एल प्रिमेर नुएभा कोरोनिका इ बुयन गोबिएर्नो
एल प्रिमेर नुएभा कोरोनिका इ बुएन गोबिएर्नो (नेपालभासय्: न्हापांगु न्हूगु वृत्तान्त/इतिहास व बांलाःगु प्रशासन/सरकार) छगू पेरूभियन ऐतिहासिक वृत्तान्त सफू खः गुकिया च्वेज्या करिब १६१५स सिधल। ग्रन्थया च्वमि पेरूया आदिवासी फेलिपे गुआमान पोमा दे अयाला खः। वय्कलं थ्व सफूया पाण्डुलिपि स्पेनया जुजु फिलिप तृतीययात बियादिल । वय्कःया उद्देश्य एन्देजया मानव जातिया शुरुनिसेंया इतिहास, इन्का साम्राज्य व स्पेनी कब्जाया ऐतिहासिक विवरण बीगु खः । नापं, वय्कलं स्पेनिश शासनं थ्व क्षेत्रय् उत्पन्न जूगु समस्याय् ध्यान बितः इनाप यानादिल।
थ्व पाण्डुलिपि थःगु हे रुपय् गबिलें नं पिमथन व थ्व सफू मेगु छुं शताब्दी तक अज्ञात जुल। विज्ञ रिचार्द पित्स्म्यान (Richard Pietschmann)जुं थ्व सफूयात सन् १९०८स रोयल देनिश लाइब्ररीइ लुइकादिल। पल रिभेत (Paul Rivet)जुं थ्व सफूया फ्यासिमिलि प्रति सन् १९३६स पिथनादिल। छुं विज्ञतेगु विचाः कथं थ्व हस्तलिखित सफू स्पेनया काउन्त-द्युक अफ ओलिभार्सया सफूधुकूलिं स्पेनं देनमार्क थ्यन। वय्कःया सफूधुकूया छुं अंश कर्नेलियस पिदरसन लेर्स, स्पेनया द्यानिश राजदूतं न्याना देनमार्कय् यंकादिल। थ्व केवल अनुमान जक खः ।
दुखँ
[सम्पादन]थ्व वृत्तान्तय् प्राचीन एन्दियन इतिहासया खँ कनातःगु दु। थुकिलि इन्का साम्राज्यया उदय व सन् १५३०या दशकय् स्पेनी कब्जा, व सुरुआती कालखण्डया औपनिवेशिक समाज व सरकारयात दुथ्यानातःगु दु। गुआमान पोमाया इन्का शासनया चर्चाय् धर्म, सामाजिक व्यवस्था, कानूनी प्रणाली, दँया नखः/जात्रा, लगायत विभिन्न समाजिक समूहतय्गु ज्याया वर्णन यानादिगु दु। आधुनिक प्रमाण कथं वय्कःया विवरण पाय्छि मजूगु खँ क्यंसां वय्कःया च्वखँयात औपनिवेशकालीन पेरुइ इन्का साम्राज्यया धारणा व गुआमान पोमाया थीथी विचाः ब्वयेगु ज्या या। सफूया लगभग बच्छि भाग स्पेनिस औपनिवेशिक शासनया वर्णन व कठोर आलोचना यायेगु निंतिं समर्पित दु; विद्वानतय्सं सफूया थ्व खण्डयात छगू मूल्यवान तथा विश्वसनीय ऐतिहासिक श्रोतया रुपय् हनातःगु दु। सफूलि यक्व विस्तृत विवरणात्मक किपा ब्वयातःगु दु। थ्व सफूया थन्याःगु विवरणात्मक किपा उपनिवेश पूर्व व औपनिवेशिक पेरुया खँय् च्वयातःगु प्रायः सफू व च्वखँय् लिधंसाया कथं छ्यलातःगु दु। गुआमान पोमां थ्व सफू स्पेनी जुजु फिलिप तृतीययात देछाना औपनिवेशिक राजय् सुधारया आस तःगु जुसां थ्व सफू जुजुया मिखा न्ह्यःने गबिलें लाःगु धैगु प्रमाण मदु।
पूर्नप्रकाशन
[सम्पादन]- Hackett Publishing, abridged edition, 2006, आइएसबिएन ०-८७२२०-८४१-९
सफूधलः
[सम्पादन]- Adorno, Rolena. Writing and Resistance in Colonial Peru, Texas University Press २०००