माइकोलोजि

माउन्ट फिल्ड राष्ट्रिय निकुञ्जय् परिपक्व माइसेना लेआइना, छगू कथंया म्हुकं।

  माइकोलोजी फंगसया अध्ययननाप स्वापू दूगु जीव विज्ञानया कचा ख। थ्व कचा दुने फंगसतेगु वर्गीकरण, आनुवंशिकी, जैव रासायनिक गुण, व फंगसया छ्येलेज्याया अध्यययन ला। फंगस टिन्डर, नसा, परम्परागत वासः, नापं एन्थियोजेन, विष, व संक्रमणया स्रोत जुइफु । माना किंगडम फंगस दुने दकलय् अप्व मनूतेसं छ्येलिगु दुजः ख, विशेष यानाः नसा ज्वरेयायेगु ज्याय्।

माइकोलोजीं फाइटोप्याथोलोजीया ख्यलय् ब्वथलि, थ्व ख्यः वनस्पति ल्वय् या अध्ययन ख। थ्व निगु विषय तसकं नापंया स्वापू दु, छाय् धाःसा अप्वः धया थें वनस्पतिया ल्वय् फंगसं जुइ। माइकोलोजिइ विशेषज्ञता दुम्ह जीवविज्ञानीयात माइकोलोजिष्ट धाइ ।

अवलोकन

माइकोलोजी खँग्वः प्राचीन ग्रीक भासं बुयावःगु खँग्वः ख:। ग्रीक भासाया खँग्वः μύκης ( mukēs ) गुकिया अर्थ "फंगस" ख व प्रत्यय -λογία ( -लोगिया ), अर्थ "अध्ययन" स्वानाः थ्व खँग्वः दयावःगु ख। अग्रगामी माइकोलोजिष्टय् एलियस म्याग्नस फ्राइज, क्रिस्टियन हेन्ड्रिक पर्सन, हेनरिक एन्टोन डी बेरी, एलिजाबेथ ईटन मोर्स, व लुइस डेभिड डी श्वेनित्ज ला । द टेल अफ पीटर रेबिटया च्वमि बिट्रिक्स पटरं नं थ्व ख्यलय् महत्त्वपूर्ण योगदान बियादिल।

पियर एन्ड्रिया साकारदों अपूर्ण फंगसयात बीजाणुया रंग व स्वरुपं वर्गीकृत यायेगु छगू प्रणाली दयेकल, गुगु डीएनए विश्लेषणं वर्गीकरण याये न्ह्यः छ्यःगु प्राथमिक प्रणाली जुल । वय्कः दकलय् अप्व वय्कःया सिलोज फन्गोरम या निंतिं नांजाः गुकिलि म्हुकंतेगु छ्यलाबुलाय् दूगु फुक्क नांया छगू व्यापक धलः दुथ्याः। सिलोज आः नं थ्व प्रकारया छगू जक्क ज्या ख गुकिलिं बोतानिकल किङ्गदम फंगसया व्यापक व यथोचित आधुनिक खँ दुथ्याः।

यक्व फंगसं विषाक्त पदार्थ, एन्टिबायोटिक, व मेमेगु सेकेन्डरी मेटाबोलाइट दयेकिगु या। दसुया निंतिं, मनुइ आहार विषाक्त एलेउकियाया घातक प्रकोपनाप स्वापू दूगु कस्मोपोलिटन जीनस फुसारियम व इमिगु विषाक्त पदार्थया अब्राहम जेड जोफं व्यापक अध्ययन याःगु ख।

फंगस पृथ्वीइ जीवनया आधारभूत इमिगु सिम्बायोन्त भूमिकाया निंतिं महत्त्वपूर्ण जू, दसु माइकोराइजा, की सिम्बियन, व लाइकेनया रुपय्। यक्व फंगसं जटिल कार्बनिक बायोमोलेक्युल दसु लिग्निन, सिँया अप्व टिकाउ घटक व प्रदूषक दसु जेनोबायोटिक्स, पेट्रोलियम, व पोलिसाइक्लिक एरोमेटिक हाइड्रोकार्बनयात स्यंकेफु। थ्व अणुतेत अपघटन याना, फंगसं ग्लोबल कार्बन चक्रय् महत्वपूर्ण भूमिका म्हिती।

परम्परागत रुपय् फंगसया रुपय् मान्यता दूगु फंगस व मेमेगु जीव, गथेकि ओमाइसेट्स व माइक्सोमाइसेट्स ( स्लाइम मोल्ड्स ), प्रायः आर्थिक व सामाजिक रुपं महत्त्वपूर्ण दु, छाय् धाःसा गुलिं प्राणी (मनु नापं) व वनस्पतिया ल्वेया कारक थ्व फंगसत जुइ।

रोगजनक फंगस त्वता, थी-थी वनस्पति ल्वेयात नियन्त्रण यायेत यक्व फंगल प्रजाति तसकं महत्वपूर्ण भूमिका म्हिति। दसुया निंतिं, फिलामेन्तस फंगल जीनस ट्राइकोडर्माया प्रजातियात प्रभावकारी बाली ल्वे व्यवस्थापनया निंतिं रासायनिक आधारित उत्पादनया विकल्पया रुपय् दकलय् महत्त्वपूर्ण जैविक नियन्त्रण एजेन्तय् छगू कथं कायेगु या।

फंगसया रोचक प्रजाति मालेगु फिल्ड बैठकयात 'फोरेज' धाइ । सन् १८६८ य् वूलहोप नेचुरलिष्ट फिल्ड क्लबं ग्वसाः ग्वःगु न्हापांगु थुज्वःगु बैठक "फंगस दथुइ छगू फोरेज" नामं शुरु जुल ।

छुं फंगसं मनु व मेमेपिं जनावरतेत ल्वे बीफु; जनावरतय् त संक्रमण याइगु रोगजनक फंगसया अध्ययनयात मेडिकल माइकोलोजी धाइ ।

इतिहास

प्रागैतिहासिक कालय् मनूतय्सं नसाया रुपय् म्हुकं मुंकेगु ज्या न्ह्याकूगु विश्वास दु । म्हुकंया बारेय् दकलय् न्हापां युरिपिड्स (४८०–४०६ ईसापूर्व)या कृतिइ च्वयातःगु दु। ग्रीक दार्शनिक थियोफ्रास्टोस अफ एरेसोस (३७१–२८८ ईसापूर्व) सम्भवतः दकलय् न्हापां वनस्पतियात व्यवस्थित रुपं वर्गीकरण यायेगु कुतः यानादिल। वय्कलं म्हुकंयात छुं कुचा मदुगु स्वांमाकथं वर्गीकरण यानादिल। थ्व लिपा प्लिनी द एल्डर (२३–७९ ईस्वी) जुं थःगु विश्वकोश प्राकृतिक इतिहासय् ट्रफलया बारेय् च्वयादिल।

लागा व महत्व

उत्पादन, व्यापार, व खाद्य उत्पादन

सिं व सिं उत्पादन अन्तर्राष्ट्रिय व्यापारया छगू मू तत्त्व ख, छाय् धाःसा थ्व वास्तुकला निसें छ्वयेकेगु सिँ तक्कया दक्वं वस्तुया निंतिं छ्येलिगु या। तःधंगु मात्राय् छ्यलेबहःगु सिँ उत्पादन यायेत वनस्पतियुक्त इकोसिस्टमय् सिमा व फङ्गस दथुइ माइकोरिजल सिम्बायोटिक स्वापूइ यक्व निर्भर जुइ। फंगसं थःगु सिम्बायोतिक वनस्पति पार्टनरयात यक्व ल्याखय् फाइदा बी, गथेकि ल्वे सहनशीलता, संरचना विकास व खनिज पोषणय् सुधार, तनाव सहनशीलता, व मलया छ्येलेज्या आदि।

माइकोलोजि व वासः लुइकाः

सदियौंनिसें, चीन, जापान व रुसय् छुं म्हुकंयात लोक वासःया रुपय् छ्यलातःगु दु । लोक चिकित्साय् म्हुकंया छ्येलेज्या अप्व यानाः एसियाली महादेशय् केन्द्रित जूसां मध्यपूर्व, पोल्याण्ड, व बेलारुस थें न्याःगु हलिंया मेमेगु थासय् मनुतेसं वासःया निंतिं म्हुकं छ्येलातःगु दसिं दु।

अल्ट्राभायोलेट (यूभी) जःया स्वापूलि वइबलय् म्हुकंखं यक्व मात्राय् भाइटामिन डी उत्पादन याइ । पेनिसिलिन, साइक्लोस्पोरिन, ग्रिजियोफुल्भिन, सेफालोस्पोरिन व साइलोसाइबिन वासःया दसु ख गुकियात मोल्द वा मेमेगु फंगसं पिकानातःगु दु।

थ्व नं स्वयादिसँ

• एथनोमाइकोलोजी
• माइकोलोजिया खँग्वःधुकू
• फंगल बायोकेमिकल परीक्षण
• माइकोलोजिष्टतय् धलः
• माइकोलोजि जर्नलया धलः
• समुद्री फंगस
• म्हुकं मुंकेज्या
• माइकोटक्सिकोलोजि
• रोगजनक फंगस
• प्रोटिस्टोलोजि