हेरा

विकिपिडिया नं
हेरा

छगू स्क्याटरिङ चाकःलाःगु-ब्रिलियन्ट कट हेरां यक्व रिफ्लेक्टिङ फसेट क्यनि।
साधारण
Categoryनेटिभ खनिज
Chemical formulaC
म्हसीकिगु
मोलेक्युलर भार12.01 u
रङ्गTypically yellow, brown or gray to colorless. Less often in blue, green, black, translucent white, pink, violet, orange, purple and red.[१]
क्रिस्टल ह्याबिटअक्टाहेड्रल
क्रिस्टल व्यवस्थाआइसोमेट्रिक-हेक्साक्टाहेड्रल (क्युबिक)
क्लिभेज१११ (perfect in four directions)
Fractureकङ्कोइडल - स्वाने थें
Mohs Scale hardness१०[१]
Lusterएडमन्टिन[१]
पलिश लस्चरएडमन्टिन[१]
रिफ्र्याक्टरी इन्डेक्स2.4175–2.4178
Optical PropertiesSingly Refractive[१]
Birefringenceमदुगु[१]
Dispersion.044[१]
Pleochroismमदुगु[१]
फ्लुरोस्सेन्सरङ्गहीन निसें म्हासुगु पत्थर - inert to strong in long wave, and typically blue. Weaker in short wave.[१]
Absorption spectraIn pale yellow stones a 415.5 nm line is typical. Irradiated and annealed diamonds often show a line around 594 nm when cooled to low temperatures.[१]
Streakतुयुगु
स्पेसिफिक ग्र्याभिटी3.52 (+/- .01)[१]
घनत्त्व3.5-3.53 g/cm³
Diaphaneityट्रान्स्प्यारेन्ट निसें सबट्रान्सप्यारेन्ट निसें ट्रान्सलुसेन्ट

हेरा कार्बोनया छगू एलोट्रोप खः। थुकिलि कार्बोनयागु सकल प्येंगु भ्यालेन्ट एलेक्ट्रोन को-भ्यालेन्ट बन्ड देका च्वनि। थन्यागु बोन्डंयाना थुकिया स्वरूप आइसोमेट्रिक-हेक्सोक्टाहेड्रल क्रिस्टल ल्याटिस जुइ। थुकिया कडापना व तच्वःगु जःया डिस्पर्सनं याना थुकियात औद्योगिक व तिसाय् छ्येलिगु या। हेरा प्रकृतिइ दैगु दक्ले कडा खनिज ख। साधारण हेरायात तच्वःगु प्रेसर व तच्वःगु तापक्रमया कम्बिनेसन बिया टाइप-II हेरा देकेछिं। थन्यागु हेरा मेमेगु हेरा स्वया अप्व कडा जुइ व थुकियात हार्डनेस गजय् छ्येलि।[२] आया ईले मात्र एग्रेगेटेड हेरा नानोरड (C60), अल्ट्राहार्ड फुलेराइट छ्येला देकातःगु वस्तु थ्व स्वया कडा जुगु पुष्टि जूगु दु।

हेराया भौतिक गुणया निंतिं हेरा विशेष कथं नांजाःगु वस्तु ख; हेरां भिंगु एब्रेसिभ देकी छायेधासा हेरायात मेगु हेरा, बोराजोन, अल्ट्राहार्ड फुलेराइट, र्हेनियम डाइबोराइड, वा एग्रेगेटेड हेरा न्यानोरड नं जक्क स्क्र्याच यायेफइ। थुकिया अर्थ थ्व नं खः कि हेरां पालिस बांलाक्क काइ व थःगु लस्चर तया तै। थ्यं-मथ्यं १३० मिलियन क्यारेट हेरा दें-दच्छिं खानिं लिकाइगु जुइ गुकिया सकल मू USD $९ अर्ब जुइ, नापं करीब 100,000 kg (220,000 lb) हेरा वार्षिक रुपय् देकिगु ज्या जुइ।[३]

हेरा धाःगु खँग्वः संस्कृत खँग्वः हिरा नं वःगु ख। प्राचीन भारतय् थुकियात धार्मिक वस्तुया रुपय् दक्ले न्ह्यः छ्यलातःगु खने दु। अब्लेया ई निसें हे थुकियात जेमस्टोनया कथं छ्येलातःगु खने दु। थुकियात ज्याभःया कथं छ्य्‌लिगु व्यवस्था नं प्राचीनकाल निसें हे जूगु खने दु। [४][५] १९गु शताब्दी निसें हेराया प्रसिद्धि अप्वया वल। थथे जुगुया मू कारण हेराया अप्वःगु सप्लाइ, बांलाःगु कटिङ व पलिशिङ प्रविधि, हलिम अर्थतन्त्रय् वृद्धि, व इनोभेटिभ व सफल विज्ञापन क्याम्पेन आदि ख। हेरायात साधारण कथं “प्यंगु C”इ जांचेयाइ : क्या‍रेट, क्ल्यारिटी, कलर, व कट

हलिमया करिब ४९% हेरा मध्य व दक्षिणी अफ्रिकां उत्पादन जुइ। हेराया खनिजया तधंगु स्रोत क्यानाडा, भारत, रुस, ब्राजिल, व अस्ट्रेलियाय् नं खने दु। हेराया क्रिस्टल किम्बरलाइटल्याम्प्रोइट भोल्क्यानिक पाइन छ्येला पृथ्वीया गर्वं लिकाइ। पृथ्वीया गर्वय् तच्वःगु प्रेसर व तापक्रम दैगुलिं अन हेरा दयाच्वनि। प्राकृतिक हेराया माइनिङ व इनेज्या यक्व वादविवादयअ विषय ख दसुया कथं कन्फ्लिक्ट हेरा वा (हि हेरा) मीगु अफ्रिकी अर्धसैन्य पुचःतेत कायेछिं।

वस्तुया गुण[सम्पादन]

स्वया दिसं: हेराया क्रिस्टलोग्राफिक डिफेक्ट
हेरा व ग्राफाइट कार्बोनया निगु एलोट्रप (संरचना पाःगु छगू हे तत्त्वया निगु शुद्ध प्रकार) ख।

हेरा छगू टेट्राहेड्रल कथं स्वाना च्वंगु कार्बोन अणुया ट्रान्सप्यारेन्ट क्रिस्टल ख। थ्व फेस सेन्टर्ड क्युबिक डायमण्ड ल्याटिसय् क्रिस्टलाइज जुइ। हेराया अद्वितीय भौतिक गुणं याना हेरातेत यक्व ज्याया निंतिं छ्येलिगु या। थुकिया भौतिक गुणय् दक्ले नांजागु गुण थुकिया तच्वगु कडापना, थुकिया तधंगु डिस्पर्सन इन्डेक्स, व सिक्क तच्वगु थर्मल कन्डक्टिभिटी (९०० – २३२० W/m K) आदि ला। १७०० °से (१९७३ के / ३५८३ °फ) स्वया च्वे, हेरा ग्राफाइटय् हिला वनि[६]। प्राकृतिक हेराया घनत्त्व ३.१५ निसें ३.५३ ग्राम/सेमि³ दै, सिक्क शुद्ध हेराया घनत्त्व करिब ३.५२ g/cm³ दै।

स्वयादिसँ[सम्पादन]

नोट[सम्पादन]

  1. १.०० १.०१ १.०२ १.०३ १.०४ १.०५ १.०६ १.०७ १.०८ १.०९ १.१० जेमोलोजे इन्स्स्टिच्युट अफ अमेरिका, GIA Gem Reference Guide 1995, ISBN 0-87311-019-6
  2. Boser, Ulrich (June 2008). "Diamonds on Demand". Smithsonian 39 (3): 52–59. 
  3. Yarnell, Amanda (2004). "The Many Facets of Man-Made Diamonds". Chemical and Engineering News 82 (5): 26–31. ISSN 0009-2347. Retrieved on 2006-10-03. 
  4. Pliny the Elder. Natural History: A Selection. Penguin Classics, p. 371.
  5. "Chinese made first use of diamond", BBC News, 2005-05-17. Retrieved on 2007-03-21.
  6. Radovic, Ljubisa R.; Walker, Philip M.; Thrower, Peter A. (1965). Chemistry and physics of carbon: a series of advances. New York, N.Y: Marcel Dekker.

लिधँसा[सम्पादन]

पिनेया स्वापू[सम्पादन]

माला दिसं हेरा
विकिस्नरी, सितिंगु खंग्वसफूय्।

Template:कार्बोनया एलोट्रोप Template:तिसा सामाग्री