धातुकथा

विकिपिडिया नं

तिपिटक

    विनय पिटक    
   
                                       
सुत्त-
विभंग
खन्धक परि-
वार
               
   
    सुत्त पिटक    
   
                                                      
दीघ
निकाय
मज्झिम
निकाय
संयुत्त
निकाय
                     
   
   
                                                                     
अंगुत्तर
निकाय
खुद्दक
निकाय
                           
   
    अभिधम्म पिटक    
   
                                                           
ध॰सं॰ विभं॰ धा॰क॰
पुग्॰
क॰व॰ यमक पट्ठान
                       
   
         

धातुकथा अभिधम्मपिटकया छगू पकरणम् (प्रकरण) ख। थ्व प्रकरणय् न्ह्यसः-लिसःया रुपय् स्कन्ध, आयतन, धातु, सत्य, इन्द्रिय, प्रतीत्यसमुत्पाद आदिया विषयय् च्वयातःगु दु। थ्व प्रकरणया सुत्तत थ्व कथं दु-

  • उद्देसो (मेगु नां: उद्देश वा मूखँ)। थ्व पाठयात थीथी मातिका (अर्थ धलः)य् बायातःगु दु। थ्व पाठय् दूगु धलःतेत नयमातिका (नियम धलः), अभ्यन्तरमातिका (दुनेया धलः), नयमुखमातिका (नियमित धलः), लक्खणमातिका (लक्षणया धलः), बाहिरमातिका (पिनेया धलः)या पुचलय् तयातःगु दु।[१]
    • नयमातिका दुने संग्रह व असंग्रह, संगृहीतं असंगृहीत, असंगृहीतं संगृहीत, संगृहीतं संगृहीत, असंगृहीतं असंगृहीत, सम्प्रयोग व विप्रयोग, सम्प्रयुक्तं विप्रयुक्त, विप्रयुक्तं सम्प्रयुक्त, सम्प्रयुक्तं सम्प्रयुक्त, विप्रयुक्तं विप्रयुक्त, संगृहीतं सम्प्रयुक्त व विप्रयुक्त, विप्रयुक्तं संगृहीत व असंगृहीत दु।
    • अभ्यन्तरमातिका (दुनेया धलः वा दुधलः)या दुने ५गू स्कन्ध, १२गू आयतन, १८गू धातु, ४गू सत्य, २२गू इन्द्रिय, प्रतीत्यसमुत्पाद, ४गू स्मृतिप्रस्थान, ४गू सम्यकप्रधान, ४गू ऋद्धिपाद, ४गू ध्यान, ४गू अप्रमाण्य, ५गू इन्द्रिय, ५गू बल, ७गू बोध्यंग, आर्य अष्टांगिक मार्ग, स्पर्श, वेदना, संज्ञा, चेतना, चित्त अधिमोक्ष व मनसिकार दु।
    • नयमुखमातिका (नियमित धलः वा विधिमुखधलः)या दुने ३ संग्रह, ३ असंग्रह, ४ सम्प्रयोग, ४ विप्रयोग दु।
    • लक्खणमातिका (लक्षणया धलः वा चिधलः)या दुने सभाग व विसभाग दु।
    • बाहिरमातिका (पिनेया धलः वा पिधलः) सकल धातुकथाया धलः ख। थुकिलि २२पू त्रिक(वा स्वपू धम्मया पुचः) व १०० दुक(निपु धम्मया पुचः) यासें ३७१ धम्म दुथ्याःगु दु।
  • पठमनयो (न्हापांगु विधि वा संस्कृत भासय् प्रथम नय)। स्कन्ध, आयतन, धातु, सत्य, इन्द्रिय, प्रतीत्यसमुत्पाद, तिक, द्विकया विषयय् बियातःगु उपदेश।
    • संग्रह व असंग्रह पद निर्देशया अधीनय् स्कन्ध,आयतन, धातु, सत्य, इन्द्रिय, प्रतीत्यसमुत्पाद, त्रिक, द्विक या विवेचना यानातःगु दु।
      • स्कन्ध: रुपस्कन्धयात छगू स्कन्ध, ११गू आयतन, ११गू धातुया संग्रहया रुपय् ब्वयातःगु दु। अथेहे, वेदनास्कन्धयात छगू स्कन्ध, छगू आयतन, छगू धातुया संग्रह धकाः धयातःगु दु। संज्ञास्कन्धयात छगू स्कन्ध छगू आयतन, छगू धातुया संग्रह धयातःगु दु। संस्कारस्कन्धयात छगू स्कन्ध, छगू आयतन व छगू धातुया संग्रह धयातःगु दु। विज्ञानस्कन्धयात छगू स्कन्ध, छगू आयतन, ७गू धातुया संग्रह धयातःगु दु। नापं, पंचस्कन्धयात ५गू स्कन्ध, १२ आयतन, १८गू धातुया संग्रहया रुपय् नालातःगु दु।
      • आयतन: चक्षुरायतन, श्रोतायतन, घ्रानायतन, जिव्हायतन, कायायतन, रुपायतन, शब्दायतन, गन्धायतन, रसायतन, स्प्रष्टव्यायतन, मनायतन, धर्मायतन, आदिया विवरण कनातःगु दु।
      • धातु: चक्षर्धातु, श्रोतधातु, घ्रानधातु, जिव्हाधातु, कायधातु, रुपधातु, शब्दधातु, गन्धधातु, रसधातु, स्प्रष्टधातु, चक्षुर्विज्ञानधातु, श्रोतविज्ञानधातु, घ्रानविज्ञानधातु, जिव्हाविज्ञानधातु, कायविज्ञानधातु, मनोधातु, मनोविज्ञानधातु आदिया खँ कनातःगु दु।
  • दुतियनयो
  • ततियनयो
  • चतुत्थनयो
  • पञ्चमनयो
  • छट्ठनयो
  • सत्तमनयो
  • अट्ठमनयो
  • नवमनयो
  • दसमनयो
  • एकादसमनयो
  • द्वादसमनयो
  • तेरसमनयो
  • चुद्दसमनयो

स्वयादिसँ[सम्पादन]

लिधंसा[सम्पादन]

  1. सफू: धातुकथा (अभिधम्मपिटकया स्वंगूगु सफू), अनुवादक भिक्षु धर्मगुप्त महास्थविर