सम्राट चियानलङ
| सम्राट चियानलङ | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Traditional Chinese | 乾隆帝 | ||||||||||||||||||
| Simplified Chinese | 乾隆帝 | ||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
सम्राट चियानलङ (२५ सेप्टेम्बर १७११ – ७ फेब्रुअरी १७९९) (मेमेगु नां: चिङ्गया सम्राट गाओजोङ (धार्मिक नां), होङली (व्यक्तिगत नां)) चिङ्ग राजवंशया ६ म्ह सम्राट व चीनय् शासन याइपिं चिङ्ग सम्राटय् ४म्ह सम्राट ख। वय्कलं आधिकारिक रुपं सन् १७३५ निसें सन् १७९६इ तक शासन यानादीसां सन् १७९९इ वय्कःया मृत्यु तक्क शासन यानादिल, गुकिलिं वय्कः इतिहासया दकलय् ताःहाकःगु शासन याःपिं जुजुय् छम्हया नापं दकलय् ताःहाकःगु आयु दुम्ह जुजुय् छम्ह नं जुयादिल।
योङजेङ सम्राटया प्यम्हम्ह व यःम्ह काय् , चियानलोङ सन् १७३५य् गद्दीइ च्वनादिल। छम्ह अत्यन्त महत्वाकांक्षी सैन्य नेताया रुपय् वय्कलं भित्री एसिया, बर्मा, नेपाल व भियतनामय् सैन्य अभियानया झ्वलय् नेतृत्व यानादिल व जिन्चुआन व ताइवानय् विद्रोहयात दमन यानादिल। वय्कःया जीवनकालय् वय्कःयात चिङया सँदेयया प्रजातेसं मञ्जुश्री बोधिसत्त्वया उपमा बियातल। देय्या आन्तरिक विषयय् चियानलोङ कलाया मू संरक्षकया नापं छम्ह प्रखर च्वमि नं खः। वय्कलं चिनियाँ इतिहासया आःतक्कया दकलय् तःधंगु मुना सिकु क्वानशु (四庫全書) मुनेगु ज्या प्रायोजन यानादिल। अथे जुसां व्यापक साहित्यिक दमनया झ्वलय् वय्कलं थ्यं-मथ्यं ३,१०० सफू दमन यानादिल।
सन् १७९६इ चियानलोङं ६० दँ शासनय् च्वनेधुंका थः अजा, ६१ दँ तक्क शासन याःम्ह काङसी सम्राटया सम्मानया निंतिं राजगद्दी त्याग यानादिल। वय्कःया अजां ६१दँ तक शासन यानादीगुलिं वय्कलं अजाया शासनकालयात हाचां मगायेत शासन त्वतादीगु ख। वय्कःया काय् वय्कःया उत्तराधिकारी जुयादिल, गुम्हेस्यां जियाकिङ सम्राटया रुपय् शासन यात। अथे जुसां वय्कःया काय् नं नांया जक शासन यात छाय् धाःसा चियानलोङं सन् १७९९इ ८७ दँया उमेरय् वय्कः मदूबिले तक ताइशाङहुआङ (太上皇) वा भूतपूर्व सम्राटया रुपय् शासन यानादिल।
चियानलोङं उच्च चिङ युगय् शासन यानादिल, गुकिलिं राजवंशया शक्ति, प्रभाव व समृद्धियात थःकाल। वय्कःया ताःहाकःगु शासनकालय् थ्व साम्राज्य हलिमय् दकलय् अप्व मनूल्या व दकले भिंगु अर्थतन्त्र दूगु देय् जुल। नापं चिङ्ग साम्राज्यया दकलय् अप्व भूभागय् शासन दूगु काल वय्कःया हे काल जुल। थ्व हे इलय् दँय्-दछिया व्यापक सैन्य अभियानं चिङ सेनायात तसकं कमजोर यात, गुकिलिं स्थानिय भ्रष्टाचार, वयागु दरबारय् फजुल खर्च व ठप्प नागरिक समाजया नापं चिङ साम्राज्यया क्रमिक पतन व अन्तिम क्षयया शुरुवात जुल।