महाराष्ट्र

विकिपिडिया नं
निर्माण दिवस 1 मई, 1960
राजधानी मुम्बई
सहायक राजधानी नागपुर
दक्ले तधंगु शहर मुम्बई
राज्यपाल एस॰ एम॰ कृष्णा
मुख्यमन्त्री पृथ्वीराज चव्हाण
उपमुख्यमन्त्री अजित पवार
क्षेत्रफल 308,000 वर्ग किमि
जनसङ्ख्या
 - कुल
 - घनत्व
भारतय् निगू थासय्


96,752,247 (2001)


322.5/वर्ग किमी;
साक्षरता दर:
 - कुल
 - मिजं
 - मिसा

77.27%
86.27%
67.51%
शहरीकरण: 42.11%
GSDP वृद्धी दर: 6.9% (2003-04)
GSDP अमेरिकन डलरय्: $ 60 बिलियन (2004)
GSDP US $(प्रति व्यक्ति): $ 3,240 (2004)

महाराष्ट्र भारतया छगू प्रान्त खः। थ्व भारतया दक्षिण-मध्यय् लाः। थ्व भारतयु दक्ले तमि राज्यय् छगु खः। थुकिगु राजधानी मुम्बई खः। मुम्बई भारतया आर्थिक राजधानी नं खः।

महाराष्ट्रया जनसङ्ख्या सन २००१1य् 96,752,247 दु, हलिमय् ११गु जक्क थन्यागु देय् दु गनयागु जनसँख्या महाराष्ट्र स्वया अप्व दु। थ्व राज्ययु देकेज्या मे १, इ सं १९६०य् मराठी भाषी मनुतेगु माँगय् जुगु खः। पुणेनागपुर महाराष्ट्रयु मेमेगु मू शहर खः।

इतिहास[सम्पादन]

भूगोल[सम्पादन]

थ्व राज्यया मू झ्वालाय् कुने झ्वाला 656 फुट, पांडवगत झ्वाला 350 फुट, मार्लेश्वर झ्वाला, देवरुख, लिंगमाला झ्वाला महाबलेश्वर, थोसेघर झ्वाला , शिवथरघल झ्वाला , निवाली झ्वाला निकट रत्नागिरि, ओज़ार्दे झ्वाला निकट कोयना, नपने झ्वाला सिंहदुर्ग जिला, दभोसा झ्वाला निकट जवहार, थाने जिला, दोदाहवने झ्वाला , टाइगर झ्वाला खंडाला, अम्बोली घाट झ्वाला आदि ला।

संस्कृति[सम्पादन]

नसा[सम्पादन]

थ्व राज्यया मू नसाय् आमटी, भरवां बैंगन, बंबई चिवड़ा, कोभी ज़ुंका, कोल्हापुरी रास्सा, पंढरा रासा, पावता बटाटा, पिताची मिर्ची, पुनेरी दाल, पुरन पोली, सूखी कोलमी, उसली, वाल्चे विर्दी, वांगी अणि वाल आदि ला। थ्व राज्यय् च्वनिपिं सिन्धी अल्पसंख्यकतेगु मू नसाय् आलू टुक, अंजीर स्लाइस, भूगी भाजी, ग्रीन पूरी, कराची हलुआ, मन्नी सेल, मसाला कोकी, सिंधी कढ़ी आदि ला धाःसा थनया पारसी समुदायया मू नसाय् अकूरी, अम्बकल्या, बादाम पाक, बेक्ड पॉम्फ्रेट, भाकड़ा, भूरे दालचीनी वाले चावल, चिकन धानसआक, चिकन फार्चा, फालूदा, हलीम, खारा पपीता, कोल्मिनो पेटियो, खोपरा पाक, लगानो सास, लगनशाला स्ट्यू, पारसी फ्राइड मछली, पत्रानी माची, रवे, रावो, ज़ाफ़रान पुलाव, साली बोटी, तबूली, तारापुरी पेटियो आदि ला।

प्याखँ[सम्पादन]

थनया मू प्याखँय् कोली, गफा, गौरीचा, तमाशा, दहिकला, पोबाड़ा, बोहदा, मौनी, ललिता, लांवणी, लेज आदि ला।

राजनीति[सम्पादन]

जिल्ला[सम्पादन]

महाराष्ट्रय् ३५ जिल्ला दु -

विभाग चिं जिल्ला मू नगर जनसंख्या (सन् २००१) क्षेत्रफल (किमि²) जनघनत्त्व (/किमि²)
MH AK अकोला अकोला १,६२९,३०५ ५,४२९ ३००
MH AM अमरावती अमरावती २,६०६,०६३ १२,२३५ २१३
MH AH अहमदनगर अहमदनगर ४,०८८,०७७ १७,०४८ २४०
MH OS उस्मानाबाद उस्मानाबाद १,४७२,२५६ ७,५६९ १९५
MH AU औरंगाबाद औरंगाबाद २,९२०,५४८ १०,१०७ २८९
MH KO कोल्हापुर कोल्हापुर ३,५१५,४१३ ७,६८५ ४५७
MH GA गडचिरोली गडचिरोली ९६९,९६० १४४१२ ६७
MH GO गोंदिया गोन्दिया १,२००,१५१ ५,४३१ २२१
MH CH चन्द्रपुर चन्द्रपुर २,०७७,९०९ ११,४४३ १८२
MH JG जलगाव जलगाव ३,६७९,९३६ ११,७६५ ३१३
MH JN जालना जालना १,६१२,३५७ ७,७१८ २०९
MH DH धुले धुले १,७०८,९९३ ८,०९५ २११
MH NB नंदुरबार नंदुरबार १,३०९,१३५ ५,०५५ २५९
MH NG नागपुर नागपुर ४,०५१,४४४ ९,८९२ ४१०
MH NS नाशिक नाशिक ४,९८७,९२३ १५,५३९ ३२१
MH ND नांदेड नांदेड २,८६८,१५८ १०,५२८ २७२
MH TH ठाणे ठाणे ८,१२८,८३३ ९,५५८ ८५०
MH PA परभणी परभणी १,४९१,१०९ ६,५११ २२९
MH PU पुणे पुणे ७,२२४,२२४ १५,६४३ ४६२
MH BI बीड बीड २,१५९,८४१ १०,६९३ २०२
MH BU बुलढाणा बुलढाणा २,२२६,३२८ ९,६६१ २३०
MH BH भंडारा भंडारा १,१३५,८३५ ३,८९० २९२
MH MC मुंबई जिल्ला ३,३२६,८३७ ६९ ४८,२१५
MH MU मुंबई उपनगर वांद्रे (पुर्व) ८,५८७,५६१ ५३४ १६,०८२
MH YA यवतमाल यवतमाल २,४६०,४८२ १३,५८२ १८१
MH RT रत्नागिरी रत्नागिरी १,६९६,४८२ ८,२०८ २०७
MH RG रायगड रायगड २,२०५,९७२ ७,१५२ ३०८
MH LA लातूर लातूर २,०७८,२३७ ७,१५७ २९०
MH WR वर्धा वर्धा १,२३०,६४० ६,३०९ १९५
MH WS वाशीम वाशीम १,०१९,७२५ ५,१५५ १९८
MH ST सातारा सातारा २,७९६,९०६ १०,४७५ २६७
MH SN सांगली सांगली २,५८१,८३५ ८,५७२ ३०१
MH SI सिंधुदुर्ग ओरस ८६१,६७२ ५,२०७ १६५
MH SO सोलापुर सोलापुर ३,८५५,३८३ १४,८९५ २५९
MH HI हिंगोली हिंगोली ९८६,७१७ ४,५२६ २१८

पिनेया स्वापूतः[सम्पादन]