रोमन साम्राज्य
Warning: Value specified for "continent" does not comply
|
साम्राज्य | |||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||
|
| |||||||||||||||||||||||||||
| Motto: सेनेतस पोपुलुस्क्वे रोमानस (Senatus Populusque Romanus वा SPQR) | |||||||||||||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||||||||||||
| राजधानी | रोम (44 BC-286) मिलान (286-402) Trier (295-395) Ravenna (402-476) Nicomedia (286-330) Constantinople (From 330) | ||||||||||||||||||||||||||
| भाषा(तः) | Latin (imperial), Greek (administrative) | ||||||||||||||||||||||||||
| धर्म | Roman paganism, later Christianity | ||||||||||||||||||||||||||
| Government | Value specified for "government_type" does not comply | ||||||||||||||||||||||||||
| सम्राट | |||||||||||||||||||||||||||
| - 27 BC-AD 14 | अगस्टस | ||||||||||||||||||||||||||
| - 475-476 | रोमुलस अगस्टस | ||||||||||||||||||||||||||
| कन्सुल | |||||||||||||||||||||||||||
| - 27 BC-23 BC | अगस्टस | ||||||||||||||||||||||||||
| - 476 | ब्यासिलिस्कस | ||||||||||||||||||||||||||
| व्यवस्थापिका | रोमन सेनेट | ||||||||||||||||||||||||||
| Historical era | क्लासिकल एन्टिक्विटी | ||||||||||||||||||||||||||
| - अगस्टस सिजर proclaimed princeps | ३१ इ पू | ||||||||||||||||||||||||||
| - Battle of Actium | September 2, 31 BC | ||||||||||||||||||||||||||
| - Octavian proclaimed Augustus | 16 January, 27 BC | ||||||||||||||||||||||||||
| - Diocletian splits imperial administration between east and west | 285 | ||||||||||||||||||||||||||
| - Constantine I declares Constantinople new imperial capital | 330 | ||||||||||||||||||||||||||
| - Fall of Constantinople by the Turks | १४५३ | ||||||||||||||||||||||||||
| क्षेत्रफल | |||||||||||||||||||||||||||
| - 25 BC[१][२] | २,७५०,००० km2 १,०६१,७८१ sq mi | ||||||||||||||||||||||||||
| - 50[१] | ४,२००,००० km2 १,६२१,६२९ sq mi | ||||||||||||||||||||||||||
| - 117[१] | ५,०००,००० km2 १,९३०,५११ sq mi | ||||||||||||||||||||||||||
| - 390 [१] | ४,४००,००० km2 १,६९८,८४९ sq mi | ||||||||||||||||||||||||||
| जनसंख्या | |||||||||||||||||||||||||||
| - 25 BC[१][२] est. | ५६,८००,००० | ||||||||||||||||||||||||||
| जनघनत्व | २०.७ /km² ५३.५ /sq mi | ||||||||||||||||||||||||||
| - 117[१] est. | ८८,०००,००० | ||||||||||||||||||||||||||
| जनघनत्व | १७.६ /km² ४५.६ /sq mi | ||||||||||||||||||||||||||
| मुद्रा | Solidus, Aureus, Denarius, Sestertius, As | ||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||
रोमन साम्राज्य प्राचीन रोमन सभ्यताया छगु कालखण्ड ख। थ्व कालखण्डय् सरकार अटोक्र्याटिक जुवन। थ्व कालखण्ड ५००दंया रोमन गणतन्त्र (५१०इ पू - १गु शताब्दी इ पू) धुंका वगु ख। रोमन गणतन्त्र गाइयस मारियस व सुल्लाया कन्फ्लिक्ट व पोम्पी महानया बिरुद्धया जुलियस सिजरया जनयुद्धं याना कमजोर जुवन।.[३] रोम गणतन्त्रं साम्राज्यय् वंगु तिथि थ्व हे धका मदु। तर थ्व हिउपाया निंति यक्व उम्मेद्वार झाकातेगु लिधंसा काय्गु या। थुकिलि जुलियस सिजरया पर्पेच्युवल कथं रोमन डिक्टेटरया पदय् मनोनयन (४४ इ पू), सिजरया उत्तराधिकारी अगस्टसया एक्तियमया ब्याटलय् विजय (सेप्टेम्बर २, ३१ इ पू), व रोमन सेनेटं अक्टेभियनयात मानार्थ (अनरिफिक) अगस्टस पद ब्युगु (ज्यानुवरी १६, २७ इ पू) दक्ले मू झाकात ख।[४]
ल्याटिन भाषाया खँग्वः ''इम्पेरियम रोमानम'' (रोमन साम्राज्य) हे ल्याटिन एक्स्प्रेसनय् दक्ले बांलाक्क स्युगु खँग्व जुइफु गन खँग्वः "imperium" वा इन्पेरियमयात रोमन साम्राज्यया दुने लाःगु हलिमया कथं ईंगीत यागु दु। अगस्टसया ई निसें रोमन साम्राज्यया पतन तक्कया दुने रोमं पश्चिमी युरेसिया व उत्तरी अफ्रिकायात डोमिनेट यात व थ्व साम्राज्यं थ्व थाय्या जनसंख्याय् मू जनसंख्या देकल। रोमन एक्स्पान्सन थ्व देय् साम्राज्यय् हिलेस्वया न्ह्य हे न्ह्यथंगु ख। थ्व साम्राज्यं थगु भूभागया च्वका सम्राट त्राजनया इले देसियाया कब्जा( इ सं१०६य्) धुंका थ्यन। थुकिया भूभागया दक्ले तधंगु बिले, रोमन साम्राज्यं थ्यंमथ्यं ५ ९०० ००० वर्ग किमि (२,३००,००० वर्ग माइल) भूक्षेत्रय् फैलेजुगु खने दु। हलिमया संस्कृतिय्, विधानय्, प्रविधिइ, कलाय्, भाषाय्, सैन्यय्, वास्तुय् आदि यक्व सभ्यताया ख्यले रोमन साम्राज्यया प्रत्यक्ष/परोक्ष प्रभाव आतक्क नं खने दनि।
रोमन साम्राज्यया अन्त्य धका ऐतिहासिक घोषणा मजु। तर थ्व साम्राज्यया अन्त्ययात सेप्टेम्बर ४ ४७६या खुनु काय्छिं। थ्व खुनु पश्चिमी रोमन साम्राज्यया अन्तिम सम्राट रोमुलस अगस्टस पदच्यूत जुल व लिपा थ्व पदपूर्ति गब्लें मजुल। तर मबागु रोमन साम्राज्यया अन्तिम जुजु दायोक्लेतियन ख। वय्कःलं ३०५य् सकल रोमया सम्राटया पदं अवकास कया दिल्। वय्कःया राजधानी रोम ख। वय्कःलं रोमन साम्राज्ययात पूर्व व पश्चिम साम्राज्यय् बायादिल। वय्कःलं साम्राज्ययात बाय्धुंका निगु हे साम्राज्यं थःयात रोमन साम्राज्य देकेयागु यक्व कुतः यात। पश्चिमी रोमन साम्राज्य क्वह्यना वना ५औं शताब्दीय् ध्वस्त जुल। पूर्वी रोमन साम्राज्य (थ्व लिपा युनानी तत्त्वया समिश्रण याना छगु सहश्राब्दी तक्क म्वाय् फतः व लिपा अट्टोम्यान साम्राज्यया ल्हातं १४५३य् पतन जुल), थौं-कन्हेया भाषाय् बैजन्टाइन साम्राज्य , नं ग्रेको-रोमन वैधानिक व सांस्कृतिक चलनयात हेलेन्सिक (युनानी) व पूर्वी अर्थोडक्स चर्चया समिश्रणय् छुं ई या निंति म्वाका तल।
लिधंसा
[सम्पादन]- ↑ १.० १.१ १.२ १.३ Taagepera, Rein (1979). "Size and Duration of Empires: Growth-Decline Curves, 600 B.C. to 600 A.D.". Social Science History 3 (3/4): 125. DOI:10.2307/1170959.
- ↑ John D. Durand, Historical Estimates of World Population: An Evaluation, 1977, pp. 253-296.
- ↑ थ्व स्ट्रगलय् सच्छिऔं सांसदतेत स्यागु ज्या जुल व मेमेपिं सांसदत नं कालं सिना वन। अतः, रोमन सेनेटय् प्रथम त्रायमभाइरेत व लिपा द्वितीय त्रायमभाइरेतया पक्षधारीतेगु ल्याखं त्च्ववन।
- ↑ अक्टेभियनं आधिकारिक कथं थःमेस्यां रोमन साम्राज्य संरक्षण यानागु धका थगु अधिकारयात गणतान्त्रिक फर्मयात सुचुकातल। वय्कया इले गणतन्त्रय् थें हे कन्सुलत निर्वाचित जुया च्वन, व्यवस्थापिकायात प्लेबियनतेगु त्रिब्युनत वना हे च्वन, नापं सांसदतेसं (senators) रोमन क्युरियाया बारेय् वादविवाद याना हे च्वंगु खने दु। अथे जुसां लिच्वःय् सकल विषयय् प्रभाव व सकल विवादय् अन्तिम निर्णय अक्टेभियनया हे जुगु खने दु। थ्व प्रभावयात क्वातुक्क ज्व्नातेत वय्कलं माबिलेयात रोमन लिजियनया समर्थन कयादिगु खने दु।
स्वयादिसँ
[सम्पादन] |
विकिमिडिया मंका य् थ्व विषय नाप स्वापु दुगु मिडिया दु: Roman Empire |