शृङ्गार रस
शृंगार रस वा शृङ्गार रस नवरसय् छता रस ख। थ्व रस सामाजिक मनय् कामोद्रेक दयेकिगु रस ख। शृङ्गारयात 'रसया जुजु' नं धाइगु या। थ्व रसया स्थायी भाव रति (मतिना) ख।
व्युत्पत्ति
[सम्पादन]उत्पत्ति व विकास
[सम्पादन]थ्व खँग्वयागु छ्येलेज्या दक्ले न्ह्य संस्कृतय् जुगु ख। 'ऋ'धातुया पृष्ठतः 'शृङ्ग' उपपद प्रयोग जु, थ्व उपपद 'अण्' प्रत्ययनाप योजन जुया थ्व 'शृङ्गार' शब्द दयावःगु ख ।
शृङ्गं-कामोद्रेकम् ऋच्छति-गमयति इति शृङ्गारः धका थुकिया व्युत्त्पत्तिया बारेय् संस्कृतय् धाइगु या।
छ्येलेज्या
[सम्पादन]थ्व खँग्वयागु छ्येलेज्या संस्कृतय् व संस्कृत नाप स्वापू दुगु व संस्कृत नं बुया वगु भाषे जुगु खने दु।
रसया वर्णन
[सम्पादन]शृङ्गारप्रकाशय्
[सम्पादन]
भोजराजजुं च्वयादिगु ग्रन्थ 'शृङ्गारप्रकाश'य् शृङ्गार रस थ्व कथं प्रतिपाद यानादिगु दु-
रसोऽभ्मानोऽहङ्कारः शृङ्गार इति गीयते । योऽर्थस्तस्यान्वयात् काव्यं कमनीयत्वमश्नुते ॥
नाट्यशास्त्रय्
[सम्पादन]शृङ्गारः रतिस्थायिभावप्रभवः धका शृङ्गार रसया म्हसीका भरतमुनिं बियादिगु दु।
सङ्गीतरत्नाकर, दशरूपय्
[सम्पादन]सङ्गीतरत्नाकर व धनञ्जयं रचित दशरूपकय् शृङ्गारया परिचय थ्व कथं बियातःगु दु -
शृङ्गारः नवरसेषु आदिमः, जनप्रियश्च ।
स्त्री पुंसयोरुत्तमयोः यूनोः पूर्णं सुबोधया ।
प्रारम्भात् फलपर्यन्तव्यापिनी स्मरसम्भृता ॥
संविदोरैक्यसम्पत्या क्रीडात्र स्थायिनी रतिः । (सङ्गीतरत्नाकरः)
रम्यदेश-कला-काल-वेष-भोगादिसेवनैः ।
प्रहृष्यमाणः शृङ्गारो मधुराङ्गविचेष्टितः ॥ (दशरूपकम्)
स्वया दिसँ
[सम्पादन]पिनेयागु स्वापू
[सम्पादन]- Sringara - नल च्वसु