लुं

79 प्लाटिनम ← लुँ → पारो Ag ↑ Au ↓ Rg पिरियोडिक टेबल - पिरियोडिक टेबल (परिमार्जित)
साधारण
नां, सिम्बोल, ल्याखं	लुँ, Au, 79
रसायनिक सिरिज	संक्रमण धातु
ग्रुप, पिरियड, ब्लक	11, 6, d
रुप	metallic yellow
एटमिक मात्रा	196.966569(4) ग्राम/मोल
एलेक्ट्रोनिक कन्फिगुरेसन	[Xe] 4f14 5d10 6s1
एलेक्ट्रोन प्रति शेल	2, 8, 18, 32, 18, 1
भौतिक गुण
फेज	solid
घनत्व (रू.ता.नापं)	19.3 जी·सि एम−३
तरल घनत्व नाइगु फुतिय्	17.31 g·cm−3
नाइगु फुति	1337.33 के (1064.18 °से, 1947.52 °फ)
दासिवैगु फुति	3129 के (2856 °से, 5173 °फ)
फ्युजियनयागु ताप	12.55 के जे·मोल−१
वाष्पिकरणयागु ताप	324 के जे·मोल−१
ताप क्षमता	(२५ °से) 25.418 जे·मोल−१·के−१
वाष्प चाप पि/पिए १ १० १०० १ के १० के १०० के टि/के य् 1646 1814 2021 2281 2620 3078
एटमिक गुण
कृस्टल स्ट्रक्चर	cubic face centered
अक्सिडेसन स्टेट	−1, 1, 2, 3, 4, 5 (amphoteric oxide)
एलेक्ट्रोनग्राभिटी	2.54 (पौलिंग स्केल)
आयोनाइजेसन उर्जा	1st: 890.1 kJ/mol
	2nd: 1980 kJ/mol
एटमिक ब्यास	135 पि एम
एटमिक ब्यास (हिसाबी)	174 पि एम
कोभ्यालेन्ट ब्यास	144 पि एम
भ्यान डर वाल ब्यास	166 पि एम
मेमेगु
चुम्बकिय गुण	diamagnetic
इलेक्ट्रिकल रेजिस्टिभिटी	(२० °से) 22.14 n &Oमेगा;·मे
ताप संचालन	(३०० के) 318 वा·मि−१·के−१
थर्मल एक्स्पान्सन	(२५ °से) 14.2  µm·m−१·के−१
सःया गति (थिन रड)	(आर.टि.) (hard-drawn) 2030  एम·एस−१
यंगयागु मोडुलस	78 GPa
टेन्साइल स्ट्रेन	0.00157
श्यर मोडुलस	27 GPa
बल्क मोडुलस	180 GPa
पोइसोनयागु रेसियो	0.44
मोहयागु हार्डनेस	2.5
भिकरयागु हार्ड्नेस जांच	216 MPa
ब्रिनेल हार्डनेस जांच	? 2450 MPa
सि ए एस् रेजिस्ट्री ल्या	7440-57-5
ल्येयातगु आइसोटोप
मू लेख :लुं आइ. प्रा. % हाफलाइफ ध्व.मो. ध्व.उ. (एम् इ भी) ध्व. लि. 195Au syn 186.10 d ε 0.227 195Pt 196Au syn 6.183 d ε 1.506 196Pt β- 0.686 196Hg 197Au 100% Au एलेमेन्ट 118 न्युट्रोन नाप स्टेबल जु 198Au syn 2.69517 d β- 1.372 198Hg 199Au syn 3.169 d β- 0.453 199Hg
स्रोत

लुँ रसायनिक चिं Au (ल्याटिन भाषा: औरम, aurum ) व रसायनिक ल्याखँ ७९ दूगु छगू रसायन ख। थ्व छगू उच्च मांग दूगु बहुमूल्य धातु ख। थुकियात मूर्तिकला, अलंकरण, तिसा आदिइ इतिहासया शुरुवात निसें हे उच्च कोटी बिया छ्येलातःगु खने दु। थ्व धातु nuggets वा grainया रुपय् लोंहय् व alluvial डिपोजिटय् आपालं लुइगु या। लुँ छगू ताकुगु (dense), नाइसेच्वंगु, रश्मियुक्त व ज्ञात धातुइ दक्ले अप्व लचक दूगु (malleable) व धालेयाछिंगु (ductile) धातु ख। शुद्ध लुँया फे, निभा व लखँ मस्येंकिगु व खतं मनैगु प्वाला-प्वाला थाइगु म्हासुइसे च्वंगु रंग व आलोकयात पारम्परिक कथं आकर्षक धका हनिगु या। थ्व छगू मौद्रिक धातु (coinage metal) नं ख व सन् १९७१य् ब्रेटन वुड्स व्यवस्थाया पतन स्वया न्ह्यः गोल्ड स्ट्यान्डर्डया आधार नं थ्व हे धातुं देकाःतल।

आधुनिक औद्योगिक लागाय् लुँयात थुकिया अक्सिदेतिभ करोजनया विरुद्धया प्रतिरोधात्मक लक्षणया निंतिं दन्त चिकित्सा व इलेक्ट्रोनिक्सय् छ्येलिगु या। रसायनिक कथं लुँ छगू संक्रमण धातु (transition metal) ख व थुकिलिं सल्भेसनय् (solvation) त्रिसंयोजक (trivalent) व एकल संयोजक (univalent) क्याटायन देकेफु। एसटीपीइ थुकियात एक्वा रेजिया (एसिडतेगु छगू मिश्रण)द्वारा रियाक्सन याना क्लोरोऔरिक एसिड व सायनाइडया अल्कालाइन सोलुसनं रियाक्सन यायेफु तर छगू जक एसिड(अम्ल) दसु हिड्रोक्लोरिक, नाइट्रिक, सल्फ्युरिक आदि एसिडं धाःसा थ्व तत्त्वनाप रियाक्सन याये मफु। लुँ पारोय् घोलेजुया मिश्र धातु (amalgam alloy) देकी तर पारोनाप रसायनिक प्रक्रिया धाःसा याइमखु।

स्वयादिसँ

• रसायनशास्त्र