उत्तरप्रदेश

विकिपिडिया नं
उत्तरप्रदेश

उत्तर प्रदेश
اتر پردیش

गंगा व जमुनाया थाय्‌
—  state  —
Location of उत्तरप्रदेश
निर्देशाङ्क

26°51′N 80°55′E / 26.85°N 80.91°E / 26.85; 80.91

देय् भारत
क्षेत्र Awadh, Baghelkhand , Braj, Bundelkhand, Purvanchal, RohilKhand
राज्य उत्तरप्रदेश
जिल्ला 711
Uttar Pradesh 14 Nov 18342
राजधानी Lucknow
तःधंगु नगर कानपुर
तःधंगु महानगर Lucknow
Governor T. V. Rajeswar
Chief Minister Kumari Mayawati
संसद (थाय्) Bicameral (404 + 108=512)
सांसद क्षेत्र parliamentary constituencies in Uttar Pradesh
High Court Allahabad High Court
District Courts of India
जनसङ्ख्या

• सान्द्रता

१९०,८९१,०००[१] (1st)

783/km2 (2,028/sq mi)[१]

लिङ्गानुपात 898 /
साक्षरता

• Male
• Female

57.37% 

• 70.22%
• 42.97%

व्यावहारिक भाय्() Hindi, English
ई लागा IST (UTC+05:30)
विस्तार 243,286 square kilometres (93,933 sq mi) (5th)
वायु मण्डल

वार्षिक ताप
तापमान
• ग्रीष्मकाल
• शीतकाल

Cfa (कोप्पेन्)

     870 mm (34 in)
     31 °C (88 °F)
     46 °C (115 °F)
     6 °C (43 °F)

Governing body Government of India, Government of Uttar Pradesh
ISO 3166-2 IN-UP
Portal मूलुखा: Uttar Pradesh  
जाःथाय् www.upgov.nic.in
Seal of Uttar Pradesh Government
आगरा और अवध संयुक्त प्रांत 1903
उत्तर प्रदेश राज्य की मुहर

उत्तर प्रदेश भारतया दक्ले अप्व जनसंख्या दूगु राज्य ख। थ्व राज्यया प्रशासनिक व विधायिक राजधानी लखनऊ ख धाःसाइलाहाबाद न्यायिक राजधानी ख। प्रदेशया मेमेगु मू नगर आगरा, अलीगढ, अयोध्या, बरेली, मेरठ, वाराणसी( बनारस), गोरखपुर, गाजियाबाद, मुरादाबाद, सहारनपुर, फैजाबाद, कानपुर आदि ख। थ्व राज्यया जलाखला राज्य उत्तराञ्चल, हिमाचल प्रदेश, हरियाणा, दिल्ली, राजस्थान, मध्यप्रदेश, छत्तीसगढ, झारखण्ड, बिहार ख। उत्तर प्रदेशया पूर्वोत्तर दिशाय् नेपाः देय्‌ ला।

सन् २०००य् भारतीय संसदं उत्तरप्रदेशया उत्तर पश्चिमी (मुख्यतः पहाडी) भागं उत्तराञ्चल राज्यया पलिस्था यात। उत्तर प्रदेशया आपालं भाग सघन जनघनत्त्व दूगु गंगायमुनाया मैदानय् ला। करीब १६ करोडया जनसंख्या नाप उत्तर प्रदेश भारतया अधिकतम जनसंख्या दूगु प्रदेश जक मखुसें हलिमया दक्ले अप्व जनसंख्या दूगु उप राष्ट्रीय इकाई नं ख। हलिमय् ५गु जक्क देय्‌ चीन, भारत, संयुक्त राज्य अमेरिका, इण्डोनिशियाब्राजिलया जनसंख्या उत्तरप्रदेशया जनसंख्या स्वया अप्व दु।

उत्तरप्रदेश भारतया उत्तरय् ला। थ्व राज्यया उत्तरय् नेपाः, तिब्बत, दक्षिणउ मध्य प्रदेश, पश्चिमय् हरियाणा, दिल्ली, राजस्थान व पूर्वय् बिहार दु। उत्तरप्रदेशया राजधानी लखनऊ ख। थ्व राज्य २,३८,५६६ वर्ग किलोमिटरया क्षेत्रफलय् दयाच्वंगु दु । झांसी, लखीमपुर खीरी, वाराणसी, इलाहाबाद, फैजाबाद, आज़मगढ़, बरेली, मेरठ, मुज्ज़फरनगर, मुरादाबाद, गाजियाबाद, अलीगढ, गोरखपुर, सहारनपुर, मथुरा, नोएडा थनया मू नगर ख।

संस्कृति[सम्पादन]

नसा[सम्पादन]

थ्व राज्यया मू नसाय् शाकाहारीइ कोफ्ते की सब्जी, नरगिसी कोफ्ता, मलाई कोफ़्ता, मटर पुलाव, शाही पनीर, पनीर मसाला, केले की सब्जी, मशरूम बिरयानी, नवरत्न कोरमा, नवरत्न पुलाव, नवाबी करी, पालक पनीर, पनीर कोरमा, पनीर भरे टमाटर, पनीर टिक्का, पापड़ी, तहरी, तिल पापड़ी, वेज बिरयानी, वेज पुलाव, कूटू परांठा, लच्छा परांठा, नान, हरे मटर का परांठा, कचौड़ी, खस्ता कचौड़ी, बूंदी रायता, दही बड़ा, गेंहूँ की रोटी , मक्के की रोटी , बाजरे की रोटी , दाल-भात , खिचडी , दलिया , सत्तू , पराठा , चीला , खीर , हलुआ , पूरी , कचॉरी , पापड , रायता , बेसन , अरहर की दाल , उरद की दाल , मूँग की दाल, मांसाहारीइ अदरखी मुर्ग, चिकन कोरमा, दही गोश्त, बत्तख के चीले, मछली कबाब, कीमा, लैम्ब कबाब, शामी कबाब, मटन कबाब, मुर्ग मुसल्लम, चाकुगुलि बादाम कुल्फी, बादाम हलुआ, गाजर का हलुआ, गुझिया, गुलाब जामुन, इमरती, जलेबी, गुलकंद पेड़ा, कुरमुरा लड्डू, मूंग दाल हलुआ, मोतीचूर लड्डू, फिरनी, रबड़ी, ठंडाई, कद्दू की खीर, खाजा, आम की बर्फी, खाजा आदि ला।

थनया मुगलई नसाय् मुर्ग मखानी, मुगलई मुर्ग, मुगलई पराठा, बिरयानी बादशाही, कीमा मटर, मीट दरबारी, कबाब मुगलई, मुर्ग नुरजहाँ, मुर्ग काली मिर्च, मलाई कोफ़्ता, नवरत्न कोरमा, शाही मटन कोरमा, शामी कबाब, सीक कबाब, बोटी कबाब, शहजनानी मुर्ग मसाला, शाही मुर्ग मसाला, शाही काजु आलु, रोगन जोश आदि नसा ला।

प्याखँ[सम्पादन]

थनया मू लोक प्याखँय् कजरी, चाचरी, जांगर, जैता, झूला, झोरा, ढोला, नौटंकी, रासलीला, सांग आदि ला।

जिल्ला[सम्पादन]

उत्तर प्रदेशय् ७१गु जिल्ला दु। थ्व जिल्लात थ्व कथं दु-

चिं जिल्ला केन्द्र जनसङ्ख्या (2001) क्षेत्रफल (km²) जनघनत्त्व (/km²) अधिकृत जाःथाय्
AG आग्रा आगरा ३,६११,३०१ ४,०२७ ८९७ http://agra.nic.in/def.asp
AH अलाहाबाद अलाहाबाद ४,९४१,५१० ५,४२४ ९११ http://allahabad.nic.in/
AL अलिगढ अलिगढ २,९९०,३८८ ३,७४७ ७९८ http://aligarh.nic.in/
AN अम्बेडकरनगर अक्बरपुर २,०२५,३७३ २,३७२ ८५४ http://ambedkarnagar.nic.in/
AU औरैया औरैया १,१७९,४९६ २,०५१ ५७५ https://web.archive.org/web/20070906234458/http://auraya.nic.in/
AZ अझमगढ अझमगढ ३,९५०,८०८ ४,२३४ ९३३ http://azamgarh.nic.in/
BB बाराबङ्की बाराबङ्की २,६७३,३९४ ३,८२५ ६९९ http://barabanki.nic.in/
BD बदांयू बदांयू ३,०६९,२४५ ५,१६८ ५९४ https://web.archive.org/web/20110721163216/http://badaun.nic.in/
BG बागपत् बागपत् १,१६४,३८८ १,३४५ ८६६ http://bagpat.nic.in/
BH बहरैच् बहरैच् २,३८४,२३९ ५,७४५ ४१५ https://web.archive.org/web/20070206030259/http://behraich.nic.in/
BI बिजनौर बिजनौर ३,१३०,५८६ ४,५६१ ६८६ http://bijnor.nic.in
BL बलिया बलिया २,७५२,४१२ २,९८१ ९२३ http://ballia.nic.in/
BN बान्दा बान्दा १,५००,२५३ ४,४१३ ३४० http://banda.nic.in/
BP बलरामपुर बलरामपुर १,६८४,५६७ २,९२५ ५७६ http://balrampur.nic.in/
BR बरेली बरेली ३,५९८,७०१ ४,१२० ८७३ http://bareilly.nic.in/
BS बस्ति बस्ति २,०६८,९२२ ३,०३४ ६८२ http://basti.nic.in/
BU बुलन्दशहर बुलन्दशहर २,९२३,२९० ३,७१९ ७८६ http://bulandshahar.nic.in/
CD चन्दौली चन्दौली १,६३९,७७७ २,५५४ ६४२ http://chandauli.nic.in/
CS छत्रपतिशाहूजिमहाराजनगर गौरीगञ्ज
CT चित्रकूट चित्रकूटधाम (कार्वी) ८००,५९२ ३,२०२ २५० http://chitrakoot.nic.in/
DE देवरिया देवरिया २,७३०,३७६ २,५३५ १,०७७ http://deoria.nic.in/
ET एटा एटा २,७८८,२७० ४,४४६ ६२७ http://etah.nic.in/
KR कांशीरामनगर कासगञ्ज
EW इटावा इटावा १,३४०,०३१ २,२८७ ५८६ http://etawah.nic.in/
FI फिरोजाबाद फिरोजाबाद २,०४५,७३७ २,३६१ ८६६ http://firozabad.nic.in/
FR फर्रुकाबाद् फतेहगढ १,५७७,२३७ २,२७९ ६९२ http://farrukhabad.nic.in/
FT फतेहपुर फतेहपुर २,३०५,८४७ ४,१५२ ५५५ http://fatehpur.nic.in/
FZ फैजाबाद् फैजाबाद् २,०८७,९१४ २,७६५ ७५५ https://web.archive.org/web/20110903122813/http://faizabad.nic.in/
GB गौतमबुद्धनगर नोयडा १,१९१,२६३ १,२६९ ९३९ http://gbnagar.nic.in/
GN गोण्डा गोण्डा २,७६५,७५४ ४,४२५ ६२५ http://gonda.nic.in/
GP गाझिपुर गाझिपुर ३,०४९,३३७ ३,३७७ ९०३ http://ghazipur.nic.in/
GR गोरखपुर गोरखपुर ३,७८४,७२० ३,३२५ १,१३८ http://gorakhpur.nic.in/
GZ गाझियाबाद् गाझियाबाद् ३,२८९,५४० १,९५६ १,६८२ http://ghaziabad.nic.in/
HM हमीरपुर हमीरपुर १,०४२,३७४ ४,३२५ २४१ http://hamirpur.nic.in/
HR हरदोयी हरदोयी ३,३९७,४१४ ५,९८६ ५६८ http://hardoi.nic.in/
HT महामायानगर हाथरस १,३३३,३७२ १,७५२ ७६१ http://hathras.nic.in/
JH झान्सी झान्सी १,७४६,७१५ ५,०२४ ३४८ http://jhansi.nic.in/
JL जलौन उरयी १,४५५,८५९ ४,५६५ ३१९ http://jalaun.nic.in/
JP ज्योतिबाफुलेनगर अम्रोहा १,४९९,१९३ २,३२१ ६४६ https://web.archive.org/web/20160312173025/http://jpnagar.nic.in/
JU जौनपुर जौनपुर ३,९११,३०५ ४,०३८ ९६९ http://jaunpur.nic.in/
KD रमाबायीनगर (कानपुरदेहात जिल्ला) अक्बरपुर १,५८४,०३७ ३,१४३ ५०४ http://kanpurdehat.nic.in
KJ कन्नौज कन्नौज १,३८५,२२७ १,९९३ ६९५ http://kannauj.nic.in/
KN कानपुर कानपुर ४,१३७,४८९ ३,०२९ १,३६६ http://kanpurnagar.nic.in/
KS कौशाम्बी मञ्झानपुर १,२९४,९३७ १,८३७ ७०५ https://web.archive.org/web/20160513183352/http://kaushambhi.nic.in/
KU कुशीनगर पडरौना २,८९१,९३३ २,९०९ ९९४ http://kushinagar.nic.in/
LA ललितपुर ललितपुर ९७७,४४७ ५,०३९ 194 http://lalitpur.nic.in/
LK लखीमपुरखीरी खीरी ३,२००,१३७ ७,६८० ४१७ http://kheri.nic.in/
LU लखनौ लखनउ ३,६८१,४१६ २,५२८ १,४५६ http://lucknow.nic.in/
MB मवु मवु १,८४९,२९४ १,७१३ १,०८० http://mau.nic.in/
ME मेरठ मेरठ ३,००१,६३६ २,५२२ १,१९० http://meerut.nic.in/
MG महाराजागञ्ज महाराजागञ्ज २,१६७,०४१ २,९४८ ७३५ http://maharajganj.nic.in/
MH महोबा महोबा ७०८,८३१ २,८४७ २४९ http://mahoba.nic.in/
MI मिर्जापुर मिर्जापुर २,११४,८५२ ४,५२२ ४६८ http://mirzapur.nic.in/
MO मोरादाबाद मोरादाबाद ३,७४९,६३० ३,६४८ १,०२८ http://moradabad.nic.in/
MP मैनपुरी मैनपुरी १,५९२,८७५ २,७६० ५७७ http://mainpuri.nic.in/
MT मथुरा मथुरा २,०६९,५७८ ३,३३३ ६२१ http://mathura.nic.in/
MU मुजफ्फरनगर मुजफ्फरनगर ३,५४१,९५२ ४,००८ ८८४ http://muzaffarnagar.nic.in/
PN पञ्चशीलनगर जिल्ला (हापुर) हापुर १,४५१,९८३
PI पीलीभीत् पीलीभीत १,६४३,७८८ ३,४९९ ४७० https://web.archive.org/web/20180504053550/http://www.pilibhit.nic.in/
PB प्रबुद्धनगर (शामली) शामली १,०७,२३३ http://nppshamli.in/statis.aspx
PR प्रतापगढ प्रतापगढ २,७२७,१५६ ३,७१७ ७३४ http://pratapgarh.nic.in/
RA रामपुर रामपुर १,९२२,४५० २,३६७ ८१२ http://rampur.nic.in/
RB रायबरेली रायबरेली २,८७२,२०४ ४,६०९ ६२३ http://raebareli.nic.in/
SA सहारनपुर सहारनपुर २,८४८,१५२ ३,६८९ ७७२ http://saharanpur.nic.in/
SI सीतापुर सीतापुर ३,६१६,५१० ५,७४३ ६३० http://sitapur.nic.in/
SJ शाहजहानपुर शाहजहानपुर २,५४९,४५८ ४,५७५ ५५७ http://shahjahanpur.nic.in/
SK सन्तकबीरनगर खलिलाबाद् १,४२४,५०० १,४४२ ९८८ http://sknagar.nic.in/
SN सिद्धार्थनगर नवगढ २,०३८,५९८ २,७५१ ७४१ https://web.archive.org/web/20181023182139/http://sidharthnagar.nic.in/
SO सोनभद्र राबर्ट्स्गञ्ज १,४६३,४६८ ६,७८८ २१६ http://sonbhadra.nic.in/
SR सन्तरविदासनगर ग्यानपुर १,३५२,०५६ ९६० १,४०८ https://web.archive.org/web/20110827201411/http://srdnagar.nic.in/
SU सुल्तानपुर सुल्तानपुर ३,१९०,९२६ ४,४३६ ७१९ http://sultanpur.nic.in
SV श्रावस्ती श्रावस्ती १,१७५,४२८ १,१२६ १,०४४ http://shravasti.nic.in/
UN उन्नाव् उन्नाव् २,७००,४२६ ४,५५८ ५९२ http://unnao.nic.in/
VA वाराणसी वाराणसी ३,१४७,९२७ १,५७८ १,९९५ http://varanasi.nic.in/

स्वयादिसँ[सम्पादन]

लिधंसा[सम्पादन]

पिनेया स्वापू[सम्पादन]