हरमट्टम

हरमट्टम वा हरमत्तां अफ्रिकाया छगु स्थानीय फय् ख।

प्रभाव

थ्व फय् वइगु मौसम चिकुला स्वया पाः छाय् धाःसा थ्व मौसमय् चिकुगु, गंगु, धू-जाःगु फय् बाहा वइ व न्हि व चाया तापक्रमय् नं तसकं पाइ। तापक्रम अःपुक हे न्हिच्छिं 9 °C (48 °F) तक म्ह्व जुइफु। हानं, गुबलें गुबलें न्हिनय् तापक्रम 35 °C (95 °F) तक थहां वनेफु व सापेक्षिक आर्द्रता ५% स्वया म्हो जुइफु। सहारा थें जाःगु छुं लागाय् थ्व मौसमय् ताहान्वइगु जुइफु ।

हरमत्तां फय् छगु क्षेत्रय् वइबलय् फय् विशेष यानाः गंगु (सुक्खा) जुइ। हरमतनं मरुभूमि थें न्याःगु मौसमी अवस्था हयाबी: थुकिलि आर्द्रता म्हो जुइ, सुपाँय् यात चीका छइ, वा वये बीमखु व गबलें गबलें धूलं तःधंगु धू-पाँय् दयेकी गुकिया लिच्वः कथं धू-फय् वा फि-फय् दयेकेफु।  फसं मिं च्याइगु जोखिम अप्वयेकेफु अले तसकं बाली स्यंकेफु । मनसुनया फय् नाप हरमत्तांया फय् स्वानाः तःफय् जुइफु ।

हरमत्तां कुं

पश्चिम अफ्रिकाया छुं देसय् वायुइ यक्व धूया मात्रां तसकं मखनिगु व निभाःयात यक्व न्हि तक्क पनेगु जुइफु, थ्व अवस्था तसकं खसु जाःगु ई नाप ज्वः। थुगु प्रभावयात हरमत्तां कुं (Harmattan haze) धकाः म्हसीकेगु याः । थुकिं यानाः दँय्दसं फय्‌खःया फय्-लं रद्द जुइगु वा लं-हिलेगु अवस्थाय् एयरलाइन्सतेत लखौं डलर हानि जुइ। कुं म्ह्व जुइबलय्, सर्गः यचुना वइ। फय् तसकं गंगुलिं सिमाया कचात थथे जुइबिले सीफु ।

उसाँय्

सन् २०२४ या छगू अध्ययनं हरमत्तानं ह्याउं मचा व मचा मदयेगु ल्या अप्वयेकीगु नापं म्वानाच्वंपिं मस्तय्त निरन्तर मभिंगु उसाँय् प्रभाव लाकीगु खनेदु।

थ्व फसय्आर्द्रता छकलं १५% स्वयां म्ह्व जुइफु, गुकिं यानाः गुलिखे मनूतय्त थःथम्हं न्हासं हि वयेफु । मनुतेगु मेमेगु उसाँय् प्रभावय् छ्यंगुया ल्वय् (छ्यंगु गनिगु), म्हुतुसि गनिगु, मिखा व सासःया ल्वय् दसु दमया अतिक्रमण आदि जुइफु।

स्वयादिसँ

• भूगोल
• फय्