देता (कम्प्युतिङ्ग)

कम्प्युतर भः छ्यला स्वयेछिंगु थी-थी देता

देता बाय् डाटा धयागु ल्याः, खँग्वः बाय् मेगु चिंया झ्वः खः । जानकारी जुइत देतायात ब्याख्या यायेमाः । डिजिटल देता धयागु बाइनरी सिस्टम छ्यलाः मुंकातःगु देता खः, गुकिलि १ व ० छ्यमि । १९६० लिपा आविष्कार जूगु कम्प्यूटर प्रणालिइ दक्वं डाटा डिजिटल जुइ। डाटायात नेटवर्कय् बाय् मेमोरिइ ढुवानी यायेफै, हिलेफै, बाय् भण्डारण यायेफै अले निष्क्रिय जुइफु । कम्प्युटर दुने न्ह्याइगु डाटा थ्व बाइनरी डिजिटया गुणनाय्, मल्टिपल कण्डक्टरय् न्ह्याइ। तापक्रम सीकेगु प्रणालीं वइगु ल्या प्रायः एनालग जुइ व थुकिया पलेसा यक्व बाइनरी डिजिट जुइमाः । ल्याः, आखः, वा चिंया निंतिं छ्यलिगु देता थी-थी चुम्बक, छगू डिस्क, इलेक्ट्रोनिक्स, वा यान्त्रिक रुपं छ्यला भण्डारण याइ। कम्प्यूटरय् स्वानातःगु थी थी उपकरणय् डाटा दुने-पिने वनी । मेमोरी तत्त्वं अप्वः धया थें हेक्साडेसिमल एड्रेस, व १ बाइट स्टोरेज छ्यली । डाटा, आपालं, डाटाबेसय् मुंकातइगु जुइ। छगू भिजुअल, गथेकि ग्राफ, डाटां दयेके फै।

गुण

डाटा मेटाडाटा जुइफु, बाय् मेगु डाटाया बारे डाटा जुइफु। धाथेंया घटनालिसे स्वापू दुगु डाटाय् अप्वः धया थें ई मेटाडाटाकथं रेकर्ड जुइ। कम्प्युटरं थःत डाटाया रुपय् बियातःगु कमाण्डयात पालना याइ, अले उगु कमाण्डयात प्रोग्राम धाइ । प्रोग्राम धयागु कम्प्यूटरयात नियन्त्रण याइगु व थुकिं याइगु कमाण्डया धलः खः । कम्प्यूटरं प्रोग्रामय् ज्या याइबलय्, थुकी कोड दइ । प्रोग्रामं छ्यलीगु स्तोरेज, तर सेन्त्रल प्रोसेसिङ्ग युनितं (सिपियूं) ज्या मयाःगुयात डाटा धाइ। छगू हे डेटम धयागु कम्प्यूटर दुने मुंकातःगु भ्यालु खः । बाइनरी जक्क दूगु फाइलयात गबलें गबलें डाटा धाइ, गुकिलिं थ्व फाइल व ब्वनेफइगु पाठया दथुइ अन्तर क्यनेफइ। २००८ डाटाया मात्रा २८१ एक्साबाइट जुइगु अनुमान याःगु दु।