राजस्थान

विकिपिडिया नं
राजस्थान

राजस्थान

—  राज्य  —


Location of राजस्थान
निर्देशाङ्क

26°34′22″N 73°50′20″E / 26.57268°N 73.83902°E / 26.57268; 73.83902

देय् भारत
जिल्ला 33
Established 1956-11-01
राजधानी जयपुर
तःधंगु नगर जयपुर
Governor Prabha Rau
Chief Minister Ashok Gehlot
संसद (थाय्) Unicameral (200)
जनसङ्ख्या

• सान्द्रता

५६,४७३,१२२ (8th)

165/km2 (427/sq mi)

व्यावहारिक भाय्() sanskrit
ई लागा IST (UTC+05:30)
विस्तार 342,269 square kilometres (132,151 sq mi) (1st)
ISO 3166-2 IN-RJ
जाःथाय् www.rajasthan.gov.in
राजस्थान इत्यस्य मुद्रा

Coordinates: 26°34′22″N 73°50′20″E / 26.57268°N 73.83902°E / 26.57268; 73.83902

राजस्थान भारतया छगू प्रान्त ख। थ्व प्रान्तया राजधानी जयपुर ख। राजस्थान भारत गणराज्यया क्षेत्रफल कथं दक्ले तःधंगु राज्य ख। थ्व राज्यया पश्चिमय् पाकिस्तान, दक्षिण-पश्चिमय् गुजरात, दक्षिण-पूर्वय् मध्यप्रदेश, उत्तरय् पञ्जाब, उत्तर-पूर्वय् उत्तरप्रदेशहरियाणा ला। राज्यया क्षेत्रफल 3,42,239 वर्ग कि.मी. (1,32,139 वर्ग मील) दु।

जयपुर राज्यया राजधानी ख। थ्व राज्यया भौगोलिक विशेषताय् पश्चिमय् थार मरूस्थल व घग्गर खुसिया अन्त ला। हलिमया प‍वत श्रेणीइ मू अरावली श्रेणी राजस्थानया छगू जक्क पहाडी लागा ख। थ्व छगू पर्यटनया केन्द्र ख। माउण्ट आबू व विश्वविख्यात दिलवाडा देगः थन हे ला। पूर्वी राजस्थानय् निगु धुं अभयारण्य, रणथम्भौर एवम् सरिस्का ला व भरतपुर नापं केवलादेव राष्ट्रीय उध्यान ला, गुकियात पक्षितयेगु रक्षार्थ पलिस्था याःगु ख।

प्रशासन[सम्पादन]

राजस्थानया ७गु मण्डलय् ३३ जिल्ला दु। थ्व जिल्लात थ्व कथं दु-

जिल्ला मुख्यालय क्षेत्र (किमी²) जनसंख्या (2011) मंडल
अजमेर अजमेर 8481 25,84,913 अजमेर
अलवर अलवर 8380 36,71,999 जयपुर
बांसवाड़ा बांसवाड़ा 5037 17,98,194 उदयपुर
बरन बारां 6955 12,23,922 कोटा
बाड़मेर बाड़मेर 28,387 26,04,453 जोधपुर
भरतपुर भरतपुर 5,066 25,49,121 भरतपुर
भीलवाड़ा भीलवाड़ा 10,455 24,10,459 अजमेर
बीकानेर बीकानेर 27,244 23,67,745 बीकानेर
बूंदी बूंदी 5550 11,13,725 कोटा
चित्तौड़गढ़ चित्तौड़गढ़ 10,856 15,44,392 उदयपुर
चुरु चुरु 16,830 20,41,172 बीकानेर
दौसा दौसा 2950 16,37,226 जयपुर
धौलपुर धौलपुर 3084 12,07,293 भरतपुर
डूंगरपुर डूंगरपुर 3770 13,88,906 उदयपुर
हनुमानगढ़ हनुमानगढ़ 12,645 17,79,650 बीकानेर
जयपुर जयपुर 14,068 66,63,971 जयपुर
जैसलमेर जैसलमेर 38,401 6,72,008 जोधपुर
जालौर जालौर 10,640 18,30,151 जोधपुर
झालावाड़ झालावाड़ 6219 14,11,327 कोटा
झुंझुनू झुंझुनू 5,928 21,39,658 जयपुर
जोधपुर जोधपुर 22,850 36,85,681 जोधपुर
करौली करौली 5530 14,58,459 भरतपुर
कोटा कोटा 12,436 19,50,491 कोटा
नागौर नागौर 17,718 33,09,234 अजमेर
पाली पाली 12,387 20,38,533 जोधपुर
प्रतापगढ़ प्रतापगढ़ 4117 8,68,231 उदयपुर
राजसमंद राजसमंद 4768 11,58,283 उदयपुर
सवाई माधोपुर सवाई माधोपुर 10,527 13,38,114 भरतपुर
सीकर सीकर 7,732 26,77,737 जयपुर
सिरोही सिरोही 5136 10,37,185 जोधपुर
श्रीगंगानगर श्रीगंगानगर 7984 19,69,520 बीकानेर
टोंक टोंक 7194 14,21,711 अजमेर
उदयपुर उदयपुर 17,279 30,67,549 उदयपुर
राजस्थान जयपुर 342,239 6,86,21,012 28.33%

संस्कृति[सम्पादन]

राजस्थानया मू नसाय् आलू भर्ता, चना दाल परांठा, चूरमा, दाल बाटी, घेवर, आलू मंगौड़ी, भुना कुकड़ा, गट्टे की सब्जी, जयपुरी गज़क, जयपुरी मेवा पुलाव, केसर मुर्ग, लहसुन की चटनी, मिस्सी रोटी, केसरी भात, खस्ता पूरी, जोदधुरी कचौरी, मक्की पनीर पकौड़ा, मारवाड़ी गट्टा कढ़ी, मूंग दाल हल्वा, पकौड़ी कढ़ी, पापड़ सब्जी, शाही गट्टे, सब्ज़ सांगानेर, शही गट्टे, मेथी के गट्टे, पनीर भरे पापड़, राजस्थानी भिंडी, वेज खिचड़ी आदि ला। थनया मू प्याखँय् कामड़, गणगौर, गीदड़, गोपिका लीला, घापाल, घूमर, चंग, चरी, जिन्दाद, डंडिया क्रष्ण नृत्य, तेराताली, पनिहारी, बगरिया, शंकरिया आदि ला।

लिधँसा[सम्पादन]

स्वयादिसँ[सम्पादन]

पिनेया स्वापू[सम्पादन]