आर्कटिक
.svg)
आर्कटिक पृथ्वीया दकलय् उत्तरी भागय् लाःगु छगू ध्रुवीय क्षेत्र ख। आर्कटिक क्षेत्रय् आईईआरएस रिफरेन्स मेरिडियन (IERS Reference Meridian) स्वया पूर्वय् उत्तरी नर्वेया छुं भाग (नोर्डल्याण्ड , ट्रोम्स, फिनमार्क , स्वालबार्ड व जान मायेन), दकलय् उत्तरी स्वीडेन (भास्तरबोतेन वा Västerbotten, नोरबोतेन वा Norrbotten व लापल्यान्द), उत्तरी फिनल्याण्ड (उत्तर अस्त्रोबोथ्निया, काइनु, लापि), रुस ( मुरमान्स्क , साइबेरिया , नेनेट्स ओक्रुग , नोभाया जेम्ल्या ), संयुक्त राज्य अमेरिका (अलास्का), क्यानाडा ( युकोन , नर्थवेस्ट टेरिटरीज, नुनावुत ), डेनिश रियल्म ( ग्रीनल्याण्ड ), व उत्तरी आइसल्याण्ड ( ग्रिमसी व कोल्बेइन्सी ), नापं आर्कटिक महासागर व नापंया समुद्रत ला। आर्कटिक क्षेत्र दुनेया भूमिइ मौसमी रुपं च्वापु गाइगु याः व थनया बँय् च्वापुया बः दयाच्वनि। थनया बँय् तुन्द्राया क्वय् सिमा/स्वाँआ मदुगु पर्माफ्रस्ट दयाच्वनि। आर्कटिक समुद्रय् यक्व थासय् मौसमी समुद्री च्वापु दइ।
आर्कटिक लागा पृथ्वीया इकोसिस्टमय् छगू ज्वःमदुगु लागा खः। थ्व क्षेत्रया तजिलजि व आर्कटिकया आदिवासीतयेसं थनया चिकुगु व चरम परिस्थितिइ म्वानाच्वंगु दु। आर्कटिकय् म्वायेफूगु प्राणीइ जूप्लान्क्टन व फाइटोप्लान्क्टन, न्या व समुद्री स्तनधारी पशु, झंगः, बँय् दइगु थीथी जनावर, वनस्पति व मानव समाज ला। आर्कटिक भूमिया सीमाय् प्यखंय् सबअर्कटिक क्षेत्र ला।
नां
[सम्पादन]आर्कटिक खँग्वः ग्रीक खँग्वः ἀρκτικός ( arktikos ), "भालुया लिक्क, उत्तरी" व ἄρκτος ( arktos ) खँग्वलं वःगु ख, गुकिया अर्थ भालु ख। थ्व नां सर्गतय् उत्तरी क्षेत्रय् दयाच्वनिगु उर्सा मेजर, "Great Bear" या नामं म्हसीकिगु नक्षत्रया नामं वःगु जुइफु। वा उर्सा माइनर नक्षत्र , "Little Bear"या नामं वःगु जुइगु गुगु नक्षत्र सर्गःया उत्तरी ध्रुवय् (थौंकन्हय् पोलारिस वा उत्तरी ध्रुव नगु वा उत्तरी नगुया लिक्क) खनेदइ।
आर्कटिकया लागायात यक्व कथं परिभाषित यानातःगु दु। थ्व थाय्यात आर्कटिक सर्कलया उत्तर (लगभग ६६° ३४'उत्तर), दथुचाः(midnight)या सूर्द्यः व ध्रुवीय रात्रीया अनुमानित दक्षिणी सीमाया रुपय् परिभाषित यायेछिं। आर्कटिकया मेगु परिभाषा इकोलोजिष्टतेगु दथुइ लोकंह्वा, कथं थ्व लागा उत्तरी गोलार्धया थन्याःगु क्षेत्र ख गन दकलय् लुमुगु ला (जुलाई)या औसत तापक्रम १० °C (५० °F) स्वया म्हो जुइ। दकलय् उत्तरी सिमा ह्वइगु ध्वः (tree line) थ्व क्षेत्रया सिमाय् ला।