निल्स बोर
| निल्स बोर | |
|---|---|
 बोर सन् १९२२स | |
| बूगु |
निल्स हेन्रिक देभिद बोर 7 अक्टोबर सन् 1885 कोपेनहागेन, देनमार्क |
| मदूगु |
18 नोभेम्बर 1962 (आयु 77) कोपेनहागेन, देनमार्क |
| ख्यः | सैद्धान्तिक भौतिकशास्त्र |
| संस्था | |
| अल्मा मातर | कोपेनहागेन विश्वविद्यालय |
| विद्यावारिधि एद्भाइसर | Christian Christiansen |
| Other academic advisors | |
| विद्यावारिधि विद्यार्थीत |
Hendrik Kramers I. H. Usmani |
| मेमेपिं विद्यार्थीत | Lev Landau |
| नांजाःगु ज्या | |
| त्यागु सिरपा |
Nobel Prize in Physics (1922)
|
| क्वथापासा | Margrethe Nørlund (m. 1912) |
ल्हाःचिं | |
निल्स हेन्रिक देभिद बोर (अक्तोबर ७, सन् १८८५- नोभेम्बर १८, १९६२) छम्ह देनिश भौतिकशास्त्री ख। वय्कलं आणविक संरचना व क्वान्तम सिद्धान्त सीकेगु ज्यालय् आधारभूत योगदान यानादिल गुकिया निंतिं सन् १९२२स वय्कःयात भौतिक शास्त्रय् नोबेल सिरपा लःल्हात। उमिसं अणु संरचना व क्वान्टम थ्योरीयात बुझय्माःगु आधारभूत योगदान बियादिल । बोर छम्ह दार्शनिक नं खः व वय्कलः वैज्ञानिक अनुसन्धानया प्रचार यानादिल।
बोरं अणुया संरचना म्हसीकेत बोर नमुना दयेकादिल। थ्व नमुना/मोदेलय् वय्कलं प्रस्ताव यानादिल कि इलेक्ट्रोनतया उर्जा निश्चित जूगु व इलेक्त्रोन एतमिक न्युक्लियसया पिने सन्तुलित कक्षय् चाःहिलि। इलेक्त्रोन छगू ऊर्जा स्तरं मेगु स्तरय् वनेफु। बोरया नमुना मेमेगु नमुनां प्रतिस्थापित जुइधुंकूसां थ्व नमुनाया मूलभूत सिद्धान्त थौं तक पाय्छि जु। वय्कलं पूरकताया सिद्धान्तया अवधारणा दयेकादील। थ्व अवधारणा कथं छुं नं भौतिक वस्तुयात अन्तरोधात्मक गुणय् थुइकेफइगु व वस्तुं तरङ्ग व कणतेगु बाहा (wave or a stream of particles) या रुपय् व्यवहार यायेफु। पूरकवादया वय्कःया सोच वय्कःया विज्ञान व चिन्तन, नितां पक्षय् खनेदु।
बोरजुं कोपेनहागेन विश्वविद्यालयय् सैद्धान्तिक भौतिकशास्त्रया संस्थान पलिस्था यानादिल। थ्व केन्द्रयात वर्तमानय् निल्स बोर इन्स्तिच्युत धकाः म्हसीकिगु या। बोरं भौतिकविद्त, विशेषतः हान्स क्रामेर्स, अस्कर क्लाइन, जर्ज दि हेभेसी व वर्नर हाइजेनबर्गनाप सहकार्य यानादिल। वय्कलं न्हूगु जर्कोनेनियम-थें न्याःगु तत्त्वया गुण भविष्यवाणी यानादिल। थ्व तत्त्वयात ह्याफनिअम धकाः नामाकरण यात। थ्व नां थ्व तत्त्व लूगु कोपेनह्यागेन नगरया लातिनभाषाया नामं छूगु नां ख। लिपा लूगु कृतिम तत्व बोरियमया नां वय्कःया नामं नामाकरण जूगु ख।
सन् १९३०या दशकय् बोरं नाजी जर्मनीं विस्थापित जूपिं शरणार्थीतेत ग्वहालि यानादिल। डेनमार्क जर्मनं कब्जा याःगु इलय्, हाइजेनबर्गनाप नापलानादिल। हाइजेनबर्ग अबिलय् जर्मनीया आणविक ल्वाभः परियोजनाया मू ख। सेप्तेम्बर १९४३य् बोरयात जर्मनीं गिरफ्तार याये फइगु बुखँ वयेधुंका वय्कः स्विदेनय् फरार जुयादिल। स्विदेन जुसें वय्कः ब्रिटेनय् थ्यनादिल, थन वय्कलं ब्रिटिश ट्यूब अलोइज आणविक ल्वाभः परियोजनाय् ज्या यानादिल। थ्व ज्या म्यानह्यातन परियोजनाया ब्रिटिश मिशन ख। हताः क्वचाय् धुंका, बोरं आणविक शक्तिया अन्तरराष्ट्रिय सहलहया कुतः यानादिल। वय्कलं CERN व डेनमार्कया अणु ऊर्जा आयोगय् अनुसंधान संस्थाय् ज्या यानादिल व सन् १९५७स नर्दिक इन्स्तिच्युत फर थेओरितिकल फिजिक्सया प्रथम अध्यक्ष जुयादिल।