शुद्धोदन

शुद्धोदन
शाक्य गणतन्त्रया नायः (पालि भासय् राजा)
Predecessor	Sihahanu
Successor	Mahanama
Born	कपिलवस्तु, शाक्य राज्य (वर्तमान नेपाः))
Died	कपिलवस्तु, शाक्य राज्य (वर्तमान नेपाः))
Spouse	माया महापजापति गोतमी
Issue	सिद्धार्थ गौतम(काय्) नन्दा (म्ह्याय्) नन्द (काय्)
Father	Sihahanu
Mother	Kaccanā

शुद्धोदन ( Sanskrit  ; पालि : सुद्धोदन ), अर्थात "शुद्ध वा बुइकीम्ह," सिद्धार्थ गौतम वा भगवान बुद्धया अबु ख। वय्कः कपिलवस्तुइ आधारित शाक्य गणराज्यया छम्ह नायः ख।

बुद्धया जीवनया च्वखँझ्वःया लिपाया संस्करणय् शुद्धोदनयात प्रायः जुजुया रुपय् उल्लेख यानातःगु दु। यद्यपि वय्कः जुजु खःगु प्रमाणया खँय् आधुनिक विद्वानतेसं विवाद यानाच्वंगु दु।

परिवार

जुजु शुद्धोदनया सर्वप्रथम पूर्ववर्ती राजा महा सम्मथ (वा कल्पया प्रथम राजा) ख। शुद्धोदनया अबु सिहाहानु व मां कच्चना खः। शुद्धोदनया मू पत्नी महा माया ख, वसपोल नापं वय्कःया सिद्धार्थ गौतमया जन्म जुल। वसपोलयात लिपा शाक्यमुनि वा "शाक्यतेगु ऋषि", वा बुद्धया नामं हलिमय् म्हसीकल। सिद्धार्थया जन्म जूगु छुं ई लिपा हे माया मन्त। शुद्धोदनं लिपा मायाया केँहे महापजापति गोतमीयात रानी दयेकादिल। महापजापति गोतमी नापं वय्कःया निम्हम्ह काय् नन्द व म्ह्याय् सुन्दरी नन्दा दत। निम्हं मस्त लिपा बौद्ध भिक्षु जुल।

१६ दँय् सिद्धार्थं यसोधरा नाप इहिपा यात। यसोधरा महामाया व महापाजापतिया म्हाय्चा ख। यसोधराया अबुयात परम्परागत रुपं सुप्पबुद्ध धकाः म्हसीकातःगु दु, तर गुलिखे विवरण कथं वय्कःया नां दण्डपाणी खः ।

जीवनी

राजकीय हैसियतया न्ह्यसः

बारम्बार जुजुया रुपय् चित्रण व सन्दर्भ बियातःगु जूसां थ्व विषयय् दकलय् लिपांगु विद्वानतेसं शुद्धोदन जुजु ख धइगु धारणाया खण्डन यानाच्वंगु दु। यक्व उल्लेखनीय विद्वानत कथं शाक्य गणराज्य राजतन्त्र मखुसें कुलीन वर्गया शासन ख। थ्व शासनय् योद्धा व मन्त्री वर्गया अभिजात परिषदं शासन याइ, व इमिसं ल्यःगु थःगु नेतायात राजा धाइ। शाक्य भूमिइ राजाया यक्व अधिकार दःसां वय्कलं निरंकुश शासन याइम्ह शासक धाःसा मखु। शासकीय परिषदय् छुं नं राजकीय विषययात कयाः बहस जुइगु अले सहमतिइ निर्णय जुइगु व्यवस्था दयाच्वन। नापं, सिद्धार्थया जन्मया ई तक्क शाक्य गणराज्य, थः स्वया तःधंगु कोसल राज्यया प्रभावय् दूगु राज्य जुयाच्वन। शाक्यया कुलीन परिषद्या प्रमुख राजां कोसलया जुजुया स्वीकृति कयाः जक पदभार ग्रहण याइगु खः।

कपिलवस्तुइ जुजु सुद्धोदन थःगु काय् बुद्धयात नापलायेत न्ह्याः वनाच्वंगु , व वसपोलयात बरगनया सिमा ब्यूगु किपा। साँची ।

झीके दुगु दकलय् न्हापांगु बौद्ध ग्रन्थय् शुद्धोदन वा वसपोलया परिवारयात राजपरिवारया रुपय् म्हसीकातःगु मदु । लिपाया ग्रन्थय् पालि खँग्वः राजाया गलत व्याख्या जूगु जुइफु, गुकिया वैकल्पिक अर्थ जुजु, राजकुमार, शासक वा शासक जुइफु। बुद्धया बारेय् छुं बाखं, वसपोलया जीवन, शिक्षा, व वसपोल ब्वलंगु समाजया बारेय् दाबीत लिपाया ईले बौद्ध ग्रन्थय् आविष्कार व अन्तर्निहित जूगु जुइफूगु विज्ञतेगु धापू दु।

सिद्धार्थया जन्म व महाभिनिष्क्रमण

सिद्धार्थ गौतमया जन्म लुम्बिनीइ जूगु खःसा शाक्य राजधानी कपिलवस्तुइ वसपोल ब्वलंम्ह खः। किम्बदन्ती कथं शुद्धोदनं सिद्धार्थयात श्रमण जुइगुपाखें पनेगु निंतिं यक्व कुतः यात, गुकिलि वसपोलयात छेँनं पिहां वनेगु निषेध व मिसा व मेमेगु काम सुखं घेरे यायेगु ज्या नं ला। तर २९ दँय् प्यता दृष्टिया अनुभव यायेधुंकाः सिद्धार्थं जीवनया असन्तोषजनक प्रकृतिया आध्यात्मिक लिसः मालेगु निंतिं थःगु छेँ त्वःताः थः कलाः यसोधरा व मचा काय् राहुलायात त्वःताः वना बिज्यात। सिद्धार्थया प्रस्थानया बाखंयात परम्परागत रुपं महात्याग ( महाभिनिष्क्रमण ) धाइ।

लिपाया जीवन

शुद्धोदनं थः काय् त्वताः वंगुलिं दुःख प्वंकेगु अले वसपोलयात मालेगु कुतः यायेत यक्व हे कुतः यात। ७ दँ लिपा थःगु ज्ञानया खँ सुद्धोदनय् थ्यनेधुंकाः वय्कलं गुँम्ह दूतत छ्वयाः सिद्धार्थयात हाकनं शाक्य भूमिइ सःतयादिल। बुद्धं दूत व इमिगु टोलीयात धम्मोपदेश बियादिल व इपिं संघय् दुहां वन।

अनं शुद्धोदनं सिद्धार्थया छम्ह लिक्कया पासा कालुदयीयात लिहां वयेत सःतेत छ्वयादिल। कालुदयीं नं भिक्षु जीवन ल्यःल, तर बुद्धयात थःगु छेँय् लित सःतेगु बचं पूवंकल। बुद्ध थः अबुया ब्वनापौ स्वीकार यानाः थःगु छेँय् दर्शन यायेत लिहां बिज्याःगु खः । थ्व भ्रमणया झ्वलय् वय्कलं सुद्धोदनयात धर्म प्रचार यानादिल।

प्यदँ लिपा बुद्धं सुद्धोदनया आसन्न मृत्युया खँ न्यनाः हाकनं छक्वः थःगु छेँय् लिहां झायाः मृत्युशय्याय् शुद्धोदनयात अझ उपदेश बियादिल । अन्तय् वय्कः अरहन्त प्राप्ति यानादिल।

पिनेया स्वापू

• शुद्धोदनाया परिवार
• शाक्य गणराज्य छाय् ध्वस्त जुल ? एसएन गोयन्का (विपश्यना अनुसन्धान संस्थान द्वारा २००३ डिसेम्बरस प्रकाशित)