राणा जगत सिंह
राणा जगत सिंह मेवाड, राजस्थान यु शिशोदिया राजवंशया शासक खः।
जीवनी
[सम्पादन]जगत सिंहं थः अबु, करणसिंह द्वितीयया धुंका मेवारया शासक जुयादिल। वय्कलं राजगद्दीइ च्वनादीबलय् थ्व राज्य न्हापाया द्वन्द्वं थुलि उन्नति जुइधुंकूगु ख कि वय्कलं मेवाडया प्रभाव जःलाखःला भूभागय् विस्तार यायेगु कुतः यानादिल। दशकौंया युद्धया इलय् मेवाडं महत्त्वपूर्ण क्षेत्र तंकल, व मण्डलगढ, बनेरा, शाहपुरा, डुंगरपुर, व बांसवाडा थें न्याःगु क्षेत्र प्रभावकारी रुपं स्वायत्त जुइधुंकल, गुकिलि स्थानीय प्रमुखतेसं थ्व भूमियात मुगल सम्राटं जागिरया रुपय् ज्वनाः शासन यात। [१]
तंकूगु भूभाग पुनः प्राप्त यायेगु कुतःया झ्वलय् जगत सिंहं सन् १६३५या नापं प्रतापगढ-देवलिया, डुंगरपुर, सिरोही, व बाँसवारा नापंया जःलाखःला राज्यया विरुद्ध सैन्य अभियान न्ह्याकल। थ्व द्वन्द्वया इलय् देवलीया शासक जसवन्त सिंहया हत्या जुल, गुकिलिं वय्कःया उत्तराधिकारीं मुगल हस्तक्षेपया निंतिं अपिल यात। जगत सिंहं चित्तौरया किल्लाय् नं मर्मतया ज्या न्ह्याकल, थ्व ज्या सन् १६१५या मेवाड-मुगल सन्धिया शर्तत उल्लंघन यात। मुगल सम्राटं न्हापा न्हापा परिवारनापया ताःईया स्वापूया कारणं थ्व खँयात वास्ता मयाःगु जूसां- राजकुमार खुर्राम (लिपा शाहजहान )या रुपय् वयागु युवावस्थाया ई निसें- वय्कलं अन्ततः सन् १६४३इ सदुल्लाह खानया नेतृत्वय् सेना छ्वया प्रतिक्रिया बिल। थ्व नापं वार्तापाखें जगतसिंहं जुजुयात लय्तायेकेत ताःलात । [२]
जगत सिंहयात शिक्षा व कलाया संरक्षणया निंतिं नं लुमंकेगु याइ । वय्कःया शासनकालय् उदयपुरया नांजाःगु जगदीश (जगन्नाथ राय) देगःया निर्माण व छगू इलय् शाहजहान च्वनाच्वंगु जगमन्दिर लाय्कूया निर्माण क्वचाल। लक्ष्मीनाथं रचना यानाः उदयपुर देगलय् ब्वयातःगु सन् १६५२या छगू महत्वपूर्ण शिलालेखं उगु ईया समकालीन संस्कार व महत्वपूर्ण घटनाया अन्तर्दृष्टि बिइ । वय्कःया शासनकालया लिपाया दँय् आर्थिक समृद्धि जुल, गुकिया प्रमाण नियमित 'तुला-दान' अनुष्ठानं वय्कःयात वहः व लिपा लुँया तौल यानाः उकिया तौल ब्राह्मण व आवश्यकता दुपिन्त दानय् बिइगु जुल। [३] वय्कःया मृत्यु अक्टोबर १६५२य् जुल, व वय्कःया उत्तराधिकारी वय् कःया काय्, राजसिंह प्रथमं शासन यात।