मार्शल टापु

	[[Image:\|110px\|राष्ट्रीय चिं Marshall Islandsयागु]]
ध्वांय	राष्ट्रीय चिं

म्ये: Forever Marshall Islands

राजधानी

Majuro
7°7′N 171°4′E

तधंगु सहर Majuro

औपचारिक भाय Marshallese, English

सरकार

- President Kessai Note

Independence

- from the United States October 21 1986

क्षेत्रफल

- फुकं 181 किमि² (213th)

(69.8 वर्ग माइल)

- लयागु प्रतिशत (%) negligible

जनसंख्या

- July 2005 एस्टिमेटेड 61,963 (205th)

- 2003 सेन्सस् 56,429

- जनघनत्व 326/किमि² (28th)
(846/वर्ग माइल)

कुल ग्राहस्थ उत्पादन (पि पि पि) 2001 एस्टिमेट

- फुकं $115 million (220th)

- प्रति छ्यं $1,600 (2001 est.) (195th)

मुद्रा United States dollar (USD)

ई क्षेत्र (UTC+12)

इन्टरनेट TLD

.mh

कलिंग कोड +692

मार्शल टापु ( मार्शल भाषा : Ṃajeḷ ) आधिकारिक रुपं मार्शल टापु गणतन्त्र ( मार्शल भाषा : Aolepān Aorōkin Ṃajeḷ ) माइक्रोनेसिया क्षेत्रया भूमध्य रेखाया पश्चिमय् लाःगु छगू टापु देय् ख। थ्व क्षेत्र उत्तरपश्चिमी प्रशान्त महासागरय् ला। थ्व भूभागय् २९गु कोरल एटोल व ५गु टापु दु। थ्व टापुत निझ्वलय् बायातःगु दु: पूर्वय् रातक व पश्चिमय् रालिक। थ्व देय्या ९७.८७% भूभाग लखं भुनातःगु दु। थ्व छुं नं सार्वभौम राज्यया भूमिइ लःया दकलय् अप्व अनुपात ख। थ्व देय्‌या उत्तरय् वेक टापु, दक्षिणपूर्वय् किरिबाती, दक्षिणय् नाउरु व पश्चिमय् माइक्रोनेसियाया संघीय राज्यनाप समुद्री सीमा दु। राजधानी व दकलय् तःधंगु नगर माजुरो ख, थन देय्या करिब बच्छि जनसंख्या च्वनि।

अस्ट्रोनेसियन जनजातित ईसापूर्व २गु सहस्राब्दीइ हे मार्शल टापुइ थ्यन व दक्षिणपूर्वी एसियामि बाली दसु: नैक्या, जायन्त स्वाम्प तारो, व ब्रेडफ्रुट, नापं लहिना-खा नं थन दुथ्याकल, गुकिलिं थ्व टापुयात स्थायी रुपं च्वनेगु योग्य दयेकल। १६गु शताब्दीया मध्यय् यक्व स्पेनिश अभियानं थ्व टापुया भ्रमण यात तर स्पेनिश ग्यालियनतयेसं सामान्यतया प्रशान्त मार्गय् उत्तरय् तापाक्क वन व मार्शलयात त्वःतल। युरोपेली नक्सा व चार्टं थ्व पुचःया नां बेलायती क्याप्टेन जोन मार्शलया निंतिं तल, गुम्हेस्यां सन् १७८८इ थ्व क्षेत्रया अन्वेषण यात। अमेरिकी प्रोटेस्टेन्ट मिसनरी व पश्चिमी व्यापारिक खलः १८५०या दशकय् थ्यनेगु शुरु जुल। जर्मन कोपरा व्यापारीतयेसं सन् १८७० व १८८०या दशकय् अर्थतन्त्रय् प्रभुत्व स्थापित यात व जर्मन साम्राज्यं सन् १८८५इ मार्शलतेत प्रोटेक्टरेटया रुपय् विलय यात। जापान साम्राज्यं सन् १९१४या शरद ऋतुइ न्हापांगु विश्वयुद्धया शुरुइ थ्व टापुत कब्जा यात। युद्ध धुंका मार्शल व भूमध्य रेखाया उत्तरय् च्वंगु मेमेगु पूर्व जर्मन प्रशान्त उपनिवेश जापानी दक्षिण सागर म्यान्डेट जुल। संयुक्त राज्य अमेरिकां निगूगु विश्वयुद्धया इलय् थ्व टापुत कब्जा यात व युद्ध धुंका प्रशान्त टापुतेगु ट्रष्ट टेरिटरीया भागया रुपय् प्रशासन यात। सन् १९४६ निसें १९५८ तक्क संयुक्त राज्य अमेरिकां बिकिनी एटोल व एनेवेतक एटोलय् ६७ आणविक परीक्षण यात।

अमेरिकी सरकारं सन् १९६५य् कांग्रेस अफ माइक्रोनेसिया नीस्वंगु खः, गुगु प्रशान्त टापुतय्गु स्वशासन अप्वयेकेगु योजना खः। सन् १९७९या मेय् संयुक्त राज्यं मार्शल टापुयात थःगु संविधान व राष्ट्रपति अमाता काबुआयात मान्यता बिया स्वतन्त्रता बिल। संयुक्त राज्य अमेरिका लिसेया स्वतन्त्र संघया सम्झौताय् पूर्ण सार्वभौमसत्ता वा स्वशासन प्राप्त जूगु खः। मार्शल टापु सन् १९८३ निसें प्रशान्त समुदायया दुजः ख व सन् १९९१ निसें संयुक्त राष्ट्र संघया दुजः देय् ख। राजनीतिक रुपं मार्शल टापु संयुक्त राज्य अमेरिका नाप स्वतन्त्र सम्बन्धय् कार्यकारी राष्ट्रपति दूगु संसदीय गणतन्त्र ख, गुकिलि अमेरिकां संघीय संचार आयोग व संयुक्त राज्य अमेरिकाया हुलाक सेवा थें न्याःगु अमेरिकाय् आधारित एजेन्सीइ रक्षा, अनुदान, व पहुँच प्रदान याइ। म्हो प्राकृतिक श्रोतया नापं, टापुया सम्पत्ति छगू सेवा अर्थतन्त्रय् आधारित दु। नापं न्या लायेगु, बुंज्या व संयुक्त राज्य अमेरिकाया ग्वाहालि टापुया सकल घरेलु उत्पादनया छगू तःधंगु प्रतिशत प्रतिनिधित्व याइ। यद्यपि कम्प्याक्ट अफ फ्री एसोसिएसनया अप्व आर्थिक ग्वाहालि २०२३य् क्वचाइगु कथं क्वःछिनातःगु जुसां थ्व हे दँय् मेगु २० दँया निंतिं थप जुल। थ्व देसं थःगु मुद्राया रुपय् संयुक्त राज्य अमेरिकाया डलर छ्येलिगु या। सन् २०१८य् न्हूगु क्रिप्टोकरन्सीयात कानूनी टेन्डरया रुपय् छ्यलेगु योजना नं घोषणा याःगु दु।

गणतन्त्र मार्शल टापुया अप्व नागरिकत मार्शल वंशया ख, यद्यपि संयुक्त राज्य अमेरिका, चीन, फिलिपिन्स, व मेमेगु प्रशान्त टापुं आप्रवासीत म्हो ल्याखय् दु। निगु आधिकारिक भाषा मार्शल (छगू प्रशान्त महासागरीय भाषा) व अंग्रेजी ख। टापुया लगभग मुक्कं जनसंख्यां छुं धर्मया अभ्यास याइ: देय् या स्वंगु चौथाई भागं युनाइटेड चर्च अफ क्राइस्ट – कन्ग्रेगेसनल इन द मार्शल आइल्याण्ड्स (UCCCMI) वा एसेम्बलीज अफ गडयात अनुसरण याइ ।

भूगोल

मार्शल टापुत समुद्रया तलं थहां वइगु प्राचीन जलमग्न ज्वालामुखीया च्वकाय् ला। थ्व टापूत हवाई व अष्ट्रेलियाया दथुइ करिब आधा लँपुइ ला। थ्व देय् नाउरु व किरिबातीया उत्तरय्, माइक्रोनेसियाया संघीय राज्यया पूर्वय् , व विवादित अमेरिकी भूभाग वेक टापुया दक्षिणय् ला। वेक टापुयात थ्व देसं नं दाबी यानातःगु दु। एटोल व टापुततेसं निगु पुचः दयेकातःगु दु: रातक (सूर्योदय) व रालिक (सूर्यास्त)। निझ्वः टापु छगू-मेगुया लगभग समानान्तर ला। थ्व टापुझ्वः उत्तरपश्चिम निसें दक्षिणपूर्वया दिशाय् दयाच्वंगु दु व थ्व देय्या अधीनय् करिब ७५०,००० वर्ग माइल (१,९००,००० किमि^२) जलक्षेत्र दु धाःसा करिब ७० वर्ग माइल (१८० किमि ^२) जक्क बँ भूभाग दु। नितां हे झ्वलय् १५ निसें १८ टापु व एटोल दुथ्याः।

थ्व देसय् प्रशान्त महासागरया करिब १८०,००० वर्ग माइल (४७०,००० किमि ^२ )य् लाःगु मुक्कं २९ एटोल व ५गु टापु दु। ६ वर्ग माइल (१६ किमि^२) भूभाग दूगु दकलय् तःधंगु एटोल क्वाजलेइन (Kwajalein) ख। थ्व एटोलं ६५५ वर्ग माइल (१,७०० किमि ^२) लगुनयात घेरे यानातःगु दु।

२४ गू एटोल व टापुइ मनूत च्वनाच्वंगु दु। ल्यंगु एटोलय् म्वायेमछिंगु अवस्था, वा मवइगु, व आणविक प्रदूषणया कारणं मनूत मच्वं। मनूत मदुगु एटोलत थथे दु:

एलिन्गिने एटोल
बिकर (बिकार) एटोल
बिकिनी एटोल
बोकाक एटोल
एरिकुब एटोल
जेमो टापु
नादिकदिक एटोल
रोंगेरिक एटोल
टोके एटोल
उजेलाङ एटोल

थ्व देय्‌या औसत उचाइ समुद्र सतह स्वया ७ फिट (२.१ मिटर) दु।

जीवजन्तु

झंगःत

मार्शल टापुइ लुयावःगु अप्व झंगःत, मनुतेसं दुत हःगु छुं झंगःत त्वता समुद्री झंगःत वा प्रवासी प्रजाति ख। थन ३१ समुद्री झंगः नापं करिब ७० प्रजातिया झंगः दु। थुपिं मध्यय् १५गू प्रजातिं स्थानीय रुपं थन हे च्वनि। समुद्री झंगलय् हाकुगु नोडी व तुयुगु टर्न दुथ्याः। टापुया बँय् जक च्वनिम्ह झंगः मनुतेसं दुथ्याकूगु छगू जक्क हाउस स्प्यारो (चखुंचा) ख।

समुद्र

थन थ्यंमथ्यं ३०० प्रजातिया न्या दु, गुकिलि २५० रीफ न्या दु।

काउले/कछुवा: वांगु काउले, हक्सबिल, लेदरब्याक समुद्री काउले, व ओलिभ रिडली समुद्री काउले।
शार्क: म्हो कथं नं २२ शार्क प्रजाति दु गुकिलि दु: ब्लू शार्क, सिल्की शार्क, बिगेइ थ्रेसर शार्क, पेलाजिक थ्रेसर शार्क, ओशनिक ह्वाइटटिप शार्क, व टौनी नर्स शार्क मू प्रजाति ख।

आर्थ्रोपोड/की

बिच्छी: द्वार्फ वुद बिच्छी, व साधारण छेँ बिच्छी। स्यूडोस्कर्पियनत गुबलें गुबलें खनेदइ।
मकः: निगु प्रकार दु: छगू स्काइटोड्स , डिक्टिस स्ट्राइटिप्स (Dictis striatipes) ; व जालुइतिकोला , मार्शल टापुइ स्थानिय जम्पिंग स्पाइडरया छगू जीनस ख। थुकिया छगू जक प्रजाति जालुइतिकोला हेस्लेइ (Jaluiticola hesslei) दु।
एम्फिपोड : छगू – टालोर्चेस्टिया स्पिनिपाल्मा ।
अर्थोप्टेरा : बिली, अमेरिकन बिली, चिहाकःगु न्हाय्पं दुम्ह टिड्डी, क्रिकेट।
ककःचा: हर्मिट ककःचा व नैक्या ककःचा दुथ्याः।

लिधंसा