म्याग्नेजियम

म्याग्नेसियम
१२Mg
Be ↑ Mg ↓ Ca Periodic table सोडियम ← म्याग्नेसियम → एलुमिनियम
रुप
shiny grey solid
साधारण गुण
नां, चिं, ल्या	म्याग्नेसियम, Mg, १२
उच्चारण	/mæɡˈniːziəm/, mag-NEE-zee-əm
धातुया वर्ग	अल्कालाइन अर्थ धातु
ग्रुप, पिरियद, ब्लक	2, 3, s
Standard atomic weight	24.3050(6)
Electron configuration	[Ne] 3s2 2, 8, 2
Physical properties
Phase	solid
Density (near r.t.)	1.738 g·cm−3
Liquid density at m.p.	1.584 g·cm−3
Melting point	923 K, 650 °C, 1202 °F
Boiling point	1363 K, 1091 °C, 1994 °F
Heat of fusion	8.48 kJ·mol−1
Heat of vaporization	128 kJ·mol−1
Molar heat capacity	24.869 J·mol−1·K−1
Vapor pressure
P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k at T (K) 701 773 861 971 1132 1361
Atomic properties
Oxidation states	2, 1 (strongly basic oxide)
Electronegativity	1.31 (Pauling scale)
Ionization energies (more)	1st: 737.7 kJ·mol−1
	2nd: 1450.7 kJ·mol−1
	3rd: 7732.7 kJ·mol−1
Atomic radius	160 pm
Covalent radius	141±7 pm
Van der Waals radius	173 pm
Miscellanea
Crystal structure	hexagonal
Magnetic ordering	paramagnetic
Electrical resistivity	(20 °C) 43.9 nΩ·m
Thermal conductivity	156 W·m−1·K−1
Thermal expansion	(25 °C) 24.8 µm·m−1·K−1
Speed of sound (thin rod)	(r.t.) (annealed) 4940 m·s−1
Young's modulus	45 GPa
Shear modulus	17 GPa
Bulk modulus	45 GPa
Poisson ratio	0.290
Mohs hardness	2.5
Brinell hardness	260 MPa
CAS registry number	7439-95-4
Most stable isotopes
iso NA half-life DM DE (MeV) DP 24Mg 78.99% Mg एलेमेन्ट 12 न्युट्रोन नाप स्टेबल जु 25Mg 10% Mg एलेमेन्ट 13 न्युट्रोन नाप स्टेबल जु 26Mg 11.01% Mg एलेमेन्ट 14 न्युट्रोन नाप स्टेबल जु

म्याग्नेजियम छगू रासायनिक तत्त्व ख। थ्व तत्त्वया चिं Mg, परमाणु संख्या १२ व सामान्य अक्सीडेशन संख्या +२ ख। थ्व क्याल्सियम व बेरियम थें हे छगू एल्केलाइन अर्थ धातु ख व पृथ्वीइ ८गु बहुल उपलब्ध तत्त्व व भार अनुपात कथं पृथ्वीया २% भार दयेकी, व सकल ब्रह्माण्डय् ९गु दकले बहुल तत्त्व ख। थ्व तत्त्वया बाहुल्य सुपरनोभा नगुइ स्वंगु हेलियम नाभिका कार्बनय् शृंखलागत क्रमय् स्वाइबिले थ्व तत्त्वया निर्माण जुइगु तथ्य नाप स्वा। थ्व तत्त्व आयनया लखे तच्वलं स्वाइ। अतः, समुद्रय लखे थ्व तत्त्व ३गु बहुल घुलित तत्त्व ख। मैग्नीशियम सकल जीव जंतुनापं मनुया निंतिं नं उपयोगी तत्त्व ख। थ्व जःया स्नोत ख व च्याइबिले तुयु जः उत्सर्जित याइ। थ्व मनुया म्हय् दइगु ५गु मू रासायनिक तत्वय् छगू ख। मनुया म्हय् दूगु ५०% मैग्नीशियम कवंय् दै व ल्यं दूगु म्याग्नेसियमं म्हया थी-थी शरीर जैविक प्रकियाय् ग्वहालि याइ।

म्याग्नेसियमया मि-उत्पादनय् छ्येला

छगू स्वस्थ आहारय् थ्व तत्त्वया पर्याप्त मात्रा दै। थ्व तत्त्वया अधिकतां अतिसार व न्यूनतां न्यूरोमस्कुलर समस्या खनेदै। मैग्नीशियम वांगु हःदूगु ल्वसाय् दै। थ्व तत्त्वया खोज सर हंफ्री डेवीनं १८०८य् यानादिगु ख। डेवीं वास्तवय् धातुया छगू अक्साइड मालादिगु ख, थ्व हे लिपा छगू तत्त्व धका प्रमाणित जुल। छगू मेगु मान्यता कथं मैग्नीशियमया खोज १८गु शताब्दीया मध्यय् जूगु ख। अथे ला थ्व तत्त्वया छगू यौगिक एप्सम लवणया खोज १७गु शताब्दीइ हे जुइधुंकुगु ख व थ्व लवण आः नं छ्यलातःगु खने दु। थुकिया छगू मेगु यौगिक मिल्क अफ म्याग्नेसियाया नामं नांजा। म्याग्नेसियम मेमेगु तत्वत नाप अपुइक हे अभिक्रिया याना यौगिक दयेकेफु, थ्व कारणं थ्व प्रकृतिइ न्ह्याबिलें यौगिकया रूपय् दयाच्वनि। समुद्रया ल म्याग्नेसियमया छगू तःधंगु स्रोत ख। अतः, यक्व धातु-शोधक कंपनितयेसं थुकियात सागरं शोधित याना उद्योगय् छ्यलि। विलयनय् थ्व वह थें न्यागु तुयु व भारय् अपेक्षाकृत यांगु जुवनि। धातु रूपय् थ्व विषालु मजु, तर छ्वेकेबिले थुकिलिं विषालु प्रभाव त्वति। अतः, क्वागु मैग्नीशियम छयलेबिले न्ह्याययात सावधानीं तपुइमा। मैग्नीशियम यांगु तत्व जुसां सिक्क बल्ला। थ्व कारणं हे थुकियात मिश्र धातु व अंतरिक्ष उद्योगया निंतिं छ्यलिगु या। उच्च क्षमताया स्वचालित ज्याभःय् नं थुकिलिं ज्याब्यु।