खरोष्ठी लिपि
खरोष्ठी लिपि (गान्धार भासय् 𐨑𐨪𐨆𐨮𐨿𐨛𐨁𐨌𐨫𐨁𐨤𐨁) वा गान्धरी लिपि (𐨒𐨌𐨣𐨿𐨢𐨌𐨪𐨁𐨌𐨫𐨁𐨤𐨁) भारतीय उपमहाद्वीपया वर्तमान पाकिस्तान, अफगानिस्तान जुया मध्य एसियाय् दूगु छगू प्राचीन ब्राह्मी वंशया छगू लिपि ख। थ्व ईसापूर्व ३गु शताब्दीया मध्यय् न्ह्यथना सम्भवतः ईसापूर्व ४गु शताब्दीया ई तक प्रचलनय् दयाच्वन। ब्राह्मी लिपि पुचःया लिपि जुसां थ्व लिपि देपां जवःपाखे मच्वसें जवं देपापाखे च्वइगु या।
थःगु ईलय् थ्व लिपि ब्याक्ट्रिया, कुशन साम्राज्य, सोग्दिया व रेशम मार्गय् नं छ्यलाबुलाय् वल। पूर्वी तुर्कस्तानया निगु नगर खोतान व नियाय् थ्व ७गु शताब्दी तक्क म्वानाच्वंगु जुइफुगु छुं प्रमाण दु।
खरोष्ठी लिपिया गुण
[सम्पादन]मेमेगु ब्राह्मी लिपिइ थें थ्व लिपिइ नं प्रत्येक व्यंजनय् "अ" विद्यमान दु। दीर्घस्वर व स्वरमात्राया अभाव दु। अन्य स्वरमात्रायायात ऋजुदंडं व्यक्तीकरण याइगु, व्यंजनय न्ह्यः पंचम वर्णया निंतिं सवंत्र अनुस्वरया प्रयोग तथा संयुक्ताक्षरतेगु अल्पता खरोष्ठी लिपिया छुं विशेषता ख। थ्व लिपिया आखः थथे दु:
अ | इ | उ | ए | ओ | ऋ |
क | ख | ग | घ | |
च | छ | ज | ञ | |
ट | ठ | ड | ढ | ण |
त | थ | द | ध | न |
प | फ | ब | भ | म |
य | र | ल | व | |
श | ष | स | ह |
ḱ | ṭ́h |
दसु
[सम्पादन]माआखः | मेमेगु चिं | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
माआखः-सः चिं | s=Khar|ch=◌|note={{efn|group=vowels|अ सःया निंतिं चिं मदु छाय् धाःसा सकल बाआखलय् "अ" सः दुथ्याः | ◌𐨅
|
◌𐨁
|
◌𐨆
|
◌𐨂
|
◌𐨃
|
𐨎
|
𐨏
| |
चिहाकःगु माआखः | 𐨀 IPA: /ə/ a
|
𐨀𐨅 IPA: /e/
नाप च्वइबिले हरिजन्तल्ली च्वइ |
𐨀𐨁 IPA: /i/
|
𐨀𐨆 IPA: /o/ o
|
𐨀𐨂 IPA: /u/ u
|
𐨀𐨃 IPA: /r̩/ r̥
|
𐨀𐨎 aṃ
|
𐨀𐨏 aḥ
| |
ताःहाकःगु माआखः | 𐨀𐨌 IPA: /aː/ ā
|
𐨀𐨅𐨌 IPA: /ɐi̯/ ai
|
𐨀𐨁𐨌 IPA: /iː/ ī
|
𐨀𐨆𐨌 IPA: /ɐu̯/ au
|
𐨀𐨂𐨌 IPA: /uː/ ū
|
𐨀𐨃𐨌 IPA: /r̩ː/ r̥̄
|
𐨀𐨌𐨎 āṃ
|
𐨀𐨌𐨏 āḥ
| |
⟨𐨤⟩नाप दसु | 𐨤 pa
|
𐨤𐨅
|
𐨤𐨁
|
𐨤𐨆
|
𐨤𐨂 pu
|
𐨤𐨃 pr̥
|
𐨤𐨎 paṃ
|
𐨤𐨏 paḥ
| |
⟨𐨨⟩नाप दसु | 𐨨 ma
|
𐨨𐨅 me
|
𐨨𐨁 mi
|
𐨨𐨆 mo
|
𐨨𐨂
|
𐨨𐨃 mr̥
|
𐨨𐨎 maṃ
|
𐨨𐨏 maḥ
|
स्वयादिसँ
[सम्पादन]लिधंसा
[सम्पादन]- ↑ (1996) The World's Writing Systems. Oxford University Press, Inc, 373–383.
Cite error: <ref>
tags exist for a group named "lower-alpha", but no corresponding <references group="lower-alpha"/>
tag was found