सँदेय्या बुद्ध धर्म
चीनया सँदेय् भूभागय् शदीयौं न्ह्यः निसें बुद्ध धर्मया प्रभाव जूगु खनेदु। थनया बुद्ध धर्मयात सँदेय्या बुद्ध धर्म धाइ। थ्व बुद्ध धर्म बज्रयानया छगू मू केन्द्र ख। नापं, थ्व धर्म सँदेसं पिने मङ्गोलिया, रुसया थीथी थासय्, भारतया सिक्किम, अरुणाचल प्रदेश, लद्दाख, हिमाचलप्रदेश, भूटान नापं नेपाःया थीथी थासय् नं दयावःगु दु।
संघ
[सम्पादन]सँदेय्या बुद्ध धर्मया मू संघ व संघतेगु बिहार(सँय् भासय् गोम्पा) थ्व कथं दु-
न्यिङ्मा संघय् खुता मू मां गोप्मात दु। थ्व संघया मेमेगु गोम्पात थ्व हे खुता गोम्पाया कचाया रुपय् पलिस्था यायेगु चलन दु। न्यिङ्माया खुता गोम्पा थ्व कथं दु-
- मिन्द्रोलिङ गोम्पा (སྨིན་གྲོལ་གླིང་དགོན་པ་)
- कतोक गोम्पा
- दोर्जे द्राक
- द्जोग्चेन गोम्पा
- पालयुल गोम्पा
- शेचेन गोम्पा
साम्ये सँदेय्या दकलय् न्हापांगु गोम्पा ख। थ्व गोम्पा गुरु पद्मसम्भव व शान्तरक्षितं पलिस्था यानादीगु ख। लिपा, थ्वः गोम्पा साक्य संघं कालः।
काग्यु संघया गोम्पाया आपालं सँदेय्या पूर्वया खामय् ला। त्सुर्फु व रालुङ धाःसा सँदेय्या दथुइ ला। काग्यु गोम्पात थ्व कथं दु-
- द्रिगुङ गोम्पा: कोङ्चोग तेञ्जिन कुन्जङ थिनले ल्हुन्द्रुबया गोम्पा
- पाल्पुङ गोम्पा — ताइ सितुपा व जम्गोन कोङ्त्रुलया गोम्पा
- रालुङ गोम्पा — ग्याल्वाङ द्रुक्पाया गोम्पा
- सुर्माङ गोम्पा — त्रुङ्पा तुल्कुतेगु गोम्पा
- त्सुर्फु गोम्पा — ग्याल्वा कर्मापाया गोम्पा
साक्य गोम्पा:
- ङोर
- साक्य गोम्पा — साक्य त्रिजिनया गोम्पा
- शालु गोम्पा
गेलुग क्वय् बियातःगु धलखय् दकलय् न्हापाया स्वंगु गोम्पातेत "महान स्वंगु गोम्पा" धकाः म्हसीकिगु या, थ्व स्वतां हे ल्हासा नापं ला:
- द्रेपुङ गोम्पा — दलाइ लामाया मू गोम्पा
- गान्देन गोम्पा — गान्देन त्रिपाया गोम्पा
- सेरा गोम्पा
- ताशिल्हुन्पो गोम्पा (शिगात्सेय् दूगु) — न्हापांम्ह दलाइ लामां पलिस्था यानादीगु, आः पञ्चेन लामाया गोम्पा
जोनङ ७० स्वया अप्व क्रियाशील गोम्पातेगु मू केन्द्र:
- तकतेन फुन्त्सोक लिङ गोम्पा, शिमला, दलाइ लामाया उपहार - खल्खा जेत्सुन धम्पा रिम्पोचेया गोम्पा [१]
- जोनङ शिमला गोम्पा - खेन्पो चोएक्यि नाङ्वा रिम्पोचेया गोम्पा
- त्साङ्वा गोम्पा (द्जाम्थाङ): करिब १५०० भिक्षु दूगु गोम्पा
बोन मू निता केन्द्रय् गेशे दूगु, थुकिया संघ थ्व कथं दु:
- मेन्री गोम्पा, हिमाचल प्रदेशय् ३३म्ह मेन्री त्रिजिनं पलिस्था याःगु
- त्रितेन नोर्बुत्से गोम्पा
- रेद्ना मेन्लिङ भिक्षुणी गोम्पा
मेमेगु महत्त्वपूर्ण गोम्पाय् छुं गोम्पा थ्व कथं दु:
- महायान गोम्पा — कधम्पा धर्मराजा (२५म्ह अतीश जियाङ्च्यु तिलेइ)या गोम्पा
- लबरङ गोम्पा, पूर्वी आम्दोय्
- कुम्बुम् जाम्पालिङ, आम्दो दथुइ
- जोखङ देगः, ल्हासाय्, सोङ्चङ् गम्पों सन् ६४७स दयेकूगु व युनेस्को हलिं स्मारकय् छगू
संदेय्या संघयात अति सरल रुपय् क्वसं चित्रित यानातःगु दु। थ्व सिक्क हे सरलीकृत कुतः ख व थुकिया अपवादत दु।
| न्यिङ्मा | काग्यु | साक्य | गेलुग |
|---|---|---|---|
| पुलां भाय्हिला ग्रन्थ | न्हूगु भाय्हिला ग्रन्थ | न्हूगु भाय्हिला ग्रन्थ | न्हूगु भाय्हिला ग्रन्थ |
| ह्यांगु तपुलि | ह्यांगु तपुलि | ह्यांगु तपुलि | म्हासुगु तपुलि |
| रिमे | रिमे | रिमे | गैह्र-रिमे |