कथावत्थु वा कथावत्थुपालित्रिपिटकया अभिधम्म पिटकया छगू खण्ड ख। थ्व खण्ड त्रिपिटकय् तृतीय संगायन धुंका मोगलिपुत्त तिस्सं दुथ्यानादीगु ख। बुद्धया महापरिनिर्वाणया १००दँ धुंका वज्जिपुत्तक भिक्षुतेसं संघया अनुशासनयात उल्लंघन यासें 'महासांघिक' नामक सम्प्रदाय पलिस्था यात। महासांघिकं ५ता मेगु कचा बुयावल। बुद्ध धर्मया प्रथम संगायनय् छगू निश्चित रूप दूगु जुसां सम्राट अशोकया इलय् तक थ्व धर्मय् ११ सम्प्रदाय बुयावल। ई.पू.३गू शताब्दी तक बुद्ध धर्मय् कुल १८सम्प्रदाय दयाच्वन। थीथी कचाय् धर्मया अर्थ व नियम बांलाक्क पालन मजूगुलिं सम्राट अशोकं तृतीय संगायन याकादिल। थ्व संगायनया नेतृत्त्व मोगलिपुत्त तिस्स भन्तें यानादिल। वय्कलं १८सम्प्रदायय् १७सम्प्रदायया दार्शनिक सिद्धान्ततेत निराकरण यानादिल व थुकियात कथावत्थु नांया ग्रन्थय् पिथनादिल। थ्व संगायना निसें थ्व ग्रन्थ अभिधम्मपिटकय् दुथ्याःगु जुल।
थ्व ग्रन्थय् विरोधी सम्प्रदायतेगु २१६ सिद्धान्तया खण्डन यानातःगु दु, गुकियात २३ अध्यायय् विभक्त यानातःगु दु। थ्व ग्रन्थय् विरोधी सम्प्रदायतेगु नां च्वयातःगु मदु। थ्व सम्प्रदायतेगु नां ५गूगु शताब्दीइ भिक्षु बुद्धघोषं च्वयादीगु 'कथावत्थु अट्ठकथा' नांया ग्रन्थय् लुइकेछिं। अट्ठकथाय् निराकृत २१६ सिद्धान्तयात १७निकाय थी-थी रूपनाप स्वानातःगु नं दु। कथावत्थुया प्रभाव लिपाया ग्रन्थ दीपवंस व महावंसय् नं खनेदु। प्रथम ईस्वी शताब्दीइ रचित मिलिंद पञ्हया मू पात्र भिक्षु नागसेनय् नं कथावत्थुया पर्याप्त प्रभाव दूगु खनेदु।
