ह्यंग्वा
| सेदिमेन्तरी ल्वहँ | |
 बितुमिनस ह्यंग्वा, कोल ग्रेदया दकले सामान्य प्रकार | |
| Composition | |
|---|---|
| Primary | कार्बन |
| सेकेन्दरी | |
ह्यंग्वा वा हेँग्वाः[१] छगू कम्बस्तिबल (छ्वइगु) हाकुगु वा सियुगु-हाकुगु सेदिमेन्तरी ल्वंह ख। थ्व ल्वहँ कोल बेद वा कोल सिम्स नांया सतहय् दयाच्वनि। ह्यंग्वाया कडा रुप दसि-एन्थ्रासाइत मेतामर्फिक रकया दसि ख। थ्व रुप उच्च तापक्रम व प्रेसरया लिच्वया रुपय् दयावइ। ह्यंग्वा प्राथमिक रुपय् कार्बनं निर्मित जुइ। नापं थ्व पदार्थय् मेमेगु तत्त्व दसु हाइद्रोजन व छुं मात्राय् सल्फर, अक्सिजन व नाइत्रोजन नं दयाच्वनि। ह्यंग्वा छगू प्रकारया जीवाश्म इन्धन ख। सीधुंकूगु जीव पदार्थ क्षय जुया लखौं दँ तक्क गालय् दुना ताप व दबावं ह्यंग्वा दया वइ।
ह्यंग्वाया ताजि
[सम्पादन]ल्वःगु अवस्थाय् स्वांमा-सिमा पदार्थ क्वसं दूगु पलाःपतिकं हिलावनी
- न्हापांगु अवस्थायात पीट धाइ। थ्व आःतकं ह्यंग्वा मखुनि।
- लिग्नाइट (ब्राउन कोल) दकलय् फोहर ह्यंग्वा ख, थ्व ह्यंग्वाय् करिब ६०%-७०% कार्बन दु, व विद्युत उत्पादनया निंतिं इन्धनया रुपय् छ्येलिगु या। जेत लिग्नाइटया छगू कम्प्याक्ट रुप ख गुकियात गबलें गबलें पालिश याना तिसाया कथं छ्यला वयाच्वंगु दु।
- सब-बिटुमिनस ह्यंग्वा स्तिम-इलेक्त्रिक पावर उत्पादनया निंतिं इन्धनया रुपय् छ्यली। नापं, थ्व रासायनिक दयेकिगु उद्योगया निंतिं हल्का सुगन्धित हाइड्रोकार्बनया स्रोत ख।
- बिटुमिनस ह्यंग्वा धयागु घना ल्वहं खः। थ्व हाकुगु बाय् गुबलें गुबलें गाढा सियुगु जुइफु। थ्व अपेक्षाकृत नाइसे च्वंगु ह्यंग्वा खः गुगु अपुइकः हे त्वाःदली अले च्याइ। थ्व विद्युत केन्द्रय् इन्धनया रुपय् छ्येलिगु याइ। नापं निर्माण ज्याय् ताप व विद्युत स्रोतया कथं छ्येलि। नापं धातुज्याय् व स्टील दयेकेगु निंतिं कोक इन्धनया दयेकेज्याय् छ्यलि।
- एन्थ्रासाइत धयागु छाःगु, झःझः धाःगु, हाकुगु ह्यंग्वा खः। थ्व ताःई तक च्याइ, अले मूकथं आवासीय व ब्यावसायिक थाय् क्वाकेत छ्यली।
- ग्राफाइत ह्यंग्वा च्याके थाकु अले इन्धनया रुपय् उलि सामान्य रुपं छ्यली मखु। थ्व आः नं सिसाकलम/च्वसाय् छ्यलिगु या। थथे छ्यलेत थुकियात चा नाप ल्वाकछ्याइगु या। थुकिया धुयात ल्युब्रिकेन्तया कथं छ्यलेफै।
छुं मनूतेसं हिरा सामान्यतया थ्व प्रक्रियाया लिच्वः ख धकाः विश्वास याइ, तर थ्व सत्य मखु। हिरा धयागु कार्बन खः तर ह्यंग्वालं दयावइगु धाःसा मखु।
स्वयादिसँ
[सम्पादन]लिधंसा
[सम्पादन] |
विकिमिडिया मंका य् थ्व विषय नाप स्वापु दुगु मिडिया दु: Coal |