क्याम्बोदिया
म्ये: Nokoreach | |
राजधानी | Phnom Penh |
तधंगु सहर | Phnom Penh |
औपचारिक भाय | Khmer |
सरकार | Democratic const. monarchy |
- King | Norodom Sihamoni |
- Prime Minister | Hun Sen |
Independence | From France |
- Declared | 1949 |
- Recognized | 1953 |
क्षेत्रफल | |
- फुकं | 181,035 किमि² (89th) |
(69,898 वर्ग माइल) | |
- लयागु प्रतिशत (%) | 2.5% |
जनसंख्या | |
- July 2005 एस्टिमेटेड | 14,071,000 (63rd) |
- 1998 सेन्सस् | 11,437,656 |
- जनघनत्व | 78/किमि² (111th) (201/वर्ग माइल) |
कुल ग्राहस्थ उत्पादन (पि पि पि) | 2005 एस्टिमेट |
- फुकं | $34.67 billion (89th) |
- प्रति छ्यं | $2,399 (133rd) |
मुद्रा | ៛ Riel 1 (KHR )
|
ई क्षेत्र | (UTC+7) |
- वर्खा (DST) | (UTC+7) |
इन्टरनेट TLD | .kh |
कलिंग कोड | +855
|
1Local currency, although US Dollars are widely used |
क्याम्बोदिया (ख्मेर भासय् काम्पुचिया) दक्षिण पूर्वी एसियाया छगू देय् ख। थ्व देय् ख्मेर जातितयेगु मू थाय् ख। थ्व देय्दक्षिण पूर्व एशियाया इन्दोचीन प्रायद्वीपय् दक्षिणी भागय् ला। क्याम्बोदियाया कुल क्षेत्रफल १८१,०३५ वर्ग किलोमीटर दु। थ्व देय्या सीमाय् पश्चिमय् थाइल्यान्द व उत्तर-पश्चिमय् लाओस, पूर्वय् भियतनाम व दक्षिण पश्चिमय थाइल्यान्दया खाडी दु। देय्या राजधानी व दकले तःधं नगर नोम पेन्ह खः।
१६ मिलियन स्वया अधिक मनूल्या दूगु थ्व देय् हलिंया ७२गू , एशियाया २७गू व दक्षिण पूर्व एशियाया ७गू दकले अप्व जनसंख्या दूगु देय् खः। थ्व देय्या करिब बच्छि मनूत दक्षिणी क्षेत्रय् केन्द्रित दु, गुकिया कुल क्षेत्रफल देय्या क्षेत्रफलया १४% दु। थ्व देय्या आधिकारिक धर्म थेरवाद बुद्ध धर्म खः, गुकियात थ्व देय्या ९०% मनूतेसं हनि। देय्या जातीय अल्पसंख्यकय् भियतनामी, चीनी, चाम व ३०गू अन्य पर्वतीय जनजातित ला। राजधानी व दकले तःधं नगर नोम पेन्ह क्याम्बोदियाया राजनीतिक, आर्थिक व सांस्कृतिक केन्द्र खः। क्याम्बोदिया छगू संवैधानिक राजतन्त्र व छगू लोकतान्त्रिक राष्ट्रीय सभा दूगु राज्य ख। थ्व देसय् जुजु नोरोडोम सिहामोनीयात सिंहासन परिषदद्वारा जुजु व राज्यया प्रमुखया चयन याःगु दु। सरकारया अध्यक्ष, हुन सेन, दक्षिण पूर्व एशियाय् दकले ताःहाकःगु इ तक सेवा याम्ह प्रधान मन्त्री ख। वय्कः ३० दँ स्वया अप्व क्याम्बोदियाय् शासन यानादिगु दु। क्याम्बोदियाया दकले लोकप्रिय विपक्षी नेता सेम रेन्सी ख, वय्कः १९९३स दकले न्हापा विधायिका चयन जुयादिगु खः।
क्याम्बोदियाया पुलांगु नां "कम्पुचिया" (संस्कृत : कंबुज) खः। सन् ८०२य् जयवर्मन द्वितीयं थःयात जुजु घोषित यानादिल। वय्कःया उत्तराधिकारीतेसं ६०० दँ तक दक्षिण पूर्व एशियाया अधिकांश भूभागय् नियन्त्रण यासें शक्ति व धनया संचय यात। थ्व साम्राज्यं अङ्कोर वाट थें न्याःगु स्मारकतेगु निर्माण यात व दक्षिण पूर्व एशियाय् हिन्दू धर्म व बुद्ध धर्मया प्रसार यात। १५गू सदीइ अयुत्या साम्राज्यया ल्हातं अङ्कोरया पतन धुंका क्याम्बोदिया थःगु जःला देय्या अधीनय् लाःवन। १९गू सदीया मध्यय् देशय् फ्रांसीसितेगु कब्जा जुल। क्याम्बोदियां सन् १९५३स फ्रान्सं थःगु स्वतन्त्रता पुनः प्राप्त यात।
भियतनाम युद्ध क्याम्बोदिया तक थ्यंबिले खमेर रूजं सन् १९७५य् नोम पेन्हय् कब्जा यात। सन् १९७५-१९७९ तक खमेर व लिपा क्याम्बोदिया-भियतनाम युद्ध बिले क्याम्बोदिया गणराज्यया मनूतेगु भियतनामी सेना नाप ल्वापू जुल। सन् १९९१स पेरिस शान्ति समझौता धुंका चुनाव जुल व क्याम्बोदियाय् छुं इ तक संयुक्त राष्ट्र मिशन(१९९२-१९९३)द्वारा शासन जुल। लगभग ९०% मतदातातेसं मतदान यासें संयुक्त राष्ट्र संघयात क्याम्बोदियाया सरकारं पिदन।
प्रशासनिक विभाजन
[सम्पादन]क्याम्बोडियायात विभिन्न प्रान्तय् विभाजन यानातःगु दु-
मानकिपा | प्रान्त | राजधानी | जनसंख्या (२००८) | क्षेत्रफल (वर्ग किमि) | जनघनत्त्व | एचडिआइ | चिं नां |
---|---|---|---|---|---|---|---|
बन्तेय मिन्चेय् | सेराइ साम्र्पोङ | ६७८,०३३ | ६,६७९ | १०२ | ०.४२ | BM | |
बातदम्बङ | बातदम्बङ | १,०३६,५२३ | ११,७०२ | ८९ | ०.४३५ | BB | |
कम्पोङ चाम | कंबङचाम | १,६८०,६९४ | ९,७९९ | १७२ | ०.६१६ | KC | |
कम्पोङ छ्नांङ | कंबङ छ्नांङ | ४७२,६१६ | ५,५२१ | ८६ | ०.५६२ | KN | |
कम्पोङ स्पू | कम्पोङ स्पू | ७१६,५१७ | ७,०१७ | १०२ | KS | ||
कम्पोङ थोम | कम्पोङ थोम | ७०८,३९८ | १३,८१४ | ५१ | ०.५०९ | KT | |
कम्पोत | कम्पोत | ५८५,११० | ४,८७३ | १२० | ०.५४८ | KP | |
कन्दाल | तखमाओ | १,२६५,८०५ | ३,५६८ | ३५५ | ०.६५३ | KD | |
काह कोङ | काह कोङ | १३९,७२२ | ११,१६० | १२ | ०.५७६ | KK | |
केब | केब | ४०,२०८ | ३३६ | १२० | KE | ||
क्रचे | क्रचे | ३१८,५२३ | ११,०९४ | २९ | ०.५१३ | KR | |
मण्डलगीरी (वा म्नोन्दोलकिरि) | सायन मनोरम | ६०,८११ | १४,२८८ | ४ | ०.५७३ | MK | |
उत्तरम्येनजय (ओद्दार म्येनचय) | सामरोङ | १८५,४४३ | ६,१५८ | ३० | ०.५३७ | OM | |
पाइलिन | पाइलिन | ७०,४८२ | ८०३ | ८८ | PL | ||
नोम पेञ | नोम पेञ | २,०००,०६४ | ७५८ | २,६३८ | ०.६३८ | भ.ब.(PP) | |
ब्रःसीहनु | ब्रःसीहनु | १९९,९०२ | ८६८ | २३० | SV | ||
ब्रःविहार | त्पङमानजय | १७०,८५२ | १३,७८८ | १२ | PR | ||
बोधि៍सात | बोधि៍सात | ३९७,१०७ | १२,६९२ | ३१ | ०.५८५ | PS | |
ब्रैवङ | ब्रैवङ | ९४७,३५७ | ४,८८३ | १९४ | ०.५३५ | PV | |
रतनगीरी | पानलुङ | १४९,९९७ | १०,७८२ | १४ | ०.५०२ | RK | |
समराप | समराप | ८९६,३०९ | १०,२९९ | ८७ | ०.६०१ | SR | |
स्दឹङत्रङ | स्दឹङत्रङ | १११,७३४ | ११,०९२ | १० | ०.५५७ | ST | |
स्वायरङ | दीक्रुङस्वायरङ | ४८२,७८५ | २,९६६ | १६३ | ०.४८६ | SG | |
ताकव | ताकव | ८४३,९३१ | ३,५६३ | २३७ | ०.५८२ | TK |