अंग्रेजी भाषा

विकिपिडिया नं
अंग्रेज़ी
उच्चारण /ɪŋglɪʃ/
मू भाषी जनसंख्या अस्त्रेलिया, क्यानादा, गणतन्त्र आयरल्यान्द, न्यु जिल्यान्द, बेलायत, संयुक्त राज्य अमेरिका, व मेमेगु देय्
(अन्तराष्ट्रिय उड़यन व लःखया भाषा)
Native speakers
First language: 354 million[१]
Second language: 150 million–1.5 billion[पुष्टि(साइटेसन) मागु]  (date missing)
Latin
आधिकारिक अवस्था
आधिकारिक मान्यता
De jure, exclusive: Liberia, several Commonwealth countries
De jure, non-exclusive: Canada, Hong Kong, Ireland, South Africa, India, Pakistan, Philippines, Singapore, Israel, Kosovo, European Union
De facto, exclusive: Australia
De facto, non-exclusive: New Zealand, United Kingdom, United States
भाषा कोड
ISO 639-1 en
ISO 639-2 eng
ISO 639-3 eng
World countries, states, and provinces where English is the de facto official language are dark blue; countries, states, and provinces where it is an official, but not a primary language are light blue.

अंग्रेजी छगू पश्चिम जर्मानिक भाषा ख। थ्व भाषा दकलय् न्ह्यः एङ्ग्लो-स्याक्सनतेसं मध्यकालीन इंग्ल्यान्दय् ल्हाइगु जुसां आः वया थ्व भाय् विश्यया लिङ्गुआ फ्राङ्का जूगु दु। [२][३] थ्व भाय् हलिंया यक्व देसय् प्रथम भाषाया रुपय् छ्यलिगु या। थ्व देय्‌या धलखय् संयुक्त अधिराज्य, संयुक्त राज्य अमेरिका, क्यानादा, अस्त्रेलिया, गणतन्त्र आयरल्यान्द, न्यु जिल्यान्द व छुं क्यारिबियन देय्‌त ला। नापं, थ्व भाय् करिब ६०गु देय्‌या आधिकारिक भाषा नं ख। थ्व भाय् मन्दारिन चिनिया व स्पेनी भाषा धुंका हलिंया दकलय् अप्व मनूतेगु मांभाय् नं ख।[४] थ्व भाय् विश्वय् व्यापक रुपय् निक्वगु भाय्‌या कथं सयेकिगु या। नापं, थ्व भाय् संयुक्त राष्ट्र संघ, युरोपियन युनियन, कमनवेल्थ अफ नेसन्स आदि अन्तराष्ट्रिय संघ-संस्थातेगु (यकःति वा मंका) आधिकारिक भाषा नं ख।

अंग्रेजी भाषाया शुरुवात एंग्लो-स्याक्सन राज्यय् (वर्तमान इंग्ल्यान्द व दक्षिणपूर्व स्कतल्यान्द) जूगु ख। १७गु शदीनिसें २०गु शदीतक्क हलिमय् ग्रेत ब्रितेन, संयुक्त अधिराज्य व बेलायती साम्राज्यया व्यापक प्रभावं थ्व भाय् हलिमय् यक्व थासय् थ्यन।[५][६][७][८] नापं, संयुक्त राज्य अमेरिकाया प्रभावशाली मिदिया व प्रविधिया[९] कारणं अंग्रेजी हलिंया यक्व थासय् अन्तराष्ट्रिय संवादया भाय् जूगु दु। [१०][११]

ऐतिहासिक रुपं अंग्रेजीया उद्गम् पुलां अंग्रेजीया क्वातुक स्वापू दूगु भाषिकातेगु संयोजनं जूल। थुकियात ग्रेत ब्रितेनया पूर्वी तटय् जर्मानिक आप्रवासी(एंग्लो-स्याक्सन)तेसं ५गु शदीइ हल। अंग्रेजीइ थ्व भाय्‌या नां इंग्लिश (English) धाःगु खँग्वः एङ्ग्लेस(Angles) खँग्वलं वःगु ख,[१२] एङ्ग्लेस खँग्वः इमिगु पुर्ख्यौली क्षेत्र एङ्गेल्न् (वर्तमान Schleswig-Holstein) धाःगु थाय्‌या नामं वःगु ख। थ्व भासय् पुलां नर्स भाय्‌या प्रभाव भाइकिंग अधिग्रहणया हुनिइ ९गु व १०गु शदीइ जूगु खनेदु।

११गु शदीइ इंग्ल्यान्दयात नर्म्यानतेसं त्याकेधुंका थ्व भासय् नर्म्यान फ्रेञ्चया तःच्वगु प्रभाव लात। थ्व ईलय् अंग्रेजीइ नर्म्यान फ्रेञ्चं प्रचुर शब्दावलीया आयात जुल; नापं, अंग्रेजी छगू रोमान्स भाय्‌ मखुसां थ्व ईलय् खँग्वःया विन्यास आदि लातिनं बुयावःगु रोमान्स भाय्‌त थें जुवन।[१३][१४] थन्यागु नर्म्यान प्रभावित अंग्रेजीयात मध्य अंग्रेजी धाइ। दक्षिण इंग्ल्यान्दय् १५गु शदीइ खनेदूगु "तःच्वःगु यासु हिला" (Great Vowel Shift) मध्य अंग्रेजीं आधुनिक अंग्रेजीइ भाय्‌ हिलावंगु यक्व ऐतिहासिक झाकाय् छगू मू झाका ख।

एङ्ग्लो-स्याक्सनया आन्तरिक खँग्वः, नर्म्यान फ्रेञ्चया पाहां खँग्वः नापं छुं अंग्रेजी खँग्वःया जरा लातिन भाषाय् दयाच्वंगु दु। थ्व भाय् ऐतिहासिक रुपय् ख्रिस्त धर्म व युरोपेली बौद्धिक वर्गया भाय्‌ जूगुलिं थ्व प्रभाव खनेदूगु ख। [१५] नापं, लातिन भाषाया खँग्वः वर्तमान ईलय् नं वैज्ञानिक व प्राविधिक शब्दावलीइ वयाप्त दु।

यक्व भाय्‌या यक्व पाहाँ खँग्वः दुकाःगुलिं आधुनिक अंग्रेजी भाय्‌या शब्दावली वृहद्, जटिल व विन्यास, विशेषयाना माआखःया। अनियमित दु। आधुनिक अंग्रेजीं युरोपेली भाय्‌तेगु जक्क मजुसें हलिंया यक्व थाय्‌या खँग्वः दुकाःगु दु। अक्स्फर्द इंग्लिश दिस्नरी कथं अंग्रेजीइ, प्राविधिक, वैज्ञानिक व स्ल्याङ्ग (slang) मन्युसें २,५०,००० स्वया अप्व पृथक खँग्वःत दु।[१६][१७]

लिधंसा[सम्पादन]

  1. Guinness World Records 2006
  2. Ostler, p. 1–4.
  3. (2005) "Global English: gift or curse?". English Today 21 (2). DOI:10.1017/S0266078405002075. 
  4. Cite error: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named ethnologue
  5. Ammon, pp. 2245–2247.
  6. Schneider, p. 1.
  7. Mazrui, p. 21.
  8. Howatt, pp. 127–133.
  9. Hjarvard, Stig (2004) "The globalization of language: How the media contribute to the spread of English and the emergence of medialects" Trans. Charly Hultén. Nordicom Review. Retrieved 30 December 2014.
  10. Crystal, pp. 87–89.
  11. Wardhaugh, p. 60.
  12. English – Definition and More from the Free Merriam-Webster Dictionary. Merriam-webster.com (25 April 2007). 4 November 2012 कथं।
  13. Words on the brain: from 1 million years ago?. History of language. 5 September 2010 कथं।
  14. Baugh, Albert C. and Cable, Thomas (1978). Latin Influences on Old English. An excerpt from Foreign Influences on Old English. 5 September 2010 कथं।
  15. Daniel Weissbort (2006). "Translation: theory and practice : a historical reader". p.100. Oxford University Press, 2006
  16. How many words are there in the English Language?. Oxforddictionaries.com.
  17. Vista Worldwide Language Statistics. Vistawide.com. 31 October 2010 कथं।

भाषिका[सम्पादन]

अंग्रेजीया यक्व भाषिका/जनबोली दु। हलिमय् दकलय् नां जाःगु अंग्रेजीया भाषिकात थ्व कथं दु-

  • बेलायती भाषिकापुचः
    • गेलिक (स्कतिश, आइरिश)
    • इङ्ग्लिश (कक्नि)
  • अमेरिकी भाषिकापुचः
    • न्यु इङ्ग्लान्द
    • न्यु यर्क
    • दक्षिण
    • मिदल्यान्द
    • वेस्तकोस्त
    • इबोनिक
  • कनेदियन भाषिका
  • अस्त्रेलियन भाषिका
  • न्यु जिल्यान्द भाषिका
  • दक्षिण अफ्रिकी भाषिका
  • क्यारिबियन भाषिका
  • भारतीय उपमहाद्विप भाषिका

स्वयादिसँ[सम्पादन]