सारनाथ
| सारनाथ | |
| — city — | |
 | |
| निर्देशाङ्क | |
| देय् | भारत |
| राज्य | उत्तर प्रदेश |
| ई लागा | IST (UTC+05:30) |
सारनाथ भारतया उत्तर प्रदेश राज्यया छगू नगर ख। थ्व नगर काशी स्वया ७ माइल पूर्वोत्तरय् ला। थ्व नगर बुद्ध धर्मया छगू प्राचीन तीर्थ ख। ज्ञान प्राप्ति धुंका भगवान बुद्धं थःगु न्हापांगु उपदेश थन हे बियादिल। थनं हे वसपोलं "धर्म चक्र प्रवर्तन" न्ह्यथनादिल। अतः, बुद्ध धर्मया संघ थनं हे शुरु जुल। थन हे सारन्गनाथ महादेवया देगः नं दु। थ्व देगले श्रावणय् हिन्दुतयेगु मेला जुइ। नापं, थन जैन तीर्थ नं दु। जैन ग्रन्थय् थ्व थाय्यात सिंहपुर धाइगु या। सारनाथया दर्शनीय स्मारकय् अशोकया चतुर्मुख सिंहस्तम्भ,भगवान बुद्धया देगः, धामेख स्तूप, चौखन्डी स्तूप, राजकीय संग्राहलय, जैन मन्दिर, चीनी मन्दिर, मूलंगधकुटी, व नवीन विहार ला।
नामकरण
[सम्पादन]सारनाथया आधुनिक नां संस्कृत खँग्वः सारंगनाथ (वा पालि भाषाय् सारंगनाथ), [१] निसें वःगु ख गुकिया अर्थ नेपालभासय् "हरिणया प्रभु" ख। [२] थ्व नां छगू प्राचीन बौद्ध किंवदन्तीं बुयावःगु ख, गुकिलि बोधिसत्व छम्ह हरिण जुया जन्म काबिले जुजुं स्यायेत्यंगु मेम्ह प्राणीया पलेसा जुजुयात थःगु जीवन अर्पण यानादिल।
जुजु थ्व ज्यां थुलि भावुक जुल कि वं छगू हरिण संरक्षणया केबः दयेकल। [३] "हरिण पार्क"यात संस्कृतय् मृग-दाभ, वा पालि भाषाय् मिगा-दाय धाइ। [४]
इसिपतना पालि त्रिपिटकय् पालि भासं सरनाथयात म्हसीकेत छ्यलिगु मेगु नां ख। थ्व नां संस्कृत भासय् ऋषिपतन नामं वःगु ख। इसि (पालि) व ऋषि (संस्कृत) खँग्वः छम्ह सिद्ध व प्रबुद्ध मनूयात संकेत याइ। अतः इसिपतन व ऋषिपतनया अनुवाद "पवित्र मनुतेगु अवतरण जूगु थाय्", [५] वा "ऋषितेगु पहाड (?)" ख। [६] ऋषिपतनया अर्थ ‘ऋषिया पतन’ ख गुकिया अर्थ व थाय् ख गन छम्ह बुद्धं गौतम बुद्ध लिपाया सम्बुद्धि जुइगु खं सिइका निर्वाण प्राप्त यानादिल। मृगतयेगु विचरण यायेगु थाय् जूगुलिं थ्व थाय्यात मृगदाव धाइगु या। थुकिया वर्णन निग्रोधमृग जातकय् नं व।
इतिहास
[सम्पादन]बुद्धया न्हापांगु उपदेश (करिब ५३३ इपू ) स्वया ३०० दँ धुंका तक्क थ्व थाय्या इतिहास अज्ञात दु। थ्व समयया छुं नं अवशेष आःतक्क मलुनि। सारनाथया समृद्धि व बुद्ध धर्मया विकास दकलेन्ह्यः अशोकया शासनकालय् जूगु खनेदु। वसपोलं सारनाथय् धर्मराजिका स्तूप, धमेख स्तूप व सिंह स्तम्भ दयेकादिल। अशोकया उत्तराधिकारीतयेगु शासनकालय् हानं सारनाथ अवनतिइ अग्रसर जुवन। प्रथम शताब्दी ई. नापं उत्तर भारतय् कुषाण राज्यया पलिस्था धुंका छकः हानं बुद्ध धर्मया उन्नति जुवन। कनिष्कया राज्यकालया स्वंगु दँय् भिक्षु बलं थन छगू बोधिसत्व झ्वाता पलिस्था यानादिल ।
लिधंसा
[सम्पादन]- ↑ NRI Department, Government of Uttar Pradesh, India (2022). About Sarnath. Sarnath. NRI Department, Government of Uttar Pradesh, India. 1 January 2023 कथं।
- ↑ Schumann 2004.
- ↑ BuddhaNet (2008). Buddha Tales, Volume 1. King Banyan Deer. Buddha Dharma Education Association Inc.. 3 January 2023 कथं।
- ↑ Sahni 1914.
- ↑ Sarao 2017.
- ↑ Asher 2020.