स्पेन

विकिपिडिया नं
Reino de España
स्पेनया राजतन्त्र
स्पेनयागु ध्वांय दर्ज्यानी चिं स्पेनयागु
ध्वांय दर्ज्यानी चिं
म्ये: मार्चा रियाल
(स्पेनमि भाषाय् "Royal March")

स्पेनयागु नक्सा


राजधानी माद्रिद
40°26′N 3°42′W
तधंगु सहर माद्रिद
औपचारिक भाय इस्पान्योल। छुं स्वशाषित क्षेत्रय् आरानिज, बास्क, कातालान व गालिसियन भाय् नं आधिकारिक भाय्‌या रुपय् छ्येलिगु या।
सरकार संवैधानिक राजतन्त्र
 - जुजु Juan Carlos I
 - प्रधान मन्त्री José Luis Rodríguez Zapatero
पलिस्था १५गु शताब्दी 
 - Dynastic Union 1516 
 - Unification  
 -   De facto 1716 
 -   De jure 1812 
Accession to EU January 1, 1986
क्षेत्रफल  
 - फुकं 505,992 किमि² (51st)
  (195,364 वर्ग माइल) 
 - लयागु प्रतिशत (%) 1.04%
जनसंख्या  
 - 1 January 2006 एस्टिमेटेड 44,395,286 (29th)
 - 2005 सेन्सस् 44,108,530
 - जनघनत्व 87,8/किमि² (106th)
(220/वर्ग माइल) 
कुल ग्राहस्थ उत्पादन (पि पि पि) 2005 एस्टिमेट
 - फुकं $1.029 trillion (12th)
 - प्रति छ्यं $26,320 (25th)
मुद्रा Euro () 2 (EUR)
ई क्षेत्र CET 3 (UTC+1)
 - वर्खा (DST) CEST (UTC+2)
इन्टरनेट TLD .es 4
कलिंग कोड +34
1 It also serves as the Royal anthem.

2 Prior to 1999: Spanish Peseta.
3 Except in the Canary Islands, which are in the GMT time zone (UTC, UTC+1 in summer).
4 The .eu domain is also used, as it is shared with other European Union member states.

स्पेन, आधिकारिक कथं "स्पेन राजतन्त्र" (स्पेनया भासय्: Reino de España, चिहाकलं España) छगू दक्षिण युरोपेली देय् खः। थ्व देय्‌या निता भूभाग उत्तर अफ्रिकाय् नं दु। थ्व देय् राजनैतिक कथं संवैधानिक राजतन्त्र ख:। आइबेरियन प्रायद्विपया स्वंगु देय्-स्पेन, पोर्तुगाल व एन्दोराय् दकलय् तःधंगु देय् थ्व हे खः। ग्यालिसियाया पश्चिम व दक्षिणय् स्पेन व पोर्तुगलया सीमा स्वा। थ्व देय्‌या दक्षिणय् जिब्राल्टर जलसन्धि ला धाःसा उत्तरपूर्वय् पाइरिनी पर्वतमालाय् फ्रान्सएन्दोरा ला। थ्व देसय् भूमध्यसागरया ब्यालेरिक टापू, आन्ध्र सागरया क्यानारी टापू व भूमध्यसागरय् जिब्राल्टर नापंया प्लाजाज् दे सोबरानिया धाःगु टापू नं ला। थ्व देय्‌या उत्तरपूर्वय् पाइरिनीइ लिभिया धाःगु थ्व देय्‌या चिधंगु नगरया फ्रान्सेली भूभागं प्यखें घेरेयानातःगु दु।

स्पेन धाःगु नां लातिन खँग्व: "हिस्पानिया" नं बुया वःगु खँग्वः खः।


इतिहास[सम्पादन]

स्पेनया इतिहासयात क्वय् बियातःगु कालखन्दय् बायेछिं

  • परापूर्व व रोमनन्ह्यःया आइबेरियन प्रायद्विपया बस्ती
  • रोमन साम्राज्य व जर्मनिक कब्जा
  • इस्लामी आइबेरिया
  • इस्लाम शासनया पतन व एकिकरण
  • पूनर्जागरण निसें १९गू शताब्दी
  • १९गू शताब्दीया उत्तरार्ध
  • नेपोलियन शासनया लिच्वः
  • २१गू शताब्दी

राजनीति[सम्पादन]

स्पेन छगु संवैधानिक राजतन्त्र खः। थन राष्ट्राध्यक्ष छम्ह वंशानुगत जुजु दु व नि बःया संसद दु। मन्त्रिमण्डलया अध्यक्ष मन्त्रिपरिषदया नायः जुइ। थ्व देय्‌या संसदय् ३५० सदस्य दु|

प्रशासन[सम्पादन]

व्यवस्थापिक कथं स्पेनयात ५०गु प्रान्तय् विभाजन यानातःगु दु। प्रान्तत जानाः १७गु स्वशाषित समाज व २गु स्वशाषित नगर दयेकी।

NUTS कोद[सम्पादन]

युरोपेली संघया तथ्याङ्कया निंतिं प्रादेशिक इकाइया नामाकरण (Nomenclature of Territorial Units for Statistics) कथं थ्व देय्‌या इकाइत थ्व कथं दु

NUTS १ कोद NUTS २ कोद NUTS ३ कोद
Nuts es1.png

उत्तर पश्चिम
नोर-ओएस्ते
(NOROESTE)
ES1 गालिसिया ES11 आ कोरुन्या (A Coruña) ES111
लुगो (Lugo) ES112
ओउरेन्से (Ourense) ES113
पोन्तेवेद्रा (Pontevedra) ES114
अस्तुरिआस् (Asturias) ES12 अस्तुरिआस् ES120
कान्ताब्रिआ (Cantabria) ES13 कान्ताब्रिआ ES130
Nuts es2.png

उत्तर पूर्व
नरएस्ते
(NORESTE)
ES2 बास्क देय् ES21 आलावा (Álava/Araba) ES211
गुइपुज़्कोआ
(Guipúzcoa/Gipuzkoa)
ES212
विज्काया (Vizcaya/Bizkaia) ES213
नवारे (Navarre) ES22 नवारे ES220
ला रिओखा (La Rioja) ES23 ला रिओखा ES230
आरागोन (Aragon) ES24 हुएस्का (Huesca) ES241
तेरुएल् (Teruel) ES242
ज़ारागोज़ा (Zaragoza) ES243
Nuts es3.png

माद्रिदया पुचः
(Community of Madrid)
ES3 माद्रिद ES30 माद्रिद ES300
Nuts es4.png

केन्द्र
(CENTRO)
ES4 कास्ताइल-लियोन (Castile-Leon) ES41 आविला (Ávila) ES411
बुर्गोस् (Burgos) ES412
लियोन् (León) ES413
पालेन्सिया (Palencia) ES414
सालामाङ्का (Salamanca) ES415
सेगोविया (Segovia) ES416
सोरिया (Soria) ES417
वायादोलिद् (Valladolid) ES418
ज़ामोरा (Zamora) ES419
कास्तिल्-ला माञ्चा (Castile-La Mancha) ES42 आल्बासेते (Albacete) ES421
सिउदाद् रिआल् (Ciudad Real) ES422
कुएङ्का (Cuenca) ES423
गुआदालाहारा (Guadalajara) ES424
तोलेदो (Toledo) ES425
एक्स्त्रेमादुरा (Extremadura) ES43 बादाहोज़् (Badajoz) ES431
कासेरेस् (Cáceres) ES432
Nuts es5.png

पूर्व (ESTE)
ES5 कातालोनिया ES51 बार्सेलोना ES511
गोरोना (Girona) ES512
येइदा (Lleida) ES513
तार्‍रागोना (Tarragona) ES514
वालेन्सियन पुचः (Valencian Community) ES52 एलिकान्ते (Alicante) ES521
कास्तेयोन् (Castellón/Castelló) ES522
वालेन्सिया (Valencia) ES523
बालियारिक द्विप (Balearic Islands) ES53 इविसा (Eivissa) व
फोर्मेन्तेरा (Formentera)
ES531
मायोर्का (Mallorca) ES532
मेनोर्का (Menorca) ES533
Nuts es6.png

दक्षिण (SUR)
ES6 आन्दालुसिया (Andalusia) ES61 अल्मेरिया (Almería) ES611
कादिज़् (Cádiz) ES612
कोर्दोबा ES613
ग्रानादा ES614
हुएल्वा (Huelva) ES615
हाएन् (Jaén) ES616
मालागा (Málaga) ES617
सेविया (Sevilla) ES618
मुर्सिया क्षेत्र
(Region of Murcia)
ES62 मुर्सिया ES620
सिउता (Ceuta) ES63 Ceuta ES630
मेलिया (Melilla) ES64 Melilla ES640
Nuts es7.png

कनारियास् (CANARIAS)
ES7 कनारी द्विप ES70 एल् हिएर्‍रो (El Hierro) ES703
फुएर्तेवेन्तुरा (Fuerteventura) ES704
ग्रान् कनारिया (Gran Canaria) ES705
ला गोमेरा (La Gomera) ES706
ला पाल्मा (La Palma) ES707
लाञ्जारोते (Lanzarote) ES708
तेनेरिफे (Tenerife) ES709


सन् २००३स संस्करणय् कनारी द्विपतेगु निगु प्रान्त थ्व कथं कोद यानातल:

लास् पाल्मास् (Las Palmas) ES701
सान्ता क्रुज् दे तेनेरिफे (Tenerife) ES702

भूगोल[सम्पादन]

मूल स्पेनय् यक्व तःजाःगु पठार व पर्वःझ्वःत, दसु: पाइरिनी, सियरा नेभेदा दयाच्वंगु दु। थन्याःगु तःजाःगु थासं यक्व खुसि उत्पत्ति जुइ, दसु ताजो, एब्रो, डुएरो, ग्वाडियाना ग्वादालकुइभर आदि।

अर्थतन्त्र[सम्पादन]

स्पेनया अर्थतन्त्र मिश्रित स्रोतं दयाच्वंगु दु। थ्व देय्‌या मंका ग्राहस्थ उत्पादन तच्वः। थ्व देय्‌या मुद्रा युरो खः।

जनसंख्या[सम्पादन]

स्पेनया जनघनत्व ८७.८ प्रति वर्ग किमि दु। जनघनत्व थाय्‌कथं पाः। राजधानी माद्रिद व समुद्र सिथय् यक्व मनूत च्वनिगु या।

स्पेनी मनूतेगु म्हसीका[सम्पादन]

थ्व देसय् यक्व तजिलजिया मनुत दु। कास्ताइल, कातालान, बास्क, गालिसियन आदि जातीय व तजिलजि थनया मू जातीय म्हसीका ख।

भाय्[सम्पादन]

स्पेनय् यक्व भाय्‌त छ्येलिगु या। थनया मू भाय् थ्व कथं दु-

  • कास्तिलान् (राष्ट्र भाय्)
  • कातालान् (प्रान्तीय)
  • युस्कारा (बास्क), बास्क थासय्
  • ओसिताब् (प्रान्तीय)

धर्म[सम्पादन]

रोमन क्याथोलिक थनया मूधर्म खः।