ब्राह्मी लिपि

ब्राह्मी लिपि ब्राह्मी लिपि
[[File:|310px]] सारनाथय् अशोक स्तम्भय् च्वयातःगु ब्राह्मी लिपिया आखः (करिब २५० इपू)
प्रकार	अबुजिदा
भाषा	संस्कृत, पालि, प्राकृत, सक भाय्, Tocharian, Telugu, Elu
समयावधि	At least by the 3rd century BCE to 5th century CE
परिवार	Egyptian hieroglyphs Proto-Sinaitic script Aramaic alphabet ब्राह्मी लिपि
कचा लिपि	Numerous descendant writing systems including: उत्तर ब्राह्मी लिपि नेपाल लिपि, देवनागरी, Kaithi, Sylheti Nagri, Gujarati, Modi, Bengali, Assamese, Sharada, Tirhuta, Odia, Kalinga, Gurmukhi, Khudabadi, Multani, Dogri, Tocharian, Meitei, Lepcha, Tibetan, Bhaiksuki, Siddhaṃ, Takri, ʼPhags-pa दक्षिण ब्राह्मी लिपि Tamil-Brahmi, Bhattiprolu, Tamil, Malayalam, Odia, Sinhala, Telugu, Kannada, Goan, Saurashtra, Tulu, Burmese, Ahom, Chakma, Karen, Shan, Khmer, Thai, Lao Cham, Balinese, Javanese, Sundanese, Recong, Rejang, Budu, Baybayin, Pyu
फुकि लिपि	Kharosthi
ISO 15924	Brah, 300
दिशा	Left-to-right
युनिकोद एलियास	Brahmi
युनिकोद रेन्ज	U+11000–U+1107F
Note: This page may contain IPA phonetic symbols.

ब्राह्मी लिपि प्राचीन दक्षिण एसियाया छगू लिपि ख। थ्व लिपि ३गू शताब्दीइ छगू पूर्ण विकसित लिपिया रूपय् प्रचलित जुल। थ्व लिपिया थीथी मचा लिपि ब्राह्म लिपि थौं नं दक्षिणी व दक्षिणपूर्वी एसियाय् छ्येलाच्वंगु दु। नेपालभाषा च्वयेत छ्यलीगु सकल लिपि थ्व हे लिपिं बुयावःगु ख।

ब्राह्मी छगू अबुजिदा लिपि ख गुकिलि सः (माआखः)यात बाआखः (व्यंजन) चिंनाप स्वाना च्वयेगु याइ। मौर्य काल (ईसापूर्व ३गु शताब्दी) निसें प्रारम्भिक गुप्तकाल (ईसापूर्व ४गु शताब्दी) तक्क थ्व लिपिइ आपालं मपाः। अतः, ई. ४गु शताब्दी तक्क थ्व लिपि स्युम्ह मनुखं थ्व ई स्वया न्ह्यःया सकल च्वखँ ब्वनेफु वा मौर्य शिलालेख थुइकेफु। थुकिया छुं ई लिपा मूल ब्राह्मी लिपि ब्वनेगु क्षमता मदया वन। दकलय् न्हापांगु निर्विवाद तिथिया व दकलय् नांजाःगु ब्राह्मी शिलालेख उत्तर-मध्य भारत व नेपालय् लूगु अशोकया आदेश ख। थ्व ईसापूर्व २५०–२३२या ख।

थ्व लिपि यक्व शताब्दी तक लोप जुल। भारतय् ईस्ट इन्डिया कम्पनीया शासनया इलय् १९गु शताब्दीया सुरुइ ब्राह्मी थुइकेगु कुतलय् युरोपेली विद्वानतय्गु ध्यान केन्द्रित जुल। थ्व ज्या विशेष यानाः कलकत्ताया एशियाटिक सोसाइटी अफ बंगालय् जुल। ब्राह्मीयात सोसाइटीया सचिव जेम्स प्रिन्सेपं सन् १८३०या दशकय् सोसाइटीया पत्रिकाय् पिदंगु च्वसुया झ्वलय् थ्व लिपि थुइयादिल (दिसाइफर यानादिल)। वय्कःया सफलता क्रिश्चियन लासेन, एडविन नोरिस, एचएच विल्सन व अलेक्जेन्डर कनिंघम नापंया एपिग्राफिक ज्याय् आधारित ख।

थ्व लिपिया उत्पत्तिया बारेय् आः नं यक्व बहस जुयाच्वंगु दु। अप्व पाश्चात्य विद्वानतेसं ब्राह्मी समकालीन सेमिटिक लिपिपाखें वःगु वा प्रभावित जूगु धका धाःगु दु। छुं गैर-विशेषज्ञतयेसं यक्व पुलांगु व आःतक्क थुइके मफूगु सिन्धु लिपिनाप आदिवासी मूल वा स्वापूया लिपिं बुयावःगु विचारया पक्षय् दु।

ब्राह्मीयात छगू ईले अंग्रेजी भासं "पिन-म्यान" लिपि धका म्हसीकातल। थ्व लिपि च्वयेत छ्यलीगु आखः सिंकां दयेकातःगु मनूया किपा थें च्वंगुलि थ्व नां छ्यलातःगु ख। थ्व लिपियात थी-थी मेमेगु नामं नं म्हसीकिगु या। मेमेगु पुलांगु नामय् "लाथ", "लाट", "दक्षिणी अशोक लिपि", "पालि" वा "मौर्य" ला। सन् १८८०या दशकय् अल्बर्ट एटिएन जीन बेप्टिस्ट टेरिएन दे लाकुपेरीं मेम्ह विज्ञ गेब्रियल देभेरियाया अवलोकनया आधारय् थ्व लिपियात ब्राह्मी लिपिनाप स्वानादिल। ब्राह्मी लिपि ललितविस्तर सूत्रय् उल्लेख यानातःगु लिपिया धलखय् न्हापांगु लिपि खः। अनं थ्व नां जर्ज बुहलरया प्रभावशाली च्वखनय् "ब्रह्मा"या रुपय् नालाकाःगु ख।

५गु शताब्दीया गुप्त लिपियात गबलें गबलें लिपांगु ब्राह्मी धाइ। ६गु शताब्दी निसें ब्राह्मी लिपि यक्व स्थानीय रुपय् विकशित जुल व बायावन। थथे ब्राह्मी लिपिं बुयावःगु लिपिया परिवारया लिपितेत ब्राह्मी पुचः (ब्राह्मीक) धकाः म्हसीकिगु या। दक्षिण व दक्षिण पूर्व एसियाय् छ्येलिगु दर्जनौं आधुनिक लिपि ब्राह्मी लिपिं वःगु ख, गुकिलिं थ्व लिपि हलिमया दकले प्रभावशाली च्वयेगु परम्पराय् छगू धका क्यंगु दु। छगू सर्वेक्षण कथं हलिंया १९८ लिपित थ्व लिपिं बुयावःगु दु।

ब्राह्मी लिपिइ च्वयातःगु अशोक (३ गू शताब्दी ईसापूर्व )या शिलालेखय् छुं छुं ल्याआखः लुयावःगु दु, गुकियात ब्राह्मी अंक वा ल्याआखः धायेगु या।

लिपि विकास

ब्राह्मीं गुप्त व देवनागरी लिपिया विकास

	k-	kh-	g-	gh-	ṅ-	c-	ch-	j-	jh-	ñ-	ṭ-	ṭh-	ḍ-	ḍh-	ṇ-	t-	th-	d-	dh-	n-	p-	ph-	b-	bh-	m-	y-	r-	l-	v-	ś-	ṣ-	s-	h-
ब्राह्मी लिपि	𑀓	𑀔	𑀕	𑀖	𑀗	𑀘	𑀙	𑀚	𑀛	𑀜	𑀝	𑀞	𑀟	𑀠	𑀡	𑀢	𑀣	𑀤	𑀥	𑀦	𑀧	𑀨	𑀩	𑀪	𑀫	𑀬	𑀭	𑀮	𑀯	𑀰	𑀱	𑀲	𑀳
गुप्त लिपि
देवनागरी लिपि	क	ख	ग	घ	ङ	च	छ	ज	झ	ञ	ट	ठ	ड	ढ	ण	त	थ	द	ध	न	प	फ	ब	भ	म	य	र	ल	व	श	ष	स	ह

स्वया दिसँ

• लिपि