अमेजन खुसि

अमेजन खुसि व उकिया विस्तार

अमेजन वा अमेजॉन वा आमेजॉन (पोर्चुगिज: Rio Amazonas; स्पेनी: Río Amazonas) दक्षिण अमेरिकाय् बाहा वइगु छगु खुसि ख। आयतनया ल्याखं थ्व हलिंया दकले तःधंगु खुसि ख धाःसा हाकः कथं निक्वगु दकले ताहाकःगु खुसि ख। थ्व ब्राजिल, पेरु, बोलिभिया, कोलम्बिया व इक्वेडर जुया बाहा वनि। थ्व पेरुया एण्डिज पर्वतमालां पिहांवया पूर्वपाखे जुया एटलान्टिक महासागरय् स्वाइ। थुकिया प्रवाह-ख्यः हलिंय् हे दकले चकं व थुकिया ल बाहा थ्व धुंकाया हलिंया दकले तःधंगु च्यागु खुसिया मंका स्वया अप्व। थ्व खुसिइ थाय्थासय् तां माछि मदु।

अमेजनया महत्व

अमेजनया वर्षागुं हलिंया दकले तधं, थुकिया कुल क्षेत्रफल 70 लखः वर्ग किलोमिटर दु गुकि सकल दक्षिण अमरीकी प्रायद्वीपया 40 प्रतिशत भाग ख। अमेजनया जंगलं पृथ्वीया वातावरण संतुलनय् सिक्क तधंगु भूमिका म्हिता चवंगुलिं थुकियात 'पृथ्वीया सोँ' नं धाइगु या।

अमेजन जैव विविधताया केन्द्र ख व थन पशु व वनस्पतितयेगु थीथी प्रजाति लु। अमेजनया वर्षागुं जुया वनिगु 6,400 किलोमिटर हाकःगु अमेजन खुसि हलिंया दकले ताहाकःगु खुसि ख। हलिंया समुद्रय् गुलि फ्रेशवाटर वं उकिलि अमेजनया योगदान 20 प्रतिशत दु।

अमेजनया सिथय् गुंगु देय्या करिब 3 कोटी मनु च्वं। थुकिया सिथय् दुगु देय् थ्व कथं दु- ब्राजिल, बोलिभिया, पेरू, इक्वेडर, कोलम्बिया, भेनेजुएला, गायना, फ्रेंच गायना व सुरिनाम। अमेजनया सिथय् च्वानिपिं मनुइ 2/3 मनुत ब्राजिलमि दु।

सहायक खुसि

• झ़िंगू खुसि