मज्झिमनिकाय

विकिपिडिया नं

तिपिटक

    विनय पिटक    
   
                                       
सुत्त-
विभंग
खन्धक परि-
वार
               
   
    सुत्त पिटक    
   
                                                      
दीघ
निकाय
मज्झिम
निकाय
संयुत्त
निकाय
                     
   
   
                                                                     
अंगुत्तर
निकाय
खुद्दक
निकाय
                           
   
    अभिधम्म पिटक    
   
                                                           
ध॰सं॰ विभं॰ धा॰क॰
पुग्॰
क॰व॰ यमक पट्ठान
                       
   
         

मज्झिमनिकाय बुद्ध धर्मया मू सफू त्रिपिटकया सुत्त पिटकया ५गु खण्डय् छगू ख। थ्व ग्रन्थ दीघनिकाय स्वया चीहाकःगु व खुद्दकनिकाय स्वया ताहाकःगु १५२ पु सूत्रयागु संग्रह खः। [१] त्रिपिटकय् मज्झिमनिकायया स्थान सर्वोच्च दूगु व त्रिपिटक व बौद्ध साहित्यया मेमेगु निकाय नष्ट जुया वंसां मज्झिमनिकाय ल्यना च्वन धाःसा थुकिं हे नं झीत बुद्धया व्यक्तित्त्व, वसपोलया दर्शन व शिक्षायात म्हसीकेत थाकुइ मखु। [१] [२] थ्व सफूलिं बुद्धया इलय्‌या राजनैतिक, सामाजिक, आर्थिक व साँस्कृतिक खँ अध्ययन अनुसन्धान याइपिं साधकपिंत, विद्वानपिंत, विद्यार्थीपिंत व सर्वसाधारण जिज्ञासुपिंत अबिलेया ऐतिहासिक प्रामाणिक लिधंसा जुइ। [१]

ग्रन्थ संरचना[सम्पादन]

मज्झिमनिकाय मूल–पण्णासक, मज्झिम–पण्णासक उपरि–पण्णासक कथं स्वब्व थला तःगु दु। सूत्र अनुसारं १२ पु सूत्र दुगु १४ गूगु वर्ग व १० पु १० पु सूत्रत दुथ्याना च्वंगु १४ गू वर्ग नापं याना जम्मा १५ गू वर्ग दु ।[१] थ्व कथं थ्व ग्रन्थय् जम्मा १५२ पु सूत्त दु। [१] थ्व निकायया विभाजन थ्व कथं दु [३]

सुत्तपिटक निकाय वग्ग सुत्त
मज्झिमनिकाय
मूलपण्णासपाळि
मूलपरियायवग्गो १)मूलपरियायसुत्त, २) सब्बासवसुत्त, ३) धम्मदायादसुत्त, ४) भयभेरवसुत्त, ५) अनङ्गणसुत्त, ६) आकङ्खेय्यसुत्त, ७) वत्थसुत्त, ८) सल्‍लेखसुत्त, ९) सम्मादिट्ठिसुत्त, १०) महासतिपट्ठानसुत्त
सीहनादवग्गो १) चूळसीहनादसुत्त, २. महासीहनादसुत्त, ३. महादुक्खक्खन्धसुत्त, ४. चूळदुक्खक्खन्धसुत्त, ५. अनुमानसुत्त, ६. चेतोखिलसुत्त, ७. वनपत्थसुत्त, ८. मधुपिण्डिकसुत्त, ९. द्वेधावितक्‍कसुत्त, १०. वितक्‍कसण्ठानसुत्त
ओपम्मवग्गो १. ककचूपमसुत्तं, २. अलगद्दूपमसुत्तं, ३. वम्मिकसुत्तं, ४. रथविनीतसुत्तं, ५. निवापसुत्तं, ६. पासरासिसुत्तं, ७. चूळहत्थिपदोपमसुत्तं, ८. महाहत्थिपदोपमसुत्तं, ९. महासारोपमसुत्तं, १०. चूळसारोपमसुत्तं
महायमकवग्गो १. चूळगोसिङ्गसुत्तं, २. महागोसिङ्गसुत्तं, ३. महागोपालकसुत्तं, ४. चूळगोपालकसुत्तं, ५. चूळसच्‍चकसुत्तं, ६. महासच्‍चकसुत्तं, ७. चूळतण्हासङ्खयसुत्तं, ८. महातण्हासङ्खयसुत्तं, ९. महाअस्सपुरसुत्तं, १०. चूळअस्सपुरसुत्तं
चूळयमकवग्गो १. सालेय्यकसुत्तं, २. वेरञ्‍जकसुत्तं, ३. महावेदल्‍लसुत्तं, ४. चूळवेदल्‍लसुत्तं, ५. चूळधम्मसमादानसुत्तं, ६. महाधम्मसमादानसुत्तं, ७. वीमंसकसुत्तं, ८. कोसम्बियसुत्तं, ९. ब्रह्मनिमन्तनिकसुत्तं, १०. मारतज्‍जनीयसुत्तं
मज्झिमपण्णासपाळि
गहपतिवग्गो कन्दरकसुत्तं, अट्ठकनागरसुत्तं, सेखसुत्तं, पोतलियसुत्तं, जीवकसुत्तं, उपालिसुत्तं, कुक्‍कुरवतिकसुत्तं, अभयराजकुमारसुत्तं, बहुवेदनीयसुत्तं, अपण्णकसुत्तं,
भिक्खुवग्गो अम्बलट्ठिकराहुलोवादसुत्तं, महाराहुलोवादसुत्तं, चूळमालुक्यसुत्तं, महामालुक्यसुत्तं, भद्दालिसुत्तं, लटुकिकोपमसुत्तं, चातुमसुत्तं, नळकपानसुत्तं, गोलियानिसुत्तं, कीटागिरिसुत्तं,
परिब्बाजकवग्गो १. तेविज्‍जवच्छसुत्तं, २. अग्गिवच्छसुत्तं, ३. महावच्छसुत्तं, ४. दीघनखसुत्तं, ५. मागण्डियसुत्तं, ६. सन्दकसुत्तं, ७. महासकुलुदायिसुत्तं, ८. समणमुण्डिकसुत्तं, ९. चूळसकुलुदायिसुत्तं, १०. वेखनससुत्तं
राजवग्गो १. घटिकारसुत्तं, २. रट्ठपालसुत्तं, ३. मघदेवसुत्तं, ४. मधुरसुत्तं, ५. बोधिराजकुमारसुत्तं, ६. अङ्गुलिमालसुत्तं, ७. पियजातिकसुत्तं, ८. बाहितिकसुत्तं, ९. धम्मचेतियसुत्तं, १०. कण्णकत्थलसुत्तं
ब्राह्मणवग्गो १. ब्रह्मायुसुत्तं, २. सेलसुत्तं, ३. अस्सलायनसुत्तं, ४. घोटमुखसुत्तं, ५. चङ्कीसुत्तं, ६. एसुकारीसुत्तं, ७. धनञ्‍जानिसुत्तं, ८. वासेट्ठसुत्तं, ९. सुभसुत्तं, १०. सङ्गारवसुत्तं
उपरिपण्णासपाळि
देवदहवग्गो १. देवदहसुत्तं, २. पञ्‍चत्तयसुत्तं, ३. किन्तिसुत्तं, ४. सामगामसुत्तं, ५. सुनक्खत्तसुत्तं, ६. आनेञ्‍जसप्पायसुत्तं, ७. गणकमोग्गल्‍लानसुत्तं, ८. गोपकमोग्गल्‍लानसुत्तं, ९. महापुण्णमसुत्तं, १०. चूळपुण्णमसुत्तं
अनुपदवग्गो १. अनुपदसुत्तं, २. छब्बिसोधनसुत्तं, ३. सप्पुरिससुत्तं, ४. सेवितब्बासेवितब्बसुत्तं, ५. बहुधातुकसुत्तं, ६. इसिगिलिसुत्तं, ७. महाचत्तारीसकसुत्तं, ८. आनापानस्सतिसुत्तं, ९. कायगतासतिसुत्तं, १०. सङ्खारुपपत्तिसुत्तं
सुञ्ञतवग्गो १. चूळसुञ्‍ञतसुत्तं, २. महासुञ्‍ञतसुत्तं, ३. अच्छरियअब्भुतसुत्तं, ४. बाकुलसुत्तं, ५. दन्तभूमिसुत्तं, ६. भूमिजसुत्तं, ७. अनुरुद्धसुत्तं, ८. उपक्‍किलेससुत्तं, ९. बालपण्डितसुत्तं, १०. देवदूतसुत्तं
विभङ्गवग्गो १. भद्देकरत्तसुत्तं, २. आनन्दभद्देकरत्तसुत्तं, ३. महाकच्‍चानभद्देकरत्तसुत्तं, ४. लोमसकङ्गियभद्देकरत्तसुत्तं, ५. चूळकम्मविभङ्गसुत्तं, ६. महाकम्मविभङ्गसुत्तं, ७. सळायतनविभङ्गसुत्तं, ८. उद्देसविभङ्गसुत्तं, ९. अरणविभङ्गसुत्तं, १०. धातुविभङ्गसुत्तं, ११. सच्‍चविभङ्गसुत्तं, १२. दक्खिणाविभङ्गसुत्तं
सळायतनवग्गो १. अनाथपिण्डिकोवादसुत्तं, २. छन्‍नोवादसुत्तं, ३. पुण्णोवादसुत्तं, ४. नन्दकोवादसुत्तं, ५. चूळराहुलोवादसुत्तं, ६. छछक्‍कसुत्तं, ७. महासळायतनिकसुत्तं, ८. नगरविन्देय्यसुत्तं, ९. पिण्डपातपारिसुद्धिसुत्तं, १०. इन्द्रियभावनासुत्तं

लिधंसा[सम्पादन]

  1. १.० १.१ १.२ १.३ १.४ बज्राचार्य, दुण्डबहादुर (बुसं २५४१), मज्झिमनिकाय, वीर-पूर्ण पुस्तक संग्रहालय 
  2. धाख्वा, अमिता (२०००), त्रिपिटक:एक चिनारी, वीर-पूर्ण पुस्तक संग्रहालय 
  3. तिपिटक फुति अर्ग


स्वयादिसँ[सम्पादन]

पिनेया स्वापू[सम्पादन]