |||||
निर्देशाङ्क | |||||
देय् | भारत | ||||
क्षेत्र | अंगिका क्षेत्र, भोजपुरी क्षेत्र, मगध क्षेत्र, मिथिला क्षेत्र | ||||
राज्य | बिहार | ||||
विभाग | पटना, तिरहुत, सरन, दरभंगा, कोसी, पुर्णिया, भागलपुर, मुंगेर, मगध | ||||
जिल्ला | ३८ | ||||
बिहार | सन् १९१२ | ||||
राजधानी | पटना | ||||
तःधंगु नगर | पटना | ||||
तःधंगु महानगर | पटना | ||||
Governor | देवानन्द कुँवर | ||||
Chief Minister | नितिश कुमार | ||||
Deputy Chief Minister | सुशील कुमार मोदी | ||||
संसद (थाय्) | निगु सदनात्मक (२४३ + ९६) | ||||
सांसद क्षेत्र | parliamentary constituencies in Bihar | ||||
High Court | पटना उच्च न्यायालय | ||||
District Courts of India | |||||
लिङ्गानुपात | 108.8 ♂/♀ | ||||
साक्षरता • Male |
52.0% • 59.7% | ||||
व्यावहारिक भाय्() | हिन्दी, अंग्रेजी भाषा, उर्दू, भोजपुरी भाषा, मगही भाषा व मैथिली | ||||
---|---|---|---|---|---|
ई लागा | IST (UTC+05:30) | ||||
विस्तार | 99,200 square kilometres (38,300 sq mi) (12th)† | ||||
वायु मण्डल तापमान |
ETh (कोप्पेन्) • 27 °C (81 °F) | ||||
Governing body | Government of India, Government of Bihar | ||||
सङ्केत
| |||||
ISO 3166-2 | IN.BR | ||||
मूलुखा: बिहार | |||||
खँ
| |||||
जाःथाय् | gov.bih.nic.in | ||||
बिहारया लालमोहर |
बिहार भारतया छगू राज्य ख। बिहारया राजधानी पटना ख । बिहारया उत्तरय् नेपाल, पूर्वय् पश्चिम बंगाल, पश्चिमय् उत्तर प्रदेश व दक्षिणय् झारखण्ड दु। थुकिया नां बौद्ध विहारं वःगु धैगु मान्यता दु। थ्व लागा गंगा व उकिया सहायक खुसितेगु मैदानय् ला। प्राचीन कालया विशाल साम्राज्यतेगु गढ थ्व प्रदेश वर्तमानय् भारतया अर्थव्यवस्थाया दक्ले ल्युनेया राज्यय् छगू ख।
इतिहास
[सम्पादन]बिहारया ऐतिहासिक नां मगध ख । बिहारया राजधानी पटनाया ऐतिहासिक नाम पाटलिपुत्र ख।
प्राचीन काल
[सम्पादन]प्राचीन कालय् मगधया साम्राज्य भारतया दक्ले शक्तिशाली साम्राज्यय् छगू ख। थनं मौर्य वंश, गुप्त वंश व मेमेगु यक्व राजवंशतयेसं भारतया यक्व भागय् राज यात। मौर्य वंशया शासक सम्राट अशोकया साम्राज्य सकल भारतनापं पश्चिमय् अफ्गानिस्तान तक्क थ्यं। मौर्य वंशया शासन ३२५ ईस्वी पूर्व निसें १८५ ईस्वी पूर्व तक्क दयाच्वन। खुगु व न्यागु शताब्दी इसापूर्वय् थन बौद्ध व जैन धर्मतयेगु उद्भव जुल। अशोकं बुद्ध धर्मया प्रचारय् महत्वपूर्ण भूमिका म्हितल व वय्कलं थःगु काय् महेन्द्रयात बौद्ध धर्मया प्रसारया निंतिं श्रीलंका छ्वयाबिल। वय्कलं थःगु काय्यात पाटलिपुत्र (वर्तमान पटना)या छगू घाटं विदा यानादिल व थ्व घाटयात आःतक्क नं महेन्द्रया नामं महेन्द्रू घाट धाइगु या।
भूगोल
[सम्पादन]थ्व राज्यया मू झ्वलाय् ककोलत, मंझर कुंड, धुआ कुंड, नॉर्थ टैंक आदि ला।
प्रशासन
[सम्पादन]थ्व राज्ययात विभाग, विभागतेत जिल्ला व जिल्लातेत तहसीलय् बायातःगु दु। तहसीलया अधीनय् थी-थी ग्राम पञ्चायत ला।
- भागलपुर विभाग: बाँका जिल्ला, भागलपुर जिल्ला
- दरभंगा विभाग: बेगूसराय जिल्ला, दरभंगा जिल्ला, मधुबनी जिल्ला, समस्तीपुर जिल्ला
- कोसी विभाग: मधेपुरा जिल्ला, सहरसा जिल्ला, सुपौल जिल्ला
- मगध विभाग: अरवल जिल्ला, औरंगाबाद जिल्ला, गया जिल्ला, जहानाबाद जिल्ला, नवादा जिल्ला
- मुंगेर विभाग: जमुई जिल्ला, खगड़िया जिल्ला, मुंगेर जिल्ला, लखीसराय जिल्ला, शेखपुरा जिल्ला
- पटना विभाग: भोजपुर जिल्ला, बक्सर जिल्ला, कैमुर जिल्ला, पटना जिल्ला, रोहतास जिल्ला, नालंदा जिल्ला
- पूर्णिया विभाग: अररिया जिल्ला, कटिहार जिल्ला, किशनगंज जिल्ला, पूर्णिया जिल्ला
- सरन विभाग: गोपालगंज जिल्ला, सरन जिल्ला, सीवान जिल्ला
- तिरहुत विभाग: पूर्वी चंपारण जिल्ला, मुजफ्फरपुर जिल्ला, शिवहर जिल्ला, सीतामढी जिल्ला, वैशाली जिल्ला, पश्चिम चंपारण जिल्ला
थ्व राज्यया मू नगर थ्व कथं दु-
- वारिसलिगञ्ज
- अमरपुर
- अररिया
- अरेराज
- आरा
- असरगञ्ज
- औरंगाबाद
- बागहा
- बैरगानिया
- बकतरारपुर
- बांका
- बनमनखि बजार
- बरहिया
- बरौली
- बरौनी आइ ओ सी टाउनशिप
- बरबिघा
- बर्ह्
- बेहेया
- बेलसांढ
- बेत्तिया
- भबुवा
- भागलपुर
- बिहार नगर, नालन्दा जिल्ला
- विक्रमगञ्ज
- बोद्ध गया
- बक्सर
- चन्पटिया
- चप्रा
- कोल्गोंग
- दलसिंहसराइ
- दरभंगा
- दौडनगर
- देह्री
- ढाका (भारत)
- दिघ्वारा
- दिनापुर क्यान्टोन्मेन्ट
- दिनापुर निजामत
- दम्रा
- दम्रावं
- फत्वाह
- फोर्बेस्गञ्ज
संस्कृति
[सम्पादन]नसा
[सम्पादन]थनया मू नसाय् कढ़ी, खिचड़ी, घूगनी, पिट्ठा, चिवड़ा, सत्तू, धेस्का, साग, कोफ्ता, भर्वां करेला, पचरंगी कोरमा, पालक पनीर, शाही पनीर, लिट्टी, चोखा, पुआ , सूरन चटनी, ठेकुआ, खाजा, बेसन की सब्जी, काला चना घूमनी, आलू चोखा, चना-नेनुआ, चना दाल की कचौरी, तिल बर्फी आदि ला।
प्याखँ
[सम्पादन]थनया मू प्याखँय् करमा, घुमकड़िया कीर्तनियां, चेकवा, छऊ, जटजटनि, जदूर, जातरा, जाया, झीका, डांगा, पंवरिया, बरबो-बरवाहन, बैमा, माघा, माधी, मुझरी, मूका, विदायत, विदेशिया, सोहराई आदि ला।
लिधंसा
[सम्पादन]स्वयादिसँ
[सम्पादन]
|