निष्ठानन्द बज्राचार्य
निष्ठानन्द बज्राचार्य (गद्यगुरु पण्डित निष्ठानन्द बज्राचार्य) नेपालभाषा पुनर्जागरण कालया छम्ह महारथी खः । नेपालभाषां दक्कले न्हापां थासा आखलं सफू पिकायेगु श्रय निष्ठानन्दयात वनी । वय्कलं ने.सं. १०२९ स पिथनादीगु प्रज्ञापारमिता सफू हे नेपालभाषाया दक्कले न्हापांगु छापा सफू खः।
च्वयेगु ब्वनेगु व न्ववायेगु भाषा अलग्गअलग्ग थें जुयाच्वंगु इलय् निष्ठानन्दं जनभाषां हे दक्कले न्हापा सफू पिकयाः नेपालभाषाय् जनअभिरुची अप्वयेकेगु ज्या यानादिल । थथे जूबलय् च्वयेगु ब्वनेगु छथी भाषा व न्ववायेगु छथी भाषा मजुल । थः न्ववायेगु भाषां हे च्वये ब्वने याये ज्यू धयागु भावना जनसाधारणयाके ब्वलन, नेपालभाषा च्वज्या व ब्वनेज्याय् तिव्रता वल ।
व्यक्तिगत जीवनी
[सम्पादन]वय्कःया जन्म नेपाल सम्बत ९७८ थिंलाथ्व चौथी खुनु जुगु ख । वय्कःया अबुया नां मुक्तानन्द बज्राचार्य व मांया नां थकुमति बज्राचार्य ख। वय्कःया थाय्बाय् येँया ॐ बहाःया नःबहिइ दुगु ख। वय्कःया इहिपा १५दँय् रत्नप्रभा बज्राचार्य नाप जुगु ख [१] ।
नीदँ दुबलय् ला वय्कः निम्ह मचाया अबु जुइधुंकल । उथाय् वय्कःया मांअबु निम्हं मन्त । अले छेँया दक्वं भाला थम्हं कुब्वी माःबलय् वय्कलं ब्यापार यानाः थः व थःगु परीवारया जीवन हनादिल । वय्कःया लजगाः व्यापार व सरकारी ज्या ख। लजगाःया हे झ्वलय् वय्कः राइटरया जागीर नयाः बाजुराय् नं झाःगु खनेदु । अले छम्ह साहुया काय्यात संस्कृत स्यनेत कलकत्ताय् तकं झाःगु जुयाच्वन । वय्कःया न्हापांम्ह जहान मदयेधुंकाः क्वाःबहाःया पं.जोगपालया म्ह्याय् द्यःमय्जुलिसे इहिपा यानादिल ।
वय्कःयात न्हापा अध्ययन वा सयेकेसीकेगु वास्ता मदु । छन्हु फुकी दाजु आशामदुं मानहर्षं ‘जिमिसं बाखं कनेगु निष्ठानन्दं सिन्हः तिकेगु अले झी दाजुकिजापिनि नां च्वनीगु’ धयाब्यूबलय् निष्ठानन्दयात नुगलय् थिल व अध्ययन न्ह्याकादिल । थःगु छेँय् बालं च्वंवःम्ह यलयाम्ह पण्डितयाके काब्य सम्बन्धि थी थी खँत सयेकादिल ।दक्कले न्हापां वय्कलं घण्टाघर पुस्तकालयया पुस्तकालयाध्यक्ष यलया कुलमां पण्डितयाथाय् सारस्वत ब्याकरण अध्ययन यानादिल । मेमेपिं पण्डिततय् थाय् मेमेगु काब्य ग्रन्थ नं ब्वं झाल । थम्हं ब्वनागु थः काय् मोहनमानन्दयात ब्वंकाः काय् पासा कयाः बिद्याध्ययन यानादिल । नेपालभाषाया प्यंगः थां मध्ये छगः थां खः, निष्ठानन्द बज्राचार्य । वय्कः अनुवादक, छम्ह सम्पादक, अले धिसिलाम्ह वक्ता नं खः ।
वय्कःसिबें न्हापा साहित्य धइगु पद्य शैलीं जक च्वइगु खः । तर वय्कलं गद्य शैली अर्थात झीसं खँल्हाबल्हा यायेगु भाषं हे साहित्य श्रृजना यायेगु यानादिल । वय्कःपाखें गद्य शैली बिकास जुइधुंकाः च्वइपिन्त नं अःपुयावन नापं साहित्य ब्वनीपिं वा न्यनीपिन्त नं थम्हं खँल्हाबल्हा यायेगु भाषं हे जुइबलय् थुइकेत नं अःपुल । नेपालभाषाया साहित्य ख्यलय् गद्य साहित्यया विकास याःम्ह जुयाः हे वय्कःयात गद्यगुरु धाःगु खः । तर वय्कः धेबाया ल्यू ल्यू ब्वाँय् जूगु गबलें खनेमदु । जिवंकाछि वय्कलं थःगु धर्म, भाषाया सेवा याना तुं च्वनादिल । मेपिन्त भिं जुइगु ज्या याना तुं च्वनादिल ।
थुकथं हे अध्ययन यानावँवं नेपाल सम्बत १०२१ चतुर्मासय् येँया जनबहालय् ललित बिस्तर, भद्रकल्पावदानया बाखँ कनादिल । नेपाल सम्बत १०२६स वय्कलं हानं नःबहिली ललित बिस्तर बाखं कनादिल । थी थी थासय् बाखं कनावँवं वय्कःया मनय् मनूतय्सं खँ ल्हाइगु भासं हे थुकियात हिले दःसा मनूतय्सं बांलाक थुइ व थुकीया अझ प्रचार जुइ धकाः मती तयाः ललित बिस्तर, भद्रकल्पावदान, स्वयम्भु पुराण, गुणकारण्डब्यूह, आर्य अष्टसहस्रिका, सुचन्द्र गृहस्पति, ताराशतनाम आदियात खँल्हाबल्हाया भाषं हिलाः गद्य शैलीइ अनुबाद यानादिल ।
वय्कलं बाखंत ला अनुबाद यानादिल । तर उगु इलय् नेपालय् सफू छापे यायेत प्रेस मदुनिगु ई । अय्जूगुलिं थःहे कलकत्ताय् झायाः सफू थायेगु सयेकाः, थासा आखः ज्वना वयाः थम्हं हे कम्पोज यानाः, करेक्सन यानाः सफू छापे यानाः नं पिकयादिल । बौद्ध ग्रन्थ ललितविस्तर वय्कःयागु च्वसां ने.सं. १०२९स पिदंगु खः । वयां लिपा बोधिचर्यावतार व आर्यभद्रचरी अनुबाद प्रकाशित यानादीगु खः ।
जीवनया अन्तिम इलय् तकं वय्कलं स्वयम्भुया सफूकुथि स्वनाद्यूगु् दु । वय्कः नेपाल सम्बत १०५५ थिंलाथ्व चौथी खुनु मदिया दिल।
सफूत
[सम्पादन]निष्ठानन्दयात नेपालभाषा साहित्य ख्यलय् गद्यगुरु कथं नालेगु याः । वय्कलं पिथनादीगु सफूत थ्व कथं दु-
प्रज्ञापारमिता
[सम्पादन]अष्ट सहस्रिका प्रज्ञापारमिताया नामं ध्वायातगु थ्व सफू या न्हापांगु २१पु संस्कृत स्लोकयात नेपालभाषाय् अनुवाद यानातगु ख[३]। थ्व सफू देवनागरीं ने॰सं॰ १०२९य् प्रकाशित जुगु ख[४]।
ललितविस्तर
[सम्पादन]ने॰सं॰ १०३४य् वय्कःलं थगु हे छेय् प्रकाशित यानादिगु सफू[५]। थ्व ग्रन्थय् वय्कलं गौतम बुद्धं न्ह्यथनादीगु प्रतीत्य समुत्पाद, चतुः आदि सत्य, आर्य अष्टांगिक माग्ग आदि विचाःयात सर्वसाधारणतेसं थुइगु भाषय् अनुवाद यानादिल।
वोधिचर्यावतार
[सम्पादन]वोधिज्ञान
[सम्पादन]थ्व सफू ने॰सं॰ १०४३य् प्रकाशित जुगु ख। वय्कलं थ्व सफुलिइ अतिकं परिमार्जित गद्य छ्यलातःगु दु ।
लिधंसा
[सम्पादन]- ↑ निष्ठानन्द म्हसीका, डा॰ जनकलाल वैद्य, ओलम्पस क्लब
- ↑ https://web.archive.org/web/20160107015952/http://newadaboo.com/%E0%A4%9D%E0%A5%80-%E0%A4%97%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%97%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A5%81-%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%A0%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A4%AF%E0%A4%BE/
- ↑ निष्ठानन्द म्हसीका, डा॰ जनकलाल वैद्य, ओलम्पस क्लब
- ↑ निष्ठानन्द म्हसीका, डा॰ जनकलाल वैद्य, ओलम्पस क्लब
- ↑ निष्ठानन्द म्हसीका, डा॰ जनकलाल वैद्य, ओलम्पस क्लब