जेनोफोन
| एथेन्सया जेनोफोन | |
|---|---|
 सन् १२०स रोमन कालया जेनोफोनया प्रतिमा। [१] | |
| बूगु | c. 430 BC एथेन्स |
| मदूगु | Probably 354 or 355 BC[२] (aged c. 74 or 75) likely Corinth[३] |
| ज्या |
|
| क्वथापासा | फिलेसिया |
| मचा | ग्रिलस व दाओदोरस |
| मां-अबु | ग्रिलस |
एथेन्सया जेनोफोन ( ग्रीक भासय् Ξενοφῶν ; |Ξενοφῶν) (थ्यं-मथ्यं ४३० निसें ३५५/३५४ ईसापूर्व) [४] छम्ह ग्रीक सैनिक नेता, दार्शनिक व इतिहासकार ख। ३० दँ बिले वय्कः लिचिलाच्वंपिं ग्रीक पेशेवर सैनिक झि द्वया नेतात मध्ये छम्ह कथं निर्वाचित जुयादिल। थ्व सेनां साइरस द यंगरया अकिमनिद साम्राज्यया नियन्त्रण कब्जा यायेगु कुतःया छगू ब्व खः । सैन्य इतिहासकार थियोडोर आयरोल्ट डजं च्वयादी कथं सदियौं लिपा तक थ्व योद्धाया प्रतिभायात पार यायेगु सुं नं मवःनि।
लिपांगु निगु सहस्राब्दी निसें जेनोफोन दकलय् न्ह्यः सैन्य जनरल, इतिहासकार वा दार्शनिक ख धका बहस जुयाच्वंगु दु। वंगु निगू सहस्राब्दीइ अप्वः ईया निंतिं जेनोफोनयात दार्शनिकया रुपय् नालातःगु दु। द ओरेटर एजुकेशनय् क्विन्तिलियनं दकलय् नांजाःपिं इतिहासकार, वक्ता व दार्शनिकतेगु वाक्पटुताया दसुया रुपय् चर्चा यानादिल व जेनोफोनया ऐतिहासिक ज्यायात हनादिल, तर अन्ततः जेनोफोनयात प्लेटोया लिक्क दार्शनिकया रुपय् तयादिल। थौं, जेनोफोनयात प्राचीन कालया दकलय् तःधंम्ह च्वमि कथं मान्यता बियातःगु दु। [५] जेनोफोनया च्वखँत यक्व विधाय् दुथ्याल व सादा एतिक ग्रीक भासं च्वयातःगु दु, गुकिलिं यानाः प्राचीन ग्रीक भाषाया समकालीन सयेकामितेगु निंतिं भाय्हिला अभ्यासय् प्रायः छ्येलातःगु दु। लाइभ्स एण्ड ओपिनियन अफ इमिनेन्ट फिलोसोफर्सय् दायोजेन्स लाएर्तियसं अवलोकन यानादिल कि जेनोफोनया दिक्सन (खँग्वः ल्ययेगु कला)या मिठासया कारणं वय्कःयात "एटिक म्यूज"या नामं म्हसीकिगु या। [६]
एथेनियन नागरिकया रुपय् जन्म जूसां नं जेनोफोन एथेन्सया परम्परागत प्रतिद्वन्द्वी स्पार्टा नाप स्वापू तयेगु निंतिं नां जाल। स्पार्टन समाजया बारेय् थौंया यक्व खँ जेनोफोनया स्पार्टन जुजु एगेसिलाउसया शाही जीवनी व लेसेडेमोनियनया संविधानं वःगु ख। सब-सत्राप उन्मादयात मू कथं जेनोफोनया च्वसुया माध्यमं म्हसीकिगु या। जेनोफोनया एनाबासिसं साइरस द यंगरया सेवाय् च्वनाच्वंबलय् झि द्व नापंया साहसिक ज्या, साइरसया फारसया आर्तक्सरक्सी द्वितीयपाखें फारसी सिंहासनया दाबी यायेगु असफल अभियान, व कुनाक्षाया युद्धय् साइरसया मृत्यु धुंका ग्रीक पेशेवर सैनिकत लिहां वःगुया लुमन्ति न्ह्यथनातःगु दु।
जेनोफोनं साइरोपेडिया च्वयादिल, गुकिलि साइरस द ग्रेटं ईसापूर्व ५३९य् नव-बेबिलोनियन साम्राज्य त्याकेत छ्यःगु सैन्य व राजनीतिक निगुलिं विधिया रुपरेखा न्ह्यथनातःगु दु। एनाबासिस व साइरोपेडियां अलेक्जेन्डर द ग्रेट व मेमेपिं ग्रीकतेत ईसापूर्व ३३१य् बेबिलोन व अकिमनिद साम्राज्य त्याकेत प्रेरित यात। [७][page needed][ ] हेलेनिका थ्युसिडाइड्स ' पेलोपोनेसियन युद्धया इतिहासया अन्तिम वाक्यं प्रत्यक्ष रुपं निरन्तरता बियाच्वंगु दु गुकिलि पेलोपोनेसियन युद्धया लिपांगु ७ दँ (४३१–४०४ ईसापूर्व) व वयां लिपाया पीनिदँ (४०४–३६२ ईसापूर्व) या निक्वःगु म्यान्टिन युद्धं क्वचाःगु दु।
च्वज्याया धलः
[सम्पादन]
जेनोफोनया दक्वं शास्त्रीय ग्रन्थ आः नं दनि । वय्कःया कृतिया धलः क्वय् बियातःगु दु ।
ऐतिहासिक व जीवनी च्वखँ
[सम्पादन]- एनाबासिस (बाय्: द पर्सियन एक्सपेडिसन वा द मार्च अप कन्ट्री वा द एक्सपेडिसन अफ साइरस ): जेनोफोनया प्रारम्भिक जीवनया जीवनी प्रदान याइ। अलेक्जेन्डर द ग्रेटं अकिमनिद साम्राज्यय् अभियानया प्रारम्भिक चरणय् एनाबासिसयात फिल्ड गाइडया रुपय् छ्यःगु ख।
- साइरोपेडिया (बाय्: साइरसया शिक्षा ): गबलें गबलें युरोपेली समाजय् " राजकुमारतय्गु दर्पण " विधाया आर्किटाइपया रुपय् खने दु।
- हेलेनिका : वय्कःया हेलेनिका ग्रीसय् ४११ निसें ३६२ ईसापूर्व तक्कया घटनाया छगू मू प्राथमिक स्रोत ख, व थ्युसिडाइड्सया पेलोपोनेसियन युद्धया इतिहासया निरन्तरता ख। थ्व च्वखँ "थ्व घटनाया लिउने..." खँत्वाः निसें न्ह्यथनि। हेलेनिकाय् पेलोपोनेसियन युद्धया लिपांगु ७ दँया नापं वया लिपाया ईया लुमन्ति दु व थ्व युद्ध ईसापूर्व ३६२ तक्कया ग्रीसया इतिहासया विस्तृत व प्रत्यक्ष विवरण (स्पार्टाया समर्थनय्) दु।
- एगेसिलास : स्पार्टाया जुजु व जेनोफोनया पासा एगेसिलास द्वितीयया जीवनी।
- लासेडेमोनियनया राजनीति : जेनोफोनया इतिहास व स्पार्टन सरकार व संस्थाया वर्णन।
सुकरातीय च्वखँ व खँल्हाबल्हा
[सम्पादन]सुकरातया प्रतिरक्षा
[सम्पादन]- मेमोराबिलिया वा लुमन्ति : न्यायालय पिने सुकरातया पक्षया रुपय् ज्या याइगु सुकरातया खँल्हाबल्हाया मुना।
- अपोलोजी : जेनोफोनं न्यायालयय् सुकरातया पक्षय् ल्हाःगु खँ।
मेगु सुकरात खँल्हाबल्हा
[सम्पादन]- Oeconomicus वा एकोनोमिकस : छेँया व्यवस्थापन व बुंज्या नाप स्वापू दूगु छगू ब्यागलं कथंया सुकरात खँल्हाबल्हा।
- सिम्पोजियम : सिम्पोजिक साहित्य गुकिलि सुकरात व वय्कःया पासातेसं थःत सम्मान यायेगु खँय् छु खँय् गर्व याइ धकाः खँ ल्हाइ।
अत्याचारीत
[सम्पादन]- हिएरो : हिएरो सिराक्यूजया तानाशाह व सिओसया गीतकार सिमोनिदेस दथुइ सुखया खँय् खँल्हाबल्हा।
चिहाकःगु ग्रन्थ
[सम्पादन]थ्व कृतित सम्भवतः जेनोफोनं स्किलसय् च्वनाच्वंगु इलय् च्वयादीगु ख। वय्कःया न्हि थन सापेक्षिक ई दुबिले हे ब्यःगु जुइफु, व वय्कलं थःम्हं ई बिइगु कथंया ज्याखँया बारेय् थ्व ग्रन्थत च्वयादिल।
- सलगयेगु खँय् : सलयात गथे यानाः त्वाःथलेगु, प्रशिक्षण बीगु व हेरचाह यायेगु खँय् च्वयातःगु ग्रन्थ ।
- हिप्पार्चिकोस : छम्ह अश्वारोही सेना अधिकारीया कर्तव्यया रुपरेखा न्ह्यब्वयातःगु सफू।
- खिचालिसे शिकार : खिचालिसे शिकार यायेगु उचित विधि व शिकारया फाइदाया खँय् ग्रन्थ ।
- लँपु व साधन : एथेन्सं वित्तीय व आर्थिक संकटयात गथे यानाः सामना यायेमाः धकाः वर्णन यानातःगु सफू ।
स्पुरिया
[सम्पादन]- एथेनियनतेगु संविधान : एथेनियनतेगु लोकतन्त्रया वर्णन व आलोचना याःगु सफू। थ्व सफू आः जेनोफोनं च्वगु मखु धैगु मान्यता दु।
थ्व नं स्वयादिसँ
[सम्पादन]- एरेक्सियन
लिधंसा
[सम्पादन]- ↑ Bust of Xenophon – Collections – Antiquities Museum. Bibliotheca Alexandrina.
- ↑ Lu, Houliang (2014). Xenophon's Theory of Moral Education (in en). Cambridge Scholars Publishing. “In the case of Xenophon's date of death most modern scholars agree that Xenophon died in his seventies in 355 or 354 B.C.”
- ↑ Xenophon.
- ↑ (2013) The Encyclopaedia of Ancient History. Blackwell Publishing Ltd. DOI:10.1002/9781444338386.wbeah08169. “He [Xenophon] died shortly after 354.”
- ↑ (2010) Xenophon (Oxford Readings in Classical Studies). Xenophon's works and controversies about how to read them: Oxford University Press.
- ↑ Lives and Opinions of Eminent Philosophers.
- ↑ Nadon, Christopher (2001). Xenophon's Prince: Republic and Empire in the Cyropaedia. Berkeley: University of California Press.