सयेकेगु

सयेकेगु धइगु न्हूगु खँ थुइकेगु, ज्ञान कायेगु, व्यवहार दयेकीगु, सीप जायेकीगु, मूल्य मान्यता आत्मसात यायेगु, दृष्टिकोण दयेकिगु व प्राथमिकता दयेकीगु प्रक्रिया खः। सयेकेगु क्षमता मनु, गैर मनु प्राणी व छुं यन्त्रय् दइ; छुं स्वांमाय् छुं कथंया खँ सयेकेगुया प्रमाण नं दु। छुं खँ छकलं हे सयेकेछिं वा छगू ​​झकां हे थुइकेछिं (दसु- क्वाःलखं ल्हा पुइगु) , तर यक्व सीप व ज्ञान बारम्बार मुंकूगु अनुभवं जक सयेकेछिं।

मनुं बुनिसें हे सयेकेगु ज्या याइ। थथे मनुं थःगु वातावरण नाप अन्तरक्रिया यासें सयेकेगु ज्या मनु मदइबिले तक्क यानाच्वनि। मनुं छुं नं खँ सयेकेगु पहः (प्रकृति) व प्रक्रियायात दुसिकाया थीथी ख्यलय् अध्ययन जुइ। दसु: शैक्षिक मनोविज्ञान, न्यूरोसाइकोलोजी, प्रयोगात्मक मनोविज्ञान, संज्ञानात्मक विज्ञान(cognitive sciences), व शिक्षाशास्त्र (pedagogy) आदि। थज्याःगु ख्यलय् अनुसन्धानं थी थी कथंया सयेकातेत म्हसीकेत ग्वाहालि याःगु दु। दसुया निंतिं, छुं नं खँ सयेकेत व्यवहारिकरण (habituation), क्लासिकल अनुकूलन/कन्दिसनिङ्ग (classical conditioning), अपरेन्त कन्डिसनिङ्ग (operant conditioning) वा मेमेगु जटिल गतिविधि, दसु म्हिता छ्यला यायेछिं। सयेकेगु ज्या सीकः (सचेत) वा मसीकः (सचेत चेतना मदयेक) जुइफु।

ब्वथला

लुमन्तियात थीथी व्यवहारिक ब्वथला दयावःगु दु। लुमन्ति मालेज्यामितय्सं लुमन्तियात उत्तेजना नापया स्वापू (एसोसिएटिभ व नन-एसोसिएटिभ) वा भाषाया माध्यमं सूचं संचार यायेफइ कि मफइ (घोषणा/स्पष्ट व प्रक्रियात्मक/निहित declarative/explicit vs procedural/implicit)या आधारय् भेद याइ। थुकिया छुं पुचःतेत थीथी कचाय् ब्वथलेछिं। दसुया निंतिं, घोषणाात्मक लुमन्तिय् एपिसोडिक व सेमान्तिक नित्तां लुमन्ति दइ। थीथी कथंया सयेकेगु पहः थथे दु:

• नन एसोसियतिभ सयेकेज्या
  • बानी दयेकीगु
  • संवेदनशीलता वा सचेतना दयेकीगु (Sensitization)
• सक्रिय सयेकेज्या: छम्ह मनुखं थःगु सयेकेगु अनुभवयात नियन्त्रणय् काइबलय् सक्रिय सयेकेगु जुइ। सुचं थुइकेगु हे सयेकेगुया मू पक्ष जूगुलिं सयेकीपिन्सं थःम्हं छु थुइकेगु व छु मथुइकेगु धइगु म्हसीकेगु महत्वपूर्ण जुइ। थथे यायेबलय्, इमिसं थःथःगु विषयस प्रभुत्वया अनुगमन यायेफइ। सक्रिय सयेकेगु ज्यां सयेकीपिन्त आन्तरिक खँल्हाबल्हा यायेत प्रोत्साहन याइ गुकी इमिसं थुइकातःगु खँयात मौखिक रुपं न्ह्यब्वइ। नापं, गथे यानाः सयेकेगु धइगु जक मखु, छु सयेकेगु धइगु खँय् नं नियन्त्रण दइबलय् सयेकीपिन्त सयेकेगु निंतिं अप्वः प्रोत्साहन दइ। सक्रिय सयेकेज्या सयेकामि केन्द्रित सयेकेगुया छगू मू विशेषता ख।
• एसोसिएटिभ सयेके
  • अपरेन्ट कन्डिसनिंग
  • क्लासिकल कन्डिसनिंग
  • अवलोकनात्मक सयेकेगु वा स्वस्वं सयेकेगु (Observational learning)
  • छाप दयेकेगु (Imprinting)
• म्हिता सयेकेगु
• संस्कृतिकरण
• एपिसोडिक सयेकेगु
• मल्टिमेडिया सयेकेगु
• ई-लर्निंग व अग्मेन्टेड लर्निंग
• रोट सयेकेगु (घोकन विद्या)
• अर्थपूर्ण सयेकेगु

प्रमाण आधारित सयेकेज्या (Evidence-based learning)

• औपचारिकता
  • औपचारिक सयेकेगु
  • गैर-औपचारिक सयेकेगु
  • अनौपचारिक सयेकेगु
  • अनौपचारिक सयेकेगु व मंका कुतः (Nonformal learning and combined approaches)

स्पर्शरेखा सयेकेगु (Tangential learning)

• खँल्हा सयेकेगु (Dialogic learning)
• आकस्मिक सयेकेगु (Incidental learning)

स्वयादिसँ

• बुद्धि