सफू

सफु(अंग्रेजी:Book) धागु च्वया तगु वा च्वेत देका तगु भों यात सुका, स्टिच आदि नं छपं देका तगु ज्ञान यागु मंका ख:|कम्प्युटरले ब्वोनिगु ई-सफु थ्व धापु यागु अपवाद ख:|

सफु यागु ईतिहास

सुरुवात

मनु नं म्हुतुं ल्ह्यागु भाय् यागु आविष्कार याना छम्ह मनु न मेम्ह मनु नाप थगु न्हेपुले वगु धापु कने फत| तर म्हुतुं ल्ह्यागु भाय् यागु येक्क्व कम्जोरी त खने दत| विशेष याना थन्यागु भाय् नं मनु यागु धापु तापागु थाय् व ता ई ले येंके मफुगु छगु कमजोरी खने दत| उकिया धुन्का च्वेगु संस्कृति या विकास जुल| दक्ले न्हापा मनु तेसं लोंह, सिमाया ह:, चा, सीं, काप, धातु आदि येक्व वस्तुले च्वे सुरु यात| तर छगु थाय् नं मेगु थाय् ले येन्केत व स्वथना तेत अपुईगुलीं सीं, पौ व कापले आलेख त च्वेगु चलन अप्वया वल| येक्क्व ई तक्क तुइगु व मौसम नं मस्येन्किगु जुसां ध्येबा अप्व तुइगु, च्वेत व स्वथनेत थाकुइगु जुलीं लोहं व धातु लेच्वेगु चलन सार्वजनिक थासे तैगु शिलालेख ले जक्क सिमित जुल|येक्व बिचा चिकिचा धंगु थासे स्वथनेत व तौल कम जुगुलीं छगु थासं मेगु थासे येन्केत दक्ले अपुगु माध्यम पौ व काप हे जुल|

पौ

मनु यागु बिचा भ्वं व कापते च्वैगु चलन जुल| कापते च्वेगु थिके जुइगु व कापते च्वेत थाकुइगु जुगुलीं लिपा वना भ्वंया पौ ले च्वेगु चलन वल| भ्वंया पौ ले च्वे बिले न्हापा न्हापा मिश्र व युनानले छगु हे ता हाकगु भ्वंते फुकं बिचा च्वया उकित तुला ब्वनिगु पध्दति या विकास जुल| थन्यागु सफु यात स्क्रोल(अंग्रेजी:scroll) धाई| तर स्क्रोलले ब्व्नेत थाकुइगुलीं पौ तेत छगु आकारले चाना फुकं चाना तगु पौ तेत छ्गु प्व ले चिनातेगु व मालीबिले जक्क लिकाना ब्वनिगु छगु पध्दतिया विकास जुल। थन्यागु सफुत थौं कन्हे नं स्तोत्र ले छ्येला तगु दु| थन्यागु सफुया पौ त तने फैगु जुलीं फुकं पौ त चिना छगु हे सफुले पौ या मंका देकिगु ज्या जुल| थन्यागु भ्वोंया पौ चिना तगु विचाया मंका या सफु थौं तक्क न छ्येला च्वंगु दु|

पाण्डुलिपि

भ्वंया पौ यात चिना तैगु सफु च्वेगु ज्या येक्व ई तक्क जुल| थन्यागु ल्हातं च्वैगु सफु यात पाण्डुलिपि धाई| रोमन साम्राज्यया पतन धुंका थन्यागु पाण्डुलिपि या सफु तेसं ज्ञान स्वथना तेत व उकित परिमार्जित यात येक्व ग्वालि यागु दु| तर ल्हातं च्वेगु सफु येक्व मनुतेत छकलं बि थाकुइगु व ल्हातं च्वेबिले गलती जुइगु जुगुलीं थ्व स्वया नं दक्ष छगु व्यवस्था मागु जुल|

ब्लक छापा

ब्लक छापाया विकास छम्ह जर्मन मनु योहान गुटेन्बर्ग नं यात|

सफु यागु स्वरूप

छगु सफुले आम रूपे क्वे बिया तगु खण्ड त दै:-

• सफुया आवरण
• आवरण पौ
• ल्याखं दुगु पौत
• देछाना पौ
• विषय सूची
• मू पौ
• मू सफु
• ईन्डेक्स् (अंग्रेजी:Index)

संरक्षण

सफु धागु ज्ञानयागु मंका जुगुलीं थुकिगु संरक्षण याये मा| पूलांगु सफु तेसं व सफु यागु ई यु मनु यागु विचार यात प्रतिविम्बित याई| हानं अन्यागु सफुया मूलरूप संरक्षण यानाते फुसा अब्ले यागु मनु तेगु ज्ञानयागु बारे लिपा या मनु तेसं न ज्ञान काये फै| अथे जुलीं पूलांगु सफु तेगु संरक्षण यात येक्क्व कुत जुया च्वंगु दु|

सफुया मंका

मनु यागु ईतिहासे कम्प्युटर यात ल्या मखासा वैचारिक क्रान्तिले दक्ले तधंगु योगदान सफु नं बिया तगु दु|अथे जुगुलीं सफु तेत मनु यागु समाजया दुने मूंका तेगु व अन्यागु मूंका तगु सफु यात मनु तेसं ब्वने फैगु छगु व्यवस्थाया विकास जुगु दु| थन्यागु सफु या मंका यात सफुधुकु (अंग्रेजी: Library) धाई|