धुस्वाँ साय्मि
धुस्वाँ साय्मि (ने॰सं॰ १०५०-ने॰सं॰ ११२८) (गोविन्दबहादुर मानन्धर) नेपालभाषा, खेँ भाषा व हिन्दी भाषाय् च्वयादिम्ह छम्ह नांजाम्ह च्वमि ख। वय्कलं ने॰सं॰ १०७४य् मिसा नांयागु नेपालभाषाया उपन्यास च्वयादिल। थ्व नेपालभाषाया दक्ले न्हापांगु उपन्यास ख। वय्कःया दक्ले नांजागु सफू गंकी ख।
जीवनी
[सम्पादन]वय्कः विक्रम संवत् १९८७, जेठ १०गते झोछेँ, येँय् नेपाःयाम्ह न्हापाम्ह पीएचडी डाक्टर नारायणबाबु मानन्धर व दानमाया मानन्धरया काय्या रुपय् बुयादिगु ख। वय्कलं वसुन्धरा मानन्धर नाप इहिपा यानादिल। वय्कःया ४म्ह काय् (डा. अरुण सायमी, डा. प्रकाश सायमी, दीपक सायमी, अनिल सायमी) व छम्ह म्ह्याय् दु। नेपाल सम्बत ११२८या थिंलाथ्व अष्टमी खुनु ७७ दंय् जंकोयागु ११ न्हु धुंका वय्कः हृदयघात जुया मदिया दिल।
२००८ सालय् वय्कलं 'हिमाली क्रन्दन' एकाङ्की प्रकाशित यानादिल। वय्कलं ने सं १०७४य् नेपालभाषाया न्हापांगु उपन्यास 'मिसा' प्रकाशित यानदिल। २०५१ साल निसें २०५५ साल तक्क वय्कः नेपाल प्रज्ञाप्रतिष्ठानया प्राज्ञया रुपय् ज्या यानादिल। वय्कलं भारतय् आमन्त्रित प्राध्यापकया रूपय् नं ज्या यानादिल। वय्कलं थःगु नांजागु उपन्यास गंकी व थःगु कला वसुन्धराया नामं उपन्यासकमितेगु निंतिं 'गंकी-वसुन्धरा' सिरपा पलिस्था यानादिल। वय्कलं 'जनमत-दीपा सिरपा' नम् पलिस्था यानादिल।
सिरपा
[सम्पादन]वय्कलं महेन्द्रविद्याभूषण, प्रबल गोरखा दक्षिणबाहु, श्रेष्ठ सिरपा (निकः), मधुपर्क सम्मान-०६४ आदि सिरपा त्यानादिल। नेपालभाषा साहित्यय् वय्कःयात 'साहित्य सुता'या नामं हनिगु या। वय्कः नेपालभाषा साहित्यय् उपन्यास सम्राट उपाधिं नं विभूषित जुयादीगु दु।
साहित्य
[सम्पादन]वय्कलं नेपालभाषा, खेँ भाषा व हिन्दी भाषाय् च्वयादिल। वय्कःया च्वसुत अंग्रेजी व हिन्दीइ अनुवाद जुगु दु।
नेपालभाषाय्
[सम्पादन]वय्कलं नेपाल भाषाय् १३ स्वया अप्व उपन्यास, स्वंगु चिनाखँ-मंका व निगु नाटक (त्रिवेणी व हृयाउँ मिखा) प्रकाशित यानादिल। वय्कःया गंकी उपन्यास दक्ले नांजागु उपन्यास जुवन। गंकी उपन्यास खेँ भाषा, हिन्दी व अङ्ग्रेजी भाषाय् अनुवाद जुल। वय्कःया नेपालभाषाय् खिलँ, मतिना, हृयाउँ स्वाँ, मैजु, गंकी, पासा, दीपा, पल्पसा, फिसया लिस, माखा, अगति, निभा, दिशा, न्ह्यानाच्वंगु लः खुसि जुइ, न्याफो स्वाँ, मुँ स्वाँ, ब्वाला आदि कृति प्रकाशित जुगु दु।
खय् भाय्
[सम्पादन]वय्कःया खय् भासय् न्हेगु उपन्यास व स्वंगु चिनाखँ मंका प्रकाशित जुगु दु। खय् भासय् खरानीको बस्ती, मंगा, दीपा आदि सफूत वय्कलं च्वयादिल।
हिन्दी भाषा
[सम्पादन]वय्कलं वाराणासी नं प्रकाशित जुइगु युगवाणी नं थःगु हिन्दी साहित्य यात्रा न्ह्यथनादिल। वय्कलं हिन्दीइ प्रकाशित यानादिगु उपन्यास 'मैं दासी मैं सराय' (सन् १९७४), 'रेत की दरार' (सन् १९७५) व 'जलजला' (सन् १९७६) ख। 'कविता का जंगल' व 'शब्दों का आकाश' वय्कःया नांजागु हिन्दी चिनाखँ-मंका ख। वय्कलं नेपालभाषाय् च्वयादिगु 'गंकी' हिन्दीइ अनुवाद जुइ धुंकल।
अंग्रेजी भाषा
[सम्पादन]वय्कःया गंकी अङ्ग्रेजीइ द इक्लिप्सया नामे अनुवाद जुगु दु।
सफू धलः
[सम्पादन]- मिसा
- गंकी
- मतिना
- ह्याउँ स्वाँ
- मैजु
- पासा
- दीपा
- पल्पसा
- फिसःया लिसः
- माखा
- अगति
- निभाः
- न्ह्यानाच्वंगु लः खुसि जुइ
- न्याफो स्वाँ
- मूस्वाँ
- ब्वाला
- धुस्वांया कविता
- सर्ग्तय कुनातःम्ह न्या
मेमेगु
[सम्पादन]वय्कलं भारतया निंतिं नेपाःया सांस्कृतिक सहचारीया रूपय् नं ज्या यानादिल। भारतीय च्वमि अम्रिता प्रितमं वय्कःयात नायः याना छगू 'अदालत' नांयागु उपन्यास च्वयादिगु दु।