अल्बानियाया इतिहास
निगु व प्यंगु शताब्दी तक्क थ्व थाय् रोमन साम्राज्यया भाग जुयाच्वन। थुकिया मेगु १००० दँ तक्क थ्व युनानी भाषा नवाइपिं ओस्ट्रोमिरिजतेगु भाग जुयाच्वन। स्कान्दरबर्गं थःगु मृत्यु तक्क अल्बानियां टर्कतेत पिथना छ्वेयात कुतः याना दिल। वय्कःयात आः अल्बानियाया राष्ट्रीय नायकया कथं हनिगु या। थ्व धुंका लगभग ५०० दँ तक्क थ्व थासय् टर्कतेगु आधिपत्य जुयाच्वन। टर्कतेगु अधिपत्यया अन्त बाल्कन युद्ध धुंका जुल व अल्बानिया १९१२य् छगू स्वतन्त्र देय् जूवन।
प्रथम बाल्कन युद्ध धुंका अल्बानियां अटोम्यान साम्राज्यं स्वया थःगु स्वतन्त्रताया घोषणा यात। देय्या स्थिति अथे जुसां अशान्त जुयाच्वन। द्वितीय विश्व युद्घबिले इटालीं थ्व देशय् थःगु अधिकार तल। तर थुकिया प्रतिकारय् निरन्तर एन्वर होक्जाया नेतृत्वय् साम्यवादी विरोध जुयाच्वन, व इटालियनतेसं लिपा देय् त्वःता वने धुंका साम्यवादीतेसं सत्ता काल।
सन् १९९०इ एन्वर होक्जा मदूगु न्या दँ धुंका तक्क नं अल्बानिया छगू पृथक्कृत देय् जुयाच्वन।
सन् १९९७य् थ्व देशय् पिनें निवेश याःगु ध्येबा ताट पुला वंबिले देशय् सशस्त्र विद्रोह जुल व सैन्य हथियार लाका यंकल। इटालीया नेतृत्वय् नेटो सेना थन तैनात जुल व लिपा स्थिति शान्तिपूर्ण व वैधानिक शासन जूवन। सत्तारूढ राष्ट्रपति साली बेरिशायात अपदस्त जुइत बाध्य याना थ्व हे झ्वले समाजवादी नेता फातोस नानोयात त्वतल। संसदीय चुनाव धुंका समाजवादी सत्ताय् वल।
सेप्टेम्बर १९९८य् छम्ह मू नेता आजेम हज्दारीया हत्याया प्रयास जुल। थ्व धुंका थन दंगा जुलठे। फातोस नानो विदेशय् बिस्वन व वय्कःया थासय् छम्ह मेम्ह समाजवादी नेता पान्देली माज्को सत्ताय् वल।
अल्बानिया नेटो व युरोपीय संघया सदस्य जुइत स्वयाच्वंगु दु व थ्व देशं अफ्गानिस्तान व इराकय् अमेरिकी सेनाया समर्थन याना च्वंगु दु। युरोपीय संघ, विश्व बैंक आदि संस्थां अल्बानियाया समस्यातेत कया थुकिया आलोचना याःगु दु। तर लिपाया छुं दँय् थ्व देशय् जूगु विकासं याना युरोपीय संघं अल्बानियायात अप्व सहयोग यायेगु प्रण याःगु दु।
होक्जाया सत्ता खतम जुइ धुंका अल्बानियाय् साली बेरिशाया अधीनय् लोकतन्त्रवादीतेगु हानं शासन वल। २००५या आम चुनावय् समाजवादीत बुत व लोकतन्त्रवादी पुनः सत्ताय् वल व थ्व हार धुंका फातोस नानां पार्टी चेयरम्यानया पद त्वतल व तिरानाया मेयर एदि रामा न्हुम्ह चेयरम्यान जुयादिल।
आः वया देय्य् बहुदलीय व्यस्थायात सुदृढ यायेगु कुतः जुयाच्वंगु दु, तर देशय् आ नं यक्व आर्थिक समस्या जुयाच्वंगु दु दसु- निवेश मगाःगु , आधारभूत संरचना मगाःगु व विद्युत आपूर्ति मगाःगु। थ्व नापं थन भ्रष्टाचार, अवैध अर्थव्यस्था व संगठित अपराधया नं समस्या दु। २००५य् थ्व समस्या समाधान यायेया निंतिं छुं पहल जुसां थुकिया यक्व उत्साहवर्धक परिणाम मवनि।