आगम

आगम बुद्ध धर्मया आरम्भिक ग्रन्थतेगु संग्रह खः। न्यागु आगमया मंका रूपयात 'सुत्तपिटक' नं धाइगु या। थेरवाद परम्पराय् 'आगम'यात 'निकाय' धाइगु या। बुद्ध धर्मय् आगम खँग्वःया छ्येला प्रारम्भिक बुद्ध धर्मया सूत्र मुनाया निंतिं याः। थ्व सूत्रमुना आपालं चिनिया भाय्हिलातःगु रुपय् संरक्षित दु। छुं धाःसा प्राकृत व संस्कृतय् नं जीवित हदु। गान्धार व सँदेय् भासय् हिलातःगु नं यक्व ग्रन्थ दु। आगमया सूत्र पाली त्रिपिटकया सुत्तपिटकया न्हापांगु ४ निकाय (व ५गू निकायया अंश) नाप मेल नः। थ्व अर्थय् आगमयात निकायया पर्याय धायेछिं। आगम व निकायतेगु छुं पाठ धाःसा अलग दु। अंगुत्तरनिकाय व संयुत्तनिकायया तःधंगु भाग आगमय् मदु, व छुं स्रोत सामग्री नं भिन्न जु।

आगम खँग्वःया प्रयोग, छुं अवस्थाय् विशिष्ट ग्रन्थयात मयासें शास्त्रतेगु छगू वर्गया निंतिं नं छ्येलीगु याः। थ्व रुपय् थ्व खँग्वःया अर्थ सुत्तपिटक नं जुइ, गुकियात थेरवाद परम्पराय् विनयपिटक नापं गौतम बुद्धया देशनाया दजके प्राचीन व ऐतिहासिक रूपया कथं कायेगु या।

४गू शताब्दीया महायान अभिधर्म ग्रन्थ अभिधर्मसमुच्चयय् असंग भिक्षुं प्राकृत/संस्कृत आगमतेत श्रावकपिटक धकाः धयादीगु दु। वय्कलं थुकियात श्रावक व प्रत्यबुद्ध नाप स्वानादीगु दु। असंगं महायान सूत्रतेत बोधिसत्वपिटक नाप स्वापू दूगु ग्रन्थया रूपय् वर्गीकृत यानादिल, गुकियात बोधिसत्वतेगु शिक्षाया संग्रह धका धयातल।

थीथी बुद्ध धर्मया आगम

• दीर्घ आगम: दीर्घ आगम थेरवादया दीघनिकाय नाप मेल नं। चिनिया बौद्ध ग्रन्थय् थ्व ग्रन्थयात चिनिया भासय् धर्मगुप्तक संघं भाषानुवाद याःगु धकाः धयातःगु दु। थ्व भाय्हिला बुद्धयासन व झु फोनियानं सन् ४१३य् लिपांगु चिन राजवंशया कालय् पूवंकादीगु खः। थ्व रुपय् थुकिलि ३० सूत्रत दु धाःसा थुकिया पालि त्रिपिटकया समकक्षी निकाय दीघनिकायय् ३४पू सूत्र दु। धर्मगुप्तकया संस्कृत ग्रन्थ वर्तमानय् मदयावन। १९९०स धाःसा सर्वास्तिवादी संस्कृत दीघ आगमया छुं अंश लूगु दु। सर्वास्तिवादी संस्करणया छुं खण्ड सँदेय् भासय् नं ल्यंगु दु।
• मध्यम आगम: मध्यम आगम थेरवादया मज्झिमनिकाय नाप मेल नं।
• संयुक्त आगम: संयुक्त आगम थेरवादया संयुत्तनिकाय नाप मेल नं।
• एकोत्तर आगम: एकोत्तर आगम थेरवादया अङ्गुत्तरनिकाय नाप मेल नं।
• क्षुद्रक आगम: क्षुद्रक आगम थेरवादया खुद्दकनिकाय नाप मेल नं।

स्वया दिसँ

• त्रिपिटक