अग्गञ्ञसुत्तं

तिपिटक
		विनय पिटक
		सुत्त- विभंग खन्धक परि- वार
		सुत्त पिटक
		दीघ निकाय मज्झिम निकाय संयुत्त निकाय
		अंगुत्तर निकाय खुद्दक निकाय
		अभिधम्म पिटक
		ध॰सं॰ विभं॰ धा॰क॰ पुग्॰ क॰व॰ यमक पट्ठान

अग्गञ्ञसुत्त त्रिपिटकया दीघनिकायया २७पू सुत्र खः। थ्व सुत्तय् भगवान बुद्धं ब्राह्मण कूलय् बुयाः थःगु परिवार व वर्ण त्वताः भिक्षु जुपिं निम्ह भिक्षु भारद्वाज व वशिष्ठयात बियादीगु धर्मदेशनाया वर्णन दु। थःपिं निम्ह ब्राह्मणततेत संघय् भिक्षु जुइगु इच्छाया निंतिं थःपिनिगु जातिं हे अपमानित व हेला यात । थ्व सुत्तय् भगवान बुद्धं स्पष्ट यानादिल कि वर्ण (वर्ग) व वंशावलीयात नैतिकताया अभ्यास व धम्म नाप तुलना याये मजूगु खँ कनादिल। वसपोलं प्यतां वर्णया मनू भिक्षु जुया अर्हत जुइफूगु खँ कनादिल। अनंलि वसपोलं पृथ्वीया शुरुवात व सामाजिक वर्ण व्यवस्थाया जन्म व संरचनाया बारे नं धर्मदेशना यानादिल। ंवसपोलं धम्मय् सार्वभौमिकताया सन्देशयात महत्व व धम्म सकल चीजय् सर्वश्रेष्ठ जूगु खँ कनादिल।

सुत्रया खँ

दीघनिकायया सुत्र जूगुलिं थ्व सुत्र ताःहाकःगु जुइ व सुत्रया दुने हे थीथी विषयय् थीथी खँ कनातःगु दु।

वासेट्ठभारद्वाजा

सुत्तया शुरुवात बुद्धं सावाथि(श्रावस्थी)य् वासः यानादीगु इलय् जुइ। वसपोल मिगार (मृगार)या मां विसाखापाखें दान याःगु देगलय् थ्व सुत्त शुरु जुइ। थ्व इलय्, निम्ह ब्राम्हण भारद्वाज व वशिष्ठ, भिक्षुतय्के दीक्षा कासें संघया सदस्य जुइतः कुतः यानाच्वनि। भगवान बुद्धं, साधारण सनिलय् थें थःगु ध्यानं दना वसपोलया प्रासादया पिने खुला थासय् न्यासे वना बिज्याइ। वशिष्ठं थः गुरुया चाःहिउ खनाः, थःगु पासा भारद्वाजयात बुद्ध याके नापलानाः धम्मया खँ श्रवन यायेत इनाप याइ।

इपिं निम्हं बुद्ध दूगु थासय् वंसें औपचारिक शिष्टाचार यात। बुद्धं इमित इमिसं थःगु वर्ण व ग्राहस्थी जीवन त्वता संघय् वःबिले इमिसं छुं अपमान व अवहेलना फये माल ला धका न्यनादी। "वशिष्ठ व भारद्वाजं लिसः बी कि उमिसं 'अपमानया खुसिबाहा' प्राप्त यात। इमिसं बुद्धयात कनि कि मेपिं ब्राम्हणतेसं ब्राम्हण वर्ण सर्वश्रेष्ठ जूगु व उच्च सामाजिक श्रेणी व थुवा, शुद्ध, शुक्लवर्ण, व ब्रह्माया म्हुतूं उत्पति जूगु व मेमेपिं वर्ण थें मखु धका विश्वास याइ। अतः, अन्य ब्राह्मणपिनिगु मत कथं वशिष्ठ व भारद्वाज गथे थ्व सुयोग्य वर्ग त्वताः हीन, छ्यं मुण्डन याःपिं, ब्रम्हाया पालिं बूपिं श्रमणतेगु पुचलय् वनेफूगु? धकाः न्ह्यसः याइ।

थ्व खँय् बुद्धं धयादी, "ब्राह्मणत थःपिनिगु पुलांगु खँ लोमंकल यदि उमिसं अथेहे धागु खःसा। थ्व हे खः कि ब्राम्हण वर्णया मिसात गर्भधारित जुइ, मचा बुइकि व मचायात स्वइ । तर, ब्राम्हणतेस्ं धाइ कि उपिं ब्रहमया म्हुतुं जन्म जुइ व मेमेपिं (वर्ण) ब्रह्मया पालिं जन्म जुइ। अतः, ब्राम्हणतेगु खँ सत्य मखु ।बुद्धं धयादिल कि ब्राम्हणतेसं खःगु खँ मल्हातः व उकिया निंतिं इमित मभिंगु कर्म (अपुण्य वा अपुञ्‍ञं)या परिणाम लाःवनी।

चतुवण्णसुद्धि

बुद्धं अनं स्पष्ट यानादिल कि यदि सुं नं वर्गं थथे ज्या: हत्या, मब्यूगु काइगु; यौन कूकृतय् ब्वति कायेगु, मखुगु खँ ल्हाइगु, बदनाम यायेगु, अभद्र व असभ्य खँ ल्हायेगु, लोभी जुइगु, क्रूर जुइगु, मित्था दृष्टि तइगु, याःसा मनूपिंसं इमिगु मभिंगु कर्म खनि व इपिंत हनिमखु। इमिसं थःपिनिगु कर्मं दयेकूगु समस्याय् थःतुं लाःवनि, वर्ग (क्षत्रीय, ब्राह्मण, वैश्य, सूद्र) छुं हे जुइमाः।

नापं, हत्या मयाइपिं, मबूगु मकाइपिं, यौन कूकृत मयाइपिं, मखुगु खँ मल्हाइपिं, बदनाम मयाइपिं, अभद्र व असभ्य खँ मल्हाइपिं, लोभ मतइपिं, क्रूर मजुइपिं, मित्था दृष्टि मतइपिं मनूतेत भिंपिं मनूत धकाः म्हसीकीगु जुइ व इमिसं मनूतेगु विश्वास/इज्जत काइ। इपिंसं थःगु ज्यां हे लाभ काइ, न्ह्याःगु हे जात जुसां नं।

पृथ्वीइ जीवनया उदय

सुत्तया निक्वःगु भागय्, बुद्धं मानव जाति पृथ्वीइ गथे वया वासः यात धाःगु खँ कनादीगु दु। थुकिलि कनातःगु छुं खँ थ्व कथं दु:

• रसपथविपातुभावो (रस पृथ्वीया उत्पत्ति)
• चन्दिमसूरियादिपातुभावो (चन्द्र, सूद्यः, तिमिला, चा/न्हि, ला, ऋतु, रुप आदिया उत्पत्तिया खँ)
• भूमिपप्पटकपातुभावो
• पदालतापातुभावो
• अकट्ठपाकसालिपातुभावो
• इत्थिपुरिसलिङ्गपातुभावो (मिसा, मिजंया उत्पत्ति)
• मेथुनधम्मसमाचारो (मैथुनया उत्पत्ति)
• सालिविभागो

सामाजिक व्यवस्थाया जन्म

थ्व भागय्, बुद्धं वर्ण (वर्ग) या उत्पत्ति बारेय् उपदेश बियादिल। वसपोलं वर्णया उपाधि, इमिगु समाजय् क्रम आदिया खँ कनादील।

• महासम्मतराजा
• ब्राह्मणमण्डलं
• वेस्समण्डलं
• सुद्दमण्डलं

बुद्धया सार

• दुच्‍चरितादिकथा
• बोधिपक्खियभावना

पिनेया स्वापू

पाली पाठ

• Aggañña Sutta in original Pali SutraCentral

भाय्हिला

• दीघनिकाय (नेपालभाषा), अनुवादक: दुण्ड बहादुर बज्राचार्य, पिथना तिथि: बुद्ध सम्बत २५३३, नेपाल सम्बत १११०
• द ओरिजिन अफ वर्ल्द, भिक्षु सुजातोया भाय्हिला ज्या
• शुरुवातया ज्ञान, अज्ञात भाय्हिलामि

च्वखँ

• धर्म व मानव अधिकार: बौद्धवाद विरुद्ध ब्राम्हणवाद, नालिन स्वारिसं च्वयादीगु च्वखँ