पारसी भाषा

फारसी
فارسی, دری, تاجیکی
थःगु लिपि (नस्तलिक लिपिइ) फारसी
उच्चारण	[fɒːɾˈsiː]
मू भाषी जनसंख्या	Iran Afghanistan Tajikistan Uzbekistan Iraq Turkey UAE Qatar Pakistan Kuwait Bahrain Oman (see article for full list)
Region	पश्चिम एसिया, मध्य एसिया
Native speakers	60–110 million
भाषा परिवार	भारोपेली भाषा परिवार Indo-Iranian Iranian Western Iranian Southwestern Iranian फारसी
भाषिका	Iranian Persian (pes) Afghan Persian (prs) Tajik Persian (tgk) Bukharic (bhh) Pahlavani (phv) Hazaragi (haz) Aimaq (aiq) Dzhidi (jpr) Dehwari (deh)
लिपि	फारसी लिपि (अरबी लिपि) सिरिलिक लिपि (ताजिकिस्तान, स्वयादिसँ ताजिक आखः)
आधिकारिक अवस्था
आधिकारिक मान्यता	Template:IRN Template:AFG Template:TJK
भाषा नियमन संस्था	Academy of Persian Language and Literature (Iran)
भाषा कोड
ISO 639-1	fa
ISO 639-2	per (B) fas (T)
ISO 639-3	fas – inclusive code Individual codes: pes – Western Persian prs – Eastern Persian tgk – Tajiki aiq – Aimaq bhh – Bukharic haz – Hazaragi jpr – Dzhidi phv – Pahlavani deh – Dehwari
भाषिक क्षेत्र	58-AAC (Wider Persian) > 58-AAC-c (Central Persian)

फारसी भाषा वा पारसी भाषा हलिमया छगू मू भाषा ख। थ्व भासा इंदो-युरोपियन भाषा परिवारया इन्दो-इरानी शाखाया इरानी कचाया पश्चिमी इरानी भाषाय् छगू ख। थ्व भाषा इरान, अफगानिस्तान, ताजिकिस्तान, उज्बेकिस्तान, पाकिस्तान, इराक, तुर्कमेनिस्तान, अजरबैजान आदि देसय् ल्हाइगु या। फारसी छगू बहु-केन्द्रिय भाषा ख व थी-थी भासिकातेत थीथी थासय् केन्द्रिय भाषाया रुपय् छ्यलीगु या। इरान, ताजिकिस्तान व अफगानिस्तानय् थ्व भाषा आधिकारिक भाषा ख। थ्व भाषा इरान व अफगानिस्तानय् फारसी आखलय् च्वइगु याइ, थ्व आखःत अरबी लिपिया आखः ख। ताजिकिस्तान व उज्बेकिस्तानय् थ्व भाषा ताजिक वर्णमालाय् च्वइगु या, थ्व लिपि सिरिलिक लिपिया छगू रुप ख। फारसी भाषायात आधिकारिक कथं अफगानिस्तानय् दारी व ताजिकिस्तानय् ताजिकी (सोभियत काल निसें) धाइगु या।

फारसी भाषा पुलां मध्य फारसी (वा पहलवी) भाषां बुयावःगु भाषा ख। पहलवी धाःस स्वयं प्राचीन फारसीं बुयावःगु भाषा ख। थ्व नितां भाषाया उत्पत्ति पारसया प्राचीन क्षेत्रं ( फार्स प्रान्त, बुशहर व दक्षिणी इरानया आधुनिक यज्दया दक्षिण)जूगु ख। प्राचीन फारसी अचमेनिद साम्राज्यया आधिकारिक भाषा ख, व थुकिया वंशज, मध्य फारसी, ससानिद साम्राज्यया आधिकारिक व धार्मिक भाषा जूवन। थ्व हे इलय् थ्व भाय् इरानी भूमिइ विस्तारित जुल। थ्व भाषाया विस्तार नापं खुरासानय् पार्थियन व बाल्खी भाषा, व ख्वारज्म व फरारुदय् ख्वारजमी व सोग्दियन भाषायात प्रतिस्थापित यात। मध्य फारसीया छगू भाषिका, गुकियात लिपा दारी फारसी धया म्हसीकल, इस्लाम धुंका खुरासानया मू लिखित रुप जूवन व सकल इरानय् विस्तारित जुल। लिपा पुलां फारसी व मध्य फारसीया भाषिका,दसु ताबरिस्तानया माजंदरानी, ​​जबलया उत्तर-पूर्वय् गिल्की, मकरानय् बालोची, सिस्तानया दक्षिणय्, अजरबैजान व काउकसय् अजेरी, लोरेस्तानय् लोरी, कोहगिलुयेह व बोयरअहमद, चाहरमहल व बख्तियारी, खोजी खुजेस्तानया विकास जुल।

दारी फारसी सकल इतिहासय् पश्चिमी, मध्य व दक्षिण एशियाया थीथी मुस्मां साम्राज्यतेगु सांस्कृतिक व प्रतिष्ठित भाषाया रुपय् विकशित जुल। थ्व भाषां मेमेगु जलाःखलाः भासय् यक्व प्रभाव दयेकल। थ्व भाषाया प्रभाव अन्य इरानी भाषा, तर्कीश भाषात (विशेषकर उज्बेक व अजरबैजानी), अर्मेनियन, जर्जियन व इन्दो-आर्यन भाषाय् (विशेषकर उर्दू) खनेदु। फारसीं अरबी भाषायात नं प्रभावित यात व थ्व फारसीइ अरबी भाषाया प्रभाव नं खनेदु। पारसी भाषां थी-थी गैह्र इरानी देसय् थीथी इलय् प्रशासनया आधिकारिक भाषाया रुपय काल। दसु: अतोमन साम्राज्यय् अतोमन ओटोमन तुर्क, अफगानिस्तानय् पश्तून, व छुं समयया निंतिं मुस्मा जुजुतेगु शासनय् भारत।

सन् १८७२स बर्लिनय् युरोपियन च्वमि व भाषाविदतेगु बैठकय् ग्रीक, फारसी, ल्यातिन, व संस्कृत भाषातेत हलिंया शास्त्रीय भाषाया रूपय् नालाकाल। थ्व बैठकया परिभाषाया आधारय् छगू शास्त्रीय भाषाया प्राचीनता व साहित्यय् में समृद्ध जुइ। फारसी साहित्यया दकलय् प्रसिद्ध कृतिइ फिरदौसीया शाहनामे, मौलवीया च्वखँ, खय्यामया रुबैयत, पंज गंज निजामी , हाफेजया दीवान, अत्तार निशाबुरीया लजिकल अत्तार व सादीया गोलेस्तान व बोस्तान आदि ला।

थ्व भाषायात इरानय् ७० मिलियन, अफगानिस्तानय् २५ मिलियन, ताजिकिस्तानय् ९ मिलियन, व उज्बेकिस्तानय् १०-१२ मिलियन मनूतेसं ल्हाइगुया। बहराइन, इराक, पाकिस्तान, कुवेत, संयुक्त अरब एमिरेत्स , कतार, रूस, अजरबैजान, किर्गिस्तान, कजाकिस्तान तुर्कमेनिस्तान, चीन व भारतय् नं थ्व भाय् ल्हाइपिं मनूत दु। सकल हलिमय् फारसी भाषा ल्हाइपिनिगु कुल ल्या १२० मिलियन स्वया अप्व दु।

नां

साधारण कथं थ्व भाषायात प्यंगु नामं म्हसीकिगु या: फारसी, पारसी, दारी व तोजिकी (ताजिक)। आधुनिक फारसी भाषायात थुकिया इतिहास व भौगोलिक क्षेत्रय् अन्यान्य थीथी नामं म्हसीकिगु या। थ्व भाषायात तोजिकी वा ताज़िकी, "उज़्बेकिस्तान व ताजिकिस्तानय् दारीफारसी, आधिकारिक तवं अफगानिस्तानय् दारी, इरानय् फारसी, बहराइनव फारसया खाडी नापंया क्षेत्रय् "अजमी" धका नं म्हसीकिगु या। थ्व भाषा अटोमन साम्राज्य व भारतय् आधिकारिक भाषा जुबिले फारसीया नामं छ्यलातल।

व्युत्पत्तिया दृष्टिकोणं, फारसी खँग्वः छगू फारसी क्रिया ख। थ्व खँग्वः अरबी भाषा व आखलय् "प" आखः मदूगु व इरानय् अरबी शासन धुंका थ्व भाषायात अरबी लिपिइ च्वइगु चलन नापं पारसीं फारसी जुवन। फारसी खँग्व मध्य फारसीया पुलां खँग्वः पारसिग (𐭯𐭠𐭫𐭮𐭩𐭪)नं बुयावःगु ख। थ्व खँग्वः "पारस" खँग्वलय् विशेषण प्रत्यय -आईजी स्वाना दयावःगु ख, गुकिया अर्थ "पारसया निंतिं जिम्मेदार [भाषा]" ख। प्राचीन फारसीइ थ्व भाषाया नां परसेह (𐎱𐎠𐎼𐎿) वा आर्य (𐎠𐎼𐎹) ख।

वर्गीकरण

थ्व भाषा भारोपेली भाषा परिवारय् भारतीय-इरानी भाषा शाखाया छगू मू भाषा ख।

ल्हाइगु थाय्

थ्व भाय् ल्हाइगु मू थाय् इरान, अफगानिस्तान, ताजिकिस्तान आदि ख। थ्व भाषायात इरानय् आधिकारिक भाषाया कथं छ्यलिगु या।

स्वयादिसँ

• भाषा
• साहित्य
• पारसी प्रकाश