क्यारिबियन सागर
क्यारिबियन सागर मध्य अमेरिकाय् अवस्थित छगू सागर ख।
वातावरण
[सम्पादन]क्यारिबियन हलिंया करिब ९% कोरल रीफया छेँ खः, गुकिं करिब 50,000 square kilometres (19,000 sq mi) कोरल रीफ दु । आपालं कोरल रीफ क्यारिबियन टापु व मध्य अमेरिकी तटया सिथय् ला। उकी मध्ये, बेलिज ब्यारियर रीफ ९६३ वर्ग किमि दु, गुगु १९९६ स विश्व सम्पदा घोषित जूगु खः । थ्व ग्रेट मायान रीफ ( एमबिआरएसया नामं नं म्हसीकिगु)या छगू ब्व ख व, 1,000 स्वया ताहाकःगु थ्व रिफ हलिंया निगूगु दकलय् ताःहाकःगु खः । थ्व मेक्सिको, बेलिज, ग्वाटेमाला व होन्डुरसया क्यारिबियन तटय् ला।
सन् २००५ निसें असामान्य रुपं लुमुगु क्यारिबियन लःया कारणं कोरल रीफयात खतरा अप्वया वनाच्वंगु दु । कोरल रीफं हलिमय् दकलय् विविध समुद्री वासस्थानयात समर्थन याइ, तर थ्व छगू नाजुक वातावरण व्यवस्था ख। उष्णकटिबंधीय लः ताः ई तक्क असामान्य रुपं लुमुइबलय् कोरल पोलिप टिस्यू दुने च्वनिपिं सिम्बायोटिक पार्टनर जूज्यान्थेला धाःगु सूक्ष्म वनस्पतित मदया वनी। थुगु मां कोरलयात नसा बी अले उमिगु रंग दयेकी। थ्व चिचिधंगु वनस्पतित सीगु व तितरबितर जुइगुया लिच्वःयात कोरल ब्लीचिङ धाइ व थुकिलिं रीफया तःधंगु क्षेत्रय् विनाश जुइफु। ४२% स्वया अप्व कोरल पूवंक ब्लीच जुइ धुंकल, व ९५% छुं प्रकारया रंग तुयुसे च्वनेधुंकल। ऐतिहासिक कथं क्यारिबियनय् हलिमया १४% कोरल रीफ दूगु अनुमान दु।
रीफं समर्थन याइगु वासस्थान न्या लायेगु व स्कुबा डाइभिङ थें न्याःगु पर्यटक गतिविधिया निंतिं महत्वपूर्ण दु। थुकिलिं क्यारिबियन देय्तेत वार्षिक आन्दानी ३.१–४.६ बिलियन अमेरिकी डलर प्रदान याइ। रीफया अनवरत ह्रासं उगु लागाया अर्थतन्त्रयात तसकं नोक्सान जुइफु। व्यापक क्यारिबियन क्षेत्रया समुद्री वातावरणया संरक्षण व विकासया निंतिं महासन्धि सन् १९८६ य् लागू जूगु खः, गुकिं थीथी क्षेत्रय् अज्याःगु समुद्री जीवनया निरन्तर विनाशयात अग्रसर याइगु मानवीय गतिविधियात निषेध यानाः क्यारिबियनया थीथी लुप्तप्रायः समुद्री जीवनया संरक्षण याइगु कुतः याःगु दु । वर्तमानय् थ्व महासन्धीयात १५ गू देसं अनुमोदन यायेधुंकूगु दु । नापं, क्यारिबियन समुद्री जीवनया संरक्षणया निंतिं यक्व परोपकारी संस्थात दयेकूगु दु, गथेकि समुद्री तर्तल संरक्षण, गुकिलिं समुद्री तर्तलया बारेय् शिक्षा बीगु झ्वलय् अध्ययन व संरक्षण यायेगु कुतः याइ।
थुकिया सम्बन्धय् मेक्सिकोया राष्ट्रिय स्वायत्त विश्वविद्यालयया समुद्री विज्ञान व लिम्नोलोजी संस्थानं अन्तर्राष्ट्रिय परमाणु ऊर्जा एजेन्सीया प्राविधिक सहकार्य विभागया आर्थिक ग्वहालिइ छगू क्षेत्रीय अध्ययन याःगु खः, गुकी ११ ल्याटिन अमेरिकी देय् (कोलम्बिया, कोस्टारिका, क्युबा, दोमिनिकन गणतन्त्र, ग्वातेमाला, हेइति, हन्दुरस, मेक्सिको, निकारागुआ, पानामा, व भेनेजुएला) नापं जमैकां ब्वति काःगु दु। अध्ययनया लिच्वः कथं क्यारिबियन सागरया तटीय क्षेत्रय् पारो, आर्सेनिक व लेड थेंज्याःगु भारी धातुया पहिचां जूगु खँ क्यंगु दु । विषाक्त धातु व हाइड्रोकार्बनया विश्लेषण वंगु १५० दँया दुने ५० मिटर स्वयां म्हो गहिराइइ मुनाच्वंगु तटीय सेदिमेन्तया अनुसन्धानया आधारय् जूगु दु। परियोजनाया लिच्वः भियनाय् "लःया विषय" फोरमय्, व उगु बहुपक्षीय संगठनया २०११या महासम्मेलनय् न्ह्यब्वःगु खः ।
मेडिटेरेनियन सागर धुंका क्यारिबियन सागर निगूगु दकलय् अप्व प्रदूषित सागर ख। दँय्दसं क्यारिबियन सागरय् वांछ्वइगु ३ लख टन तकया ठोस फ्वहरया रुपय् जुइगु प्रदूषणं समुद्री इकोसिस्तमयात क्रमिक रुपं खतराय् लाकाच्वंगु दु, प्रजातित मदया वनाच्वंगु दु, अले स्थानीय मनूतय्गु जीवनयापनयात नोक्सान यानाच्वंगु दु, गुपिं मुख्य रुपं पर्यटन व न्या लायेगु ज्याय् निर्भर जुयाच्वंगु दु । [१] [२] [३] [४]
स्वयादिसँ
[सम्पादन] |
विकिमिडिया मंका य् थ्व विषय नाप स्वापु दुगु मिडिया दु: Caribbean Sea |
लिधंसा
[सम्पादन]- ↑ The Clean Oceans Initiative (EN). European Investment Bank (2023-02-23).
- ↑ Pollution in the Mediterranean.
- ↑ Over 200,000 tonnes of plastic leaking into the Mediterranean each year – IUCN report (en) (2020-10-27).
- ↑ Marine Pollution Threatens the Caribbean Sea (en).