झिंनिम्ह ओलम्पियनत
प्राचीन ग्रीक धर्म व पौराणिक बाखनय् झिंनिम्ह ओलम्पियनत ग्रीक देवलोकया मू द्यःत ख। थ्व द्यःतेगु झ्वलय् सामान्यतया जिउस/ज्युस, पोसाइडन, हेरा, डेमिटर , एफ्रोडाइटी, एथेना, आर्टेमिस, अपोलो, एरिज, हेफेस्टस, हर्मिज, व हेस्तिया वा दायोनिससय् छम्ह यात कायेगु या।[२] इमित ओलम्पियन धाइ छाय् धाःसा परम्परा कथं इपिं ओलम्पस च्वापुगुंया च्वकाय् च्वनाच्वंगु दु।
झिंनिम्ह ओलम्पियनतेत त्वःता झिंनिम्ह द्यःया मेमेगु नं यक्व पन्थय् पुचः दु।
ओलम्पियनत
[सम्पादन]ओलम्पियनत द्यःया जाति खः। ग्रीक बाखँ कथं थ्व जातिइ मूल रुपं अमरतेगु स्वंगुगु व प्यंगूगु पुस्तायापिं दु। ओलम्पियनतेत ग्रीक प्यान्थियन(द्यःपुच:)य् मू द्यःया रुपय् पुज्याइ व ओलम्पस पर्वःया च्वकाय् इमिगु निवासया कारणं इमिगु नां ओलम्पियन जूगु ख। इमिसं झि-दँया द्यःतय्गु युद्धय् थःगु सर्वोच्चता प्राप्त याःगु ख। थ्व युद्धय् जिउसं थः दाजुकिजा तःकेहेंपिन्त थःगु नेतृत्त्वय् न्हापाया पुस्ताया अमर शासक टाइटनतेत बुकूगु ख। टाइटनत धाःसा आदिम द्यःत गाइया व युरेनसया मस्त ख। थुपिं फुक्कं द्यःया छगू परिवार ख। थ्व परिवारय् दकलय् महत्वपूर्ण ओलम्पियनत धाःसा टाइटनत क्रोनस व रियाया न्हापांगु पुस्ताया सन्तान: जिउस, पोसाइडन, हेरा, डेमिटर व हेस्टिया ख। थ्व नापं जिउसया मू सन्तानत: एफ्रोडाइटी,[३] एथेना, आर्टेमिस, अपोलो, एरिज, हेफेस्टस, हर्मिज व डायोनाइसस ख। हेडिज धाःसा ग्रीक प्यान्थियनया छम्ह मू द्यः व जिउस व मेपिं न्हापांगु पुस्ताया ओलम्पियनया किजा जुसां वय्कःयागु क्षेत्र पाताललोकय् ओलम्पस स्वया तापाःगुलिं वय्कःयात सामान्यतया ओलम्पियनय् छम्हया रुपय् कायेगु मया।[४] ओलम्पिक द्यःतेत थःनिक (Chthonic) द्यःतेगु विपरीतया रुपय् कायेगु या।[५] थःनिक द्यःत हेडिज व वय्कःया कलाः पर्सेफोन ओलम्पियन द्यः स्वया बलिया विधिं पाः। हेडिज व पर्सेफोनया बलि बोथ्रोस (βόθρος , "गाः") वा मेगारोन (μέγαροkenν "क्वबाःगु क्वथा")य्[६] बि धाःसा ओलम्पियनतेगु बलि तःजागु मन्दप(altar)य् बि।
ओलम्पियन द्यःया शास्त्रीय ल्याः झिंनिगू ख, तर च्वय् न्ह्यथनातःपिं (झिंस्वम्ह) मू ओलम्पियन त्वताः ओलम्पसया मेमेपिं यक्व बासिन्दात नं दु।[७] इमित थुकथं ओलम्पियनया रुपय् कायेफु। हेराक्लिज थःगु दैवीकरण (Apotheosis) धुंका ओलम्पसया बासिन्दा जुल व मेम्ह ओलम्पियन बासिन्दा हेबे (Hebe) नाप इहिपा यात।[८] प्राचीन ग्रीक इतिहासकार डायोडोरस सिकुलस (Diodorus Siculus)या कथं गुलिसिनं हेराक्लिसयात झिंनिम्ह मध्ये छम्हया थाय् बियातःगु दु, तर थुकिया अर्थ मूल झिंनिम्ह मध्ये छम्हयात "पितिना छ्वयेगु" जुइगुलिं थ्व प्रस्ताव अस्वीकार जुल।[९] इलियादय् देवी थेमिस, गुम्ह झिंनिम्ह टाइटनया धलखय् दु, मेमेपिं द्यःतेगु नापं ओलम्पसय् च्वनि धकाः च्वयातःगु दु।[१०] अतः, वय्कः छगू हे इलय् टाइटन व ओलम्पियन जुयादी। हेसियडया कथं स्टिक्स(Styx)या मस्त — जेलस (इर्ष्या), नाइकी(विजय), क्रातोस (शक्ति Strength), व बिया (तिबः Force)तेगु — "जिउसयात त्वःता मेगु छेँ मदु, अले परमेश्वरं इमित यंकीगु बाहेक मेगु छुं नं छेँ मदु, तर इपिं न्ह्याबलें जिउस नापं च्वनी" ("have no house apart from Zeus, nor any dwelling nor path except that wherein God leads them, but they dwell always with Zeus")।[११] ओलम्पियनया रुपय् कायेफुगु मेमेपिं दथुइ होरेपिं( Horae), ग्रेसपिं (Graces) , म्युजपिं (Muses) , एइलेथिया (Eileithyia) , आइरिस (Iris) , डायोन (Dione) व ग्यानिमेड(Ganymede) ला।[१२]
धलः
[सम्पादन]झिंनिम्ह ओलम्पियन द्यःतेगु शास्त्रय् छगू हे धलः दयेकातःगु मदु। झिंनिम्हया धलखय् आपालं दुथ्यानातपिं झिंस्वम्ह ग्रीक द्यः व देवी नापं इमिगु रोमन समकक्षत क्वसंया धलखय् बियातःगु दु।
Greek | Roman | Image | Functions and attributes |
---|---|---|---|
जिउस | जुपितर | द्यःया जुजु व ओलम्पस पर्वतया शासक; आकाश (सर्गः), मलः, गर्जन, कानून, व्यवस्था व न्यायया द्यः।
टाइटन्स क्रोनस व रियाया दकलय् चीधंम्ह मचा। हेराया किजा व भाःत व पोसिडन, हेडिस, डेमिटर, व हेस्टियाया किजा। वय्कःया मेमेपिं देवीत व मिसामनूत नाप यक्व मतिनाया स्वापू दयाच्वन, गथेकि वय्कःया केहें डेमिटर व लेटो, मिसामनू लेदा व अल्कमेने , आदि।[१३] वय्कःया चिं पल्पसा, इमा, ओकया सिमा, सा, राजदण्ड, व तराजु ख। | |
हेरा | जुनो | द्यःतेगु रानी व इहिपा, मिसा, मचा बुइगु व परिवारया देवी। क्रोनस व रियाया चीधिकःम्ह म्ह्याय्। जिउसया केहें व कलाः। इहिपाया देवी जूगुलिं वय्कलं जिउसया मतिनामि व इमिगु मस्तय्त बदला कायेगु कुतः तःक्वःमछि याइम्ह। | |
पोसाइदन | नेप्च्युन | समुद्र, लः, वाफय्(storms), धाकुफय्(hurricanes), भुखाय् व सलःया द्यः। क्रोनस व रियाया दथुइ च्वंम्ह काय् । जिउस व हेडिसया भ्राता। नेरेइड एम्फिट्रिटेलिसे इहिपा जूगु; यद्यपि, यक्व मिजं ग्रीक द्यःतेगु थें, वय्कःया यक्व मतिनामित दूगु। | |
दिमेतर | सिरिज | बाली, उर्वरता, बुंज्या, प्रकृति व ऋतुया देवी। वय्कः अन्न व पृथ्वीया उर्वरताया प्रतिनिधि खः। क्रोनस व रियाया दथुयाम्ह म्ह्याय्। नापं, जिउस व पोसिडनया मतिनामि, व पर्सेफोन, डेस्पोइन, व एरियनया मां। | |
अपोलो | अपोलो | सूर्य, जः, भविष्यवाणी, दर्शन, धनुर्विद्या, सत्य, प्रेरणा, काव्य, संगीत, कला, मिजं सौन्दर्य, चिकित्सा, ल्वय् लंकिगु, व प्लेगया द्यः। जिउसया व लेतोया काय्, व आर्टेमिसया जुम्ल्याहा किजा। वय्कःया चिं धनुष व बाण, लायर (lyre), क्व (raven), राजहंस व गुँखिचा ख। | |
आर्तेमिस | दायना | Goddess of the hunt, the wilderness, virginity, the Moon, archery, childbirth, protection and plague. The daughter of Zeus and Leto, and the twin sister of Apollo. Her symbols include the Moon, horse, deer, hound, she-bear, snake, cypress tree, and bow and arrow. | |
एरिज | मार्स | God of war, violence, bloodshed and manly virtues. The son of Zeus and Hera, all the other gods despised him except Aphrodite. His Latin name, Mars, gave us the word "martial". His symbols include the boar, serpent, dog, vulture, spear, and shield. | |
एथेना | मिनेरभा | Goddess of wisdom, handicraft, and warfare.[१४] The daughter of Zeus and the Oceanid Metis, she rose from her father's head fully grown and in full battle armor. Her symbols include the owl and the olive tree. | |
हेफेस्तस | भल्कन | Master blacksmith and craftsman of the gods; god of the forge, craftsmanship, invention, fire and volcanoes. The son of Hera, either by Zeus or through parthenogenesis. Married to Aphrodite. His Latin name, Vulcan, gave us the word "volcano". His symbols include fire, anvil, axe, donkey, hammer, tongs, and quail. | |
एफ्रोदाइति | भिनस | Goddess of love, pleasure, passion, procreation, fertility, beauty and desire. The daughter of Zeus and the Oceanid or Titaness Dione, or perhaps born from the sea foam after Uranus' blood dripped into the sea after being castrated by his youngest son, Cronus, who then threw his father's genitals into the sea. Married to Hephaestus, although she had many adulterous affairs, most notably with Ares. Her name gave us the word "aphrodisiac", while her Latin name, Venus, gave us the word "venereal". Her symbols include the dove, bird, apple, bee, swan, myrtle, and rose. | |
हर्मिज | मर्करी | Messenger of the gods; god of travel, commerce, communication, borders, eloquence, diplomacy, thieves, and games. He was also the guide of dead souls. The son of Zeus and the nymph Maia. The second-youngest Olympian, just older than Dionysus. His symbols include the caduceus (staff entwined with two snakes), winged sandals and cap, stork, and tortoise (whose shell he used to invent the lyre). | |
Most lists of the "twelve Olympians" consist of the above eleven plus either Hestia or Dionysus | |||
हेस्तिया | भेस्ता | Goddess of the hearth, fire and of the right ordering of domesticity and the family; she was born into the first Olympian generation and was one of the original twelve Olympians. She is the first child of Cronus and Rhea, the elder sister of Hades, Demeter, Poseidon, Hera, and Zeus.
| |
दायोनाइसस | Bacchus लिबर |
God of wine, the grapevine, fertility, festivity, ecstasy, madness and resurrection. Patron god of the art of theatre. The son of Zeus and the mortal Theban princess Semele. Married to the Cretan princess Ariadne. The youngest Olympian god, as well as the only one to have a mortal parent. His symbols include the grapevine, ivy, cup, tiger, panther, leopard, dolphin, goat, and pinecone. |
लिधंसा
[सम्पादन]- ↑ Walters Art Museum, accession number 23.40.
- ↑ Hansen, p. 250; Burkert, pp. 125 ff.; Dowden, p. 43; Chadwick, p. 85; Müller, pp. 419 ff.; Pache, pp. 308 ff.; Thomas, p. 12; Shapiro, p. 362; Long, pp. 140–141; Morford, p. 113; Hard, p. 80.
- ↑ According to Homer, Aphrodite was the daughter of Zeus (Iliad 3.374, 20.105; Odyssey 8.308, 320) and Dione (Iliad 5.370–71), see Gantz, pp. 99–100. However, According to Hesiod, Theogony 183–200, Aphrodite was born from Uranus' severed genitals, see Gantz, pp. 99–100.
- ↑ Hansen, p. 250; Morford, p. 113; Hard p. 80.
- ↑ Chadwick, p. 85.
- ↑ Dillon, p. 114.
- ↑ Ogden, pp. 2–3; Dowden, p. 43; Hansen, p. 250; Burkert, p. 125.
- ↑ Herodotus, 2.43–44.
- ↑ Diodorus Siculus, 4.39.4.
- ↑ Homer, Iliad 15.88
- ↑ Hesiod, Theogony 386–388.
- ↑ Just who might be called an Olympian is not entirely clear. For example, Dowden, p. 43, describes Heracles, Hebe, the Muses, and the Graces as Olympians, and on p. 45, lists Iris, Dione, and Eileithyia among the Homeric Olympians, while Hansen, p. 250, describes Heracles, Hebe, the Horae, and Ganymede as notable residents of Olympus, but says they "are not ordinarily classified as Olympians".
- ↑ Hamilton, Edith (September 26, 2017). Mythology: Timeless Tales of Gods and Heroes, Illustrated by Tierney, Jim., 75th anniversary illustrated, New York: Black Dog & Leventhal Publishers.
- ↑ (1995) Merriam-Webster's Encyclopedia of Literature. Merriam-Webster.