आन्ध्रप्रदेश

आन्ध्रप्रदेश ఆంధ్రప్రదేశ్
—  राज्य  —
किपा:Seal of Andhra Pradesh.svg Seal
भारतय् आन्ध्रप्रदेश भारतय् आन्ध्रप्रदेश
Coordinates (हैदराबाद): 16.5°N 80.6°E / 16.5; 80.6
देय्	India
Established	1 नोभेम्बर 1956 (1956-11-01)
राजधानी	हैदराबाद
तःधंगु नगर	हैदराबाद
जिल्ला	13 total
Government
- Body	Government of India, Government of Andhra Pradesh
- Governor	E. S. L. Narasimhan
- Chief Minister
- Legislature	Bicameral (294 + 90 seats)
- Deputy Chief Minister
- High Court	Andhra Pradesh High Court
Area
- Total	१६०,२०५ km2 (६१,८५५.५ sq mi)
Area rank	8th
Population (2011)
- Total	४९,६६५,५३३
- Rank	10th
- Density	३१०/km2 (८०२.९/sq mi)
Time zone	IST (UTC+05:30)
ISO 3166 code	IN-AP
HDI	0.572 (medium)
HDI rank	20th (2005)
Literacy	67.77% (2011)
Official language	Telugu
Website	ap.gov.in

आन्ध्रप्रदेश भारतया छगु राज्य ख। थ्व राज्यया राजधानी हैदराबाद ख। थ्व राज्य भारतया दक्षिण-पूर्वय् ला ।

भूगोल

थ्व राज्यया पूर्वय् बंगाल खाडी, उत्तरय् महाराष्ट्र व छत्तीसगढ, उत्तर पूर्वय् उडिसा, पश्चिमय् कर्नाटक व दक्षिणय् तमिलनाडू राज्य ला। थ्व राज्यया मू झ्वालाय् कैलाशकोना झ्वाला, कुंतल झ्वाला, पोचेरा झ्वाला, रामपचोदवरम, एथिपोथला झ्वाला, कपिल तीर्थम, तलाकोना 270 फुट, उब्बलमदुगु झ्वाला, मल्लेला तीर्थम झ्वाला, थातिगुदा झ्वाला आदि ला।

प्रशासनिक विभाजन

आंध्र प्रदेशयात २गु क्षेत्रय् विभाजित यानातःगु दु। तटीय आंध्र व रायलसीमा।

थ्व राज्ययात निम्नलिखित जिल्लाय् विभक्त यानातःगु दु-

• श्रीकाकुलम् जिल्ला
• विजयनगरम् जिल्ला
• विशाखपट्टणम् जिल्ला
• पूर्व गोदावरी जिल्ला
• पश्चिम गोदावरी जिल्ला
• कृष्णा जिल्ला
• गुंटूरु जिल्ला
• प्रकाशम् जिल्ला
• नेल्लूरु जिल्ला
• चित्तूरु जिल्ला
• कडप जिल्ला
• अनन्तपुरम् जिल्ला
• कर्नूलु जिल्ला
• रंगारेड्डि जिल्ला

संस्कृति

थ्व राज्यया राज्य भाषा तेलुगु ख। थ्व राज्यया आपा मनुतेसं हिन्दू धर्म हनि। थ्व राज्यया नसाय् हैदराबादी नसा व आन्ध्र नसा ला। हैदराबादी नसाय् पाया नाहरी, मलाई कबाब, काबूली, अंडा कोरमा, खट्टी अरबी का सालन, लहसुनी गोश्त, कीमा पुलाव, चांदी कोरमा, झींगे टमाटर, हैदराबादी कोरमा, दीवानी हांडी, नीलगिरी कोरमा, अमृतफल, कच्ची बिरयानी, दम का मुर्ग, बघारे बैंगन, बिरयानी नवाबी, मुर्ग बादामी, दालचा, गज़ाला, टंगड़ी कबाब, मुर्ग हैदराबादी आदि मू नसा खः धाःसा आंध्र नसाय् चाकुगुलि अरिसेलु, बोबातलू, जलेबी, जांगिरी, गुलाब जामिन, कर्गीकाया, लड्डू, पायसम, मीठा पोंगल, सुन्नुंडालु, मसालेदारय् चेगोडिलु, करापुसा, निप्पट्टू, कुडुमुलु, मनगुपूवू, करापु अप्पम, जंतिकालु, रसम पावडर, सांभर पावडर, इडली पावडर, अल्पाहारय् आटुकुला उपमा, मसाला यम वड़ा, इडली, दोसा, मिर्ची भाजी, मसाला दोसा, पुरी, सेमियां उपमा, टमाटार भात, पकौड़ी, चावल: पुलिहोरा, कैरट राइस, दही भात, बघारा अण्णम, कोकोनट राइस, जीरा राइस, मैंगो राइस, चिंटा चिंगुरु राइस, पोटैटो राइस, मटर पुलाव आदि मू नसा ख।

थनया मू लोकप्याखँय् वीधि नाटकं, बुर्रकथ, गंटमर्धाल, कोलाटं, पेरिणि, तोलुबॊम्मलाट, धिंसा नृत्यं, चिंदु नृत्यं आदि ला।

स्वयादिसँ

• आन्ध्रप्रदेशया मण्डलतेगु धलः

अर्थव्यवस्था

राज्यमा गोदावरी र कृष्णा गरी दुईवटा महत्वपूर्ण नदी छन्। आन्ध्र प्रदेशका तटीय क्षेत्रहरूमा उर्वर माटो, भारी वर्षा, विकसित कृषि, र तिनीहरू भारतको अन्न भण्डार हुन्। पठार क्षेत्रमा कम वर्षा, खराब माटोको गुणस्तर, र विरल जनसंख्या छ, तर पशुपालन उद्योग अपेक्षाकृत विकसित छ। आन्ध्र प्रदेश भारतमा सबैभन्दा बढी तंबाकू उत्पादन गर्ने ठाउँ हो, यसले स्वदेशी रूपमा बेच्न पनि ठूलो मात्रामा निर्यात गर्दछ। आन्ध्र प्रदेश खनिज स्रोतमा धनी छ, देशमा दोस्रो स्थानमा छ। मुख्य खनिजहरू हुन्: कोइला, फलाम, म्यांगनीज, अभ्रक, सीसा, तामा र एस्बेस्टोस। मुख्य उद्योगहरूमा छाला, रसायन, औषधि, जहाज निर्माण, मल, आदि पर्दछन्। र आन्ध्र प्रदेशले विशेष रूपमा जुवा गतिविधिहरू निषेध गर्दछ, अनलाइन जुवा सहित। सबै प्रकारका जुवा र क्यासिनो सञ्चालनहरूलाई तिनीहरूको राज्य कानुन अन्तर्गत अवैध मानिन्छ। यो अडान धेरै भारतीय राज्यहरूको कडा जुवा कानून अनुरूप छ।