Jump to content

सिँनगु

विकिपिडिया नं
(Redirected from बृहस्पति)
वृहस्पति
सिँनगु
Designations
Pronunciation/ˈpɨtər/[]
AdjectivesJovian
Symbol♃
Orbital characteristics[][]
Epoch J2000
Aphelion816,520,800 km (5.458104 AU)
Perihelion740,573,600 km (4.950429 AU)
778,547,200 km (5.204267 AU)
Eccentricity0.048775
398.88 days[]
13.07 km/s[]
18.818°
Inclination
100.492°
275.066°
Known satellites67
Physical characteristics
69,911 ± 6 km[][]
Equatorial radius
Polar radius
Flattening0.06487 ± 0.00015
Volume
Mass
Mean density
1.326 g/cm3[][]
24.79 m/s2[][]
2.528 g
59.5 km/s[][]
9.925 h[११] (9 h 55 m 30 s)
Equatorial rotation velocity
12.6 km/s
45,300 km/h
3.13°[]
North pole right ascension
268.057°
17 h 52 min 14 s[]
North pole declination
64.496°[]
Albedo0.343 (Bond)
0.52 (geom.)[]
Surface temp. min mean max
1 bar level 165 K[]
0.1 bar 112 K[]
-1.6 to -2.94[]
29.8" — 50.1"[]
Atmosphere[]
Surface pressure
20–200 kPa[१२] (cloud layer)
27 km
Composition by volume
89.8±2.0%hydrogen (H2)
10.2±2.0%helium
~0.3%methane
~0.026%ammonia
~0.003%hydrogen deuteride (HD)
0.0006%ethane
0.0004%water
Ices:
ammonia
water
ammonium hydrosulfide(NH4SH)

बृहस्पति वा सिँनगु वा जुपित सुर्द्यः मन्दःया दकलय् तःधंगु गरः वा ग्रह ख। थ्व सूर्द्यःया न्यागूगु ताःपाःगु ग्रह खः। थ्व ग्रह अप्व यानाः ग्यासं दयेकातःगु दु। सुर्द्यः मन्दःया मेमेगु विशाल ग्रहत शनि , युरेनस व नेप्च्यून ख।

थ्व ग्रहयात म्हसीकिगु ज्या ग्यालिलियो ग्यालिलीं सन् १६१०य् छगू चिधंगु दूरबीन छ्यला यानादीगु ख। थ्व ग्रहय् छगू तःधंगु ह्याउँगु थाय् (ग्रेट रेड स्पट) दु गुगु बृहस्पतिया भूमध्यरेखाया २२ डिग्री दक्षिणय् लाः। तःधंगु ह्याउँगु थासय् ४३२ किमि/घौ (२६८ माइल प्रति घौ) तकया फय्या गति दु।

मास वा द्रव्यमानया ल्याखं बृहस्पतिया वायुमण्डलय् करिब ७६% हाइड्रोजन व २४% हिलियम दु। तर हिलियमया परमाणु हाइड्रोजनया अणु स्वया तधं जुइगुलिं बृहस्पतिया च्वय् या वायुमण्डलय् आयतनया ल्याखं करिब ९०% हाइड्रोजन व १०% हिलियम दु। वायुमण्डलय् म्हो मात्राय् मिथेन, लःया वाष्प, एमोनिया, व सिलिकन -आधारित यौगिक नापं कार्बन, इथेन, हाइड्रोजन सल्फाइड, नियोन, अक्सिजन, फस्फिन व सल्फरया म्हो मात्रा नं दु। वायुमण्डलया दकलय् पिनेया तहलय् क्वाःगु एम्नियोया क्रिस्टल दु। इन्फ्रारेड व अल्ट्राभायोलेट मापनया माध्यमं म्हो मात्राय् बेन्जिन व मेमेगु हाइड्रोकार्बन नं लुयावःगु दु। बृहस्पतिया दुनेया भागय् अप्व घना पदार्थ दु- द्रव्यमानया ल्याखं थ्व पदार्थय् करिब ७१% हाइड्रोजन, २४% हिलियम व ५% मेमेगु तत्त्व दु।

बृहस्पति दकलय् न्हापां दयावःगु ग्रह ख, व आदिम सौर्यमण्डलया इलय् थुकिया माइग्रेसनं मेमेगु ग्रहया निर्माणय् यक्व प्रभाव लाकल। बृहस्पति मू कथं हाइड्रोजनं (आयतनया ९०%) दयेका तःगु दु, वयां लिपा हिलियम दु, गुकिलिं थुकिया द्रव्यमानया चौथाई व आयतनया दशमलव भाग दयेकी। बृहस्पतिया दुनेया संकुचनं ग्रहलय् सूर्द्यपाखें वइगु स्वयां अप्वः ताप पिकाइ। थुकिया आन्तरिक संरचनाय् तरल धातुया हाइड्रोजनया बाह्य म्यानटल, व घना पदार्थया विक्षिप्त भित्री कोर दूगु विश्वास दु। १० घौय् छकः चाहिलिगु तच्वःगु गतिया कारणं बृहस्पतिया आकार अब्लेत स्फेरोइद (oblate spheroid) दु। थुकिया भूमध्य रेखाया चाकःलिं भचा तर खनेदयेक पिहां वः। बाह्य वायुमण्डल अक्षांशया ब्याण्डया झ्वलय् बायातःगु दु, गुकिया सीमाय् जुइगु थीथी पदार्थया अन्तरक्रियां अन उथलपुथल व तुफान दयेकी। थुकिया दकलय् स्पष्ट लिच्वःया कथं ग्रेट रेड स्पट दयावःगु ख। थ्व छगू विशाल आंधी (storm) खः गुकियात सन् १८३१ निसें व सम्भवतः व स्वया न्ह्यः नं न्ह्यः निसें निरन्तर खनेदु।


लिधंसा

[सम्पादन]
  1. Jupiter, entry in the Oxford English Dictionary, prepared by J. A. Simpson and E. S. C. Weiner, vol. 8, second edition, Oxford: Clarendon Press, 1989. ISBN 0-19-861220-6 (vol. 8), ISBN 0-19-861186-2 (set.)
  2. Yeomans, Donald K. (2006-07-13). HORIZONS Web-Interface for Jupiter Barycenter (Major Body=5). JPL Horizons On-Line Ephemeris System. 2007-08-08 कथं। — At the site, go to the "web interface" then select "Ephemeris Type: Elements", "Target Body: Jupiter Barycenter" and "Center: Sun".
  3. Orbital elements refer to the barycenter of the Jupiter system, and are the instantaneous osculating values at the precise J2000 epoch. Barycenter quantities are given because, in contrast to the planetary centre, they do not experience appreciable changes on a day-to-day basis due to the motion of the moons.
  4. Seligman, Courtney. Rotation Period and Day Length. 2009-08-13 कथं।
  5. ५.०० ५.०१ ५.०२ ५.०३ ५.०४ ५.०५ ५.०६ ५.०७ ५.०८ ५.०९ ५.१० ५.११ ५.१२ ५.१३ Cite error: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named fact
  6. The MeanPlane (Invariable plane) of the Solar System passing through the barycenter (2009-04-03). 2009-04-10 कथं। (produced with Solex 10 written by Aldo Vitagliano; see also Invariable plane)
  7. ७.० ७.१ ७.२ ७.३ ७.४ Cite error: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Seidelmann Archinal A'hearn et al. 2007
  8. ८.० ८.१ ८.२ ८.३ ८.४ ८.५ ८.६ ८.७ Refers to the level of 1 bar atmospheric pressure
  9. Solar System Exploration: Jupiter: Facts & Figures. NASA (7 May 2008).
  10. Astrodynamic Constants. JPL Solar System Dynamics (2009-02-27). 2007-08-08 कथं।
  11. Seidelmann, P. K.; Abalakin, V. K.; Bursa, M.; Davies, M. E.; de Burgh, C.; Lieske, J. H.; Oberst, J.; Simon, J. L.; Standish, E. M.; Stooke, P.; Thomas, P. C. (2001). Report of the IAU/IAG Working Group on Cartographic Coordinates and Rotational Elements of the Planets and Satellites: 2000. HNSKY Planetarium Program. 2007-02-02 कथं।
  12. Anonymous (March 1983). "Probe Nephelometer". Galileo Messenger (6). Retrieved on 2007-02-12. 

स्वयादिसँ

[सम्पादन]