इथियोपिया

विकिपिडिया नं
(Redirected from इथीयोपीया)
የኢትዮጵያ ፌዴራላዊ
ዲሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ
ye-Ītyōṗṗyā Fēdēralāwī Dīmōkrāsīyāwī Rīpeblīk

संघीय गणतन्त्र इथियोपिया
इथियोपियायागु ध्वांय [[Image:{{{image_coat}}}|110px|राष्ट्रीय चिं इथियोपियायागु]]
ध्वांय राष्ट्रीय चिं
म्ये: Wodefit Gesgeshi, Widd Innat Ityopp'ya
(March Forward, Dear Mother Ethiopia)

इथियोपियायागु नक्सा
इथियोपियायागु नक्सा


राजधानी अदिस अबाबा
9°01′N 38°44′E
तधंगु सहर अदिस अबाबा
औपचारिक भाय आम्हारिक भाषा
सरकार संघीय गणतन्त्र1
 - President Girma Wolde-Giorgis
 - Prime Minister Meles Zenawi
Establishment  
 - Traditional date c. 980 BC 
 - as the Kingdom of D'mt 8th century BC 
 - as the Kingdom of Aksum (successor kingdom of D'mt) 1st century BC 
क्षेत्रफल  
 - फुकं 1,104,300 किमि² (27th)
  (426,371 वर्ग माइल) 
 - लयागु प्रतिशत (%) 0.7%
जनसंख्या  
 - 2006 एस्टिमेटेड 75,067,000 (15th2)
 - 1994 सेन्सस् 53,477,265
 - जनघनत्व 70/किमि² (123rd)
(181/वर्ग माइल) 
कुल ग्राहस्थ उत्पादन (पि पि पि) 2005 एस्टिमेट
 - फुकं $60.099 billion (69th)
 - प्रति छ्यं $823 (173rd)
मुद्रा Birr (ETB)
ई क्षेत्र EAT (UTC+3)
 - वर्खा (DST) not observed (UTC+3)
इन्टरनेट TLD .et
कलिंग कोड +251
1Ethiopia is ostensibly a democracy, but has a dominant-party system led by the Ethiopian People's Revolutionary Democratic Front.
2Rank based on 2005 population estimate by the United Nations

इथियोपिया छगू अफ्रिकी देय् ख। थ्व देय्‌ उपनिवेष युगय् ताःहाकःतक्क स्वतन्त्र जुयाच्वनेफूगु छगू जक्क देय् ख।

तजिलजि[सम्पादन]

भाय्[सम्पादन]

थ्व देय्‌या मू भासय् आमरिया, गि‘इज़ि, ऒरॊमिंय, तिगिरिंय, गुरगींय, सॊमलींय, आफ़रिंय, सीदमिंय, हदीयंय, कॆमिबतिंय, वॆलयितिंय, गमॊंय, कॆफ़ंय, हमॆरिंय, सिलित्’ईंय, हादॆरींय आदि भाय् ला।

थ्व देसय् छ्येलिगु भाय् थ्व कथं दु[१]-१ अरी, २ अफ़रि, ३ अलब, ४ अमरिंय, ५ अनिफ़ीलॊ, ६ अंयिवकि, ७ अरिबॊरे, ८ अरिगॊब, ९ अविनिजि, १० बयिसॊ, ११ बमिबेशी, १२ बसिकेतॊ, १४ बेनिछि, १५ बॆरित, १७ बीरले, १८ ऒरॊमॊ (बॊरॆन-अरिसी-गुजी) (ऒरॊमिंय), १९ बॊरॊ, २० बुरिजी, २१ बुस, २२ छ्’अर, २३ दॆसनॆछि, २४ दीमे, २५ दॆरश, २६ दीज़ी, २७ दॊरिज़े, २८ गुरगे, २९ गमॊ-गॊफ़-दविरॊ, ३० गनिज़, ३१ गवद, ३२ गेदेवॊ, ३४ गुमुज़ि, ३५ हदीय (हदीयंय), ३६ हमॆरि बन (हमॆरिंय), ३७ हॊज़ॊ, ३८ कछम-गरिजुले, ३९ कसीपॊ-बलॆसी, ४० कफ़ीछॊ, ४१ कॆमिबत (कॆमिबतिंय), ४२ करॊ, ४३ कॊमॊ, ४४ कॊनिसॊ, ४५ कुरॆति, ४७ कुनिफ़ॆलि, ४८ किवम, ४९ किवेगु, ५० लीबीदॊ, ५१ मजनिगि, ५२ मले, ५३ मि’ईनि, ५४ मेलॊ, ५५ मॆसिमॆसि, ५६ मुरिले, ५७ मुरिसी, ५९ नयी, ६० गुरगे (सॊदॊ), ६१ नु’आरि, ६२ नियनिगतॊमि, ६३ ऒपु’ऒ, ६४ ऒयिद, ६५ क्’ऒतु (ऒरॊमॊ), ६६ सहॊ, ६७ सॆज़ॆ, ६८ शबॊ, ६९ शकछॊ, ७० शेकॊ, ७१ सीदमॊ (सीदमिय), ७२ सुमले, ७३ सुरी, ७५ तिगिरिंय, ७६ त्͟स्’अमयि, ७७ उदुकि, ७८ गुरगे (मि‘इरबि), ७९ ऒरॊमॊ (मि‘इरबि-मॆककॆलॆंय), ८० अगॆवि (मि‘इरबि), ८१ वॆलयित, ८२ छ्’अमितनिगि, ८३ यॆमिस, ८४ ज़यि, ८५ ज़यिसे-ज़ॆरिगुल नछॆवि।

प्रशासन[सम्पादन]

थ्व देय्‌यात ९गु जातीय प्रान्त व निता संघीय नगरय् बायातःगु दु। थ्व प्रान्ततेत किलिलि धाइ। थ्व देय्‌या किलिलित तिगिरयि, आफ़रि, आमर, ओरोमिया, सोमाली, बेनिशनिगुलि गुमुज़, दक्षिणी राष्ट्र जनजाति व मनूतेगु प्रान्त, गमिबेला व हारॆरी खः धाःसा निता नगर आदीस अबाबा व दिरेदव ख। सकल प्रान्ततेत वेरेदा धाःगु प्रशासनिक जिल्लाय् बायातःगु दु। थ्व देय्‌या जिल्लात थ्व कथं दु-

आफर प्रान्त[सम्पादन]

  • आबल जिल्ला
  • आफ़मिबॊ जिल्ला
  • आफ़िदेर जिल्ला
  • आमिबर जिल्ला
  • आरिगॊब जिल्ला
  • आरित्’उम जिल्ला
  • आविर जिल्ला
  • आवशि फ़ॆनितले जिल्ला
  • आसयित जिल्ला
  • बॆरिहले जिल्ला
  • बुरे मुदयितु जिल्ला
  • छ्’इफ़िर जिल्ला
  • दलॊलि जिल्ला
  • दॆवॆ जिल्ला
  • दुबिती जिल्ला
  • दुलॆछ जिल्ला
  • इलीदरि जिल्ला
  • इरॆबिती जिल्ला
  • इव जिल्ला
  • फ़ुरिसी जिल्ला
  • गॆवने जिल्ला
  • गुलीन जिल्ला
  • क्’ऒनॆब जिल्ला
  • मॆगले जिल्ला
  • मीले जिल्ला
  • सिमुरॊबी गॆललॊ जिल्ला
  • तॆललकि जिल्ला
  • त्’ऎरु जिल्ला
  • यलॊ जिल्ला

आम्हारा प्रान्त[सम्पादन]

  • आछ्’ऎफ़ॆरि जिल्ला
  • आदी आरिक्’अयि जिल्ला
  • आदेति जिल्ला
  • आलॆफ़ जिल्ला
  • आमिबसॆलि जिल्ला
  • आनिगॊलल त्’ऎरन आसगिरिति जिल्ला
  • आनिकॆश जिल्ला
  • आनिकॊबॆरि जिल्ला
  • आनित्स्’ऒकीयन गॆमिज़ जिल्ला
  • आरितुम फ़ुरिसीन जीले जिल्ला
  • आवॆबॆलि जिल्ला
  • बःइरि दरि ज़ुरीय जिल्ला
  • बनिज जिल्ला
  • बसॊ लीबॆनि जिल्ला
  • बती जिल्ला
  • बॆलॆस जिल्ला
  • बॆरॆह्̱ऎति जिल्ला
  • बॆयॆद जिल्ला
  • बीबुंयि जिल्ला
  • बुगिन जिल्ला
  • बुरे वॆमिबॆर जिल्ला
  • छ्’ऎफ़े गॊलन दॆवॆरहिमेदॊ जिल्ला
  • छ्’इलिग जिल्ला
  • दबति जिल्ला
  • दनिगिल जिल्ला
  • दविनितिन दॆलनित जिल्ला
  • दॆबरिक्’इ जिल्ला
  • दॆबयि त्’ऎलतिगॆनि जिल्ला
  • दॆबिरॆ एलीयसि जिल्ला
  • दॆबिरॆ मरिक्’ऒसि जिल्ला
  • दॆबिरॆ सीन जिल्ला
  • दॆबिरॆ तबॊरि जिल्ला
  • दॆग दमॊति जिल्ला
  • दॆहन जिल्ला
  • दॆजॆनि जिल्ला
  • दॆमिबॆछ्’अ जिल्ला
  • दॆमिबीय जिल्ला
  • दॆर जिल्ला
  • दॆसे जिल्ला
  • दॆसे ज़ुरीय जिल्ला
  • इबिनति जिल्ला
  • एफ़िरतन गिदिमि जिल्ला
  • इनरिजि इनविग जिल्ला
  • इनिबिसि सरि मिदिरि जिल्ला
  • इनॆमयि जिल्ला
  • इसिते जिल्ला
  • फ़जित लॆकॊम जिल्ला
  • फ़रित्’अ जिल्ला
  • फ़ॊगॆर जिल्ला
  • गेर मिदिरिन क्’ऎय गॆबिरि’एलि जिल्ला
  • गिशे रबेलि जिल्ला
  • गीदनि जिल्ला
  • गॊनिछ्’अ सीसॊ इनिसि जिल्ला
  • गॊनिदॆरि जिल्ला
  • गॊनिदॆरि ज़ुरीय जिल्ला
  • ग्वनिग्व जिल्ला
  • गुब लफ़ितॊ जिल्ला
  • गॊज़मिनि जिल्ला
  • हाबिरु जिल्ला
  • हागॆरि मरियमिन कॆसॆमि जिल्ला
  • हुलॆति इजि इनिसि जिल्ला
  • जबी त्’ऎहिननि जिल्ला
  • जम जिल्ला
  • जनि आमॊर जिल्ला
  • क्’अलु जिल्ला
  • कॆमिकॆमि जिल्ला
  • जॆलल जिल्ला
  • क्’ऎवॆति जिल्ला
  • क्’ऒबॊ जिल्ला
  • कॊमिबॊलिछ जिल्ला
  • क्’वरीति जिल्ला
  • कुतबॆरि जिल्ला
  • लयि आरिमछ्’इहॊ जिल्ला
  • लयि गयिनिति जिल्ला
  • लॆगमिबॊ जिल्ला
  • मछकॆलि जिल्ला
  • ममि मिदिरिन ललॊ मिदिरि जिल्ला
  • मॆक्’इदॆल जिल्ला
  • मॆक्’एति जिल्ला
  • मिनिजरि इन शॆनिकॊर जिल्ला
  • मॆरवी जिल्ला
  • मॆरबेते जिल्ला
  • मॆतॆम जिल्ला
  • मॊरॆतिन जिरु जिल्ला
  • क्’वर जिल्ला
  • सनिज जिल्ला
  • सयिनिति जिल्ला
  • सॆक्’ऎल जिल्ला
  • सॆक्’ऒत्’अ जिल्ला
  • शॆबॆलि बॆरॆनित जिल्ला
  • सिमद जिल्ला
  • सीयदॆबॆरिन वयु इनिसरॊ जिल्ला
  • तछि गयिनिति जिल्ला
  • तॆहुलॆदॆरे जिल्ला
  • त्’ऎनित जिल्ला
  • त्’अरिमबॆरि जिल्ला
  • वदिल जिल्ला
  • वॆगिदि जिल्ला
  • वॆगॆर जिल्ला
  • वॆलिदॆय जिल्ला
  • वॆरॆ बबु जिल्ला
  • वॆरॆ ईलु जिल्ला
  • वॆरॆमॊ वजॆतुन मीदरॆम जिल्ला
  • ज़िक्’वल जिल्ला

बेनिशनिगुलि गुमुज़[सम्पादन]

  • आजलॊ मीत्’ए जिल्ला
  • आसॊस जिल्ला
  • बमिबसी जिल्ला
  • बॆलॊ जॆगॊनिफ़ॊयि जिल्ला
  • बुलॆनि जिल्ला
  • दनिगुरि जिल्ला
  • दीबते जिल्ला
  • गुब जिल्ला
  • कमशी जिल्ला
  • कॊमेश जिल्ला
  • कॊरिमुकि जिल्ला
  • मनिदुर जिल्ला
  • मॆनिजि जिल्ला
  • ऒद गॊदॆरे जिल्ला
  • शिरिकॊले जिल्ला
  • सीरिब आबयि जिल्ला
  • वॆनिबॆर जिल्ला
  • यसॊ जिल्ला
  • म’ऒ-कॊमॊ लियु-वॆरॆद जिल्ला
  • पवे वॆरॆद जिल्ला

ओरोमिया प्रान्त[सम्पादन]

  • आबय जिल्ला
  • आबयि छ्’ऒमॆनि जिल्ला
  • आबे दॆनिगॊरॊ जिल्ला
  • आबीछुन गॆने जिल्ला
  • आद छ्’उक्’अल जिल्ला
  • आदब जिल्ला
  • आदम जिल्ला
  • आदमी तुलु इन जीदॊ कॊमिबॊलिछ जिल्ला
  • आद बॆरिग जिल्ला
  • आदॊलन वदॆर जिल्ला
  • आगरिफ़ जिल्ला
  • आक्’अक्’ई जिल्ला
  • आले जिल्ला
  • आलॆमि गॆन जिल्ला
  • आमय जिल्ला
  • आमिबॊ जिल्ला
  • आमींय जिल्ला
  • आमुरु जरिते जिल्ला
  • आनिफ़ीलॊ जिल्ला
  • आरॆरॊ जिल्ला
  • आरिसी नॆगॆले जिल्ला
  • आसेकॊ जिल्ला
  • आयिर गुलीसॊ जिल्ला
  • बबीले जिल्ला
  • बकॊ त्’ईबे जिल्ला
  • बेछ्’ऒ जिल्ला
  • बॆदॆले जिल्ला
  • बॆदॆनॊ जिल्ला
  • बॆजी, ऒरॊमीय जिल्ला
  • बॆक्’ऒजी जिल्ला
  • बॆरिबॆरे जिल्ला
  • बॆरॆहिन आलॆलितु जिल्ला
  • बील सॆयॊ जिल्ला
  • बॊजी जिल्ला
  • बॊक्’ए जिल्ला
  • बॊरे जिल्ला
  • बॊसेति जिल्ला
  • बुरे, ऒरॊमीय जिल्ला
  • छ्’ऎलीय जिल्ला
  • छ्’ईरॊ जिल्ला
  • छ्’ऒले जिल्ला
  • छ्’ऒर जिल्ला
  • दले ललॊ जिल्ला
  • दनॊ जिल्ला
  • दरीमु जिल्ला
  • दरॊलेबु जिल्ला
  • दवॊ जिल्ला
  • दॆदॆरि जिल्ला
  • देदॊ जिल्ला
  • दॆग जिल्ला
  • दॆगॆमि जिल्ला
  • देम जिल्ला
  • देनिदी जिल्ला
  • दॆर, ऒरॊमीय जिल्ला
  • दीदेस जिल्ला
  • दीग लॆक जिल्ला
  • दीगॆलुन त्’इजॊ जिल्ला
  • दिरे जिल्ला
  • दॊब जिल्ला
  • दॊदॊल जिल्ला
  • दॊदॊतन सीरे जिल्ला
  • दुगिद बॊर जिल्ला
  • दुगिद दव जिल्ला
  • ईजेरी (आदीसि आलॆमि) जिल्ला
  • एलु जिल्ला
  • फ़ॆदीसि जिल्ला
  • फ़ॆनितले जिल्ला
  • गसेरन गॊलॊलिछ जिल्ला
  • गवॊ दले जिल्ला
  • गॆछी जिल्ला
  • गॆदॆबि जिल्ला
  • गॆलन जिल्ला
  • गॆर जिल्ला
  • गिररि जरिसॊ जिल्ला
  • गिद किरॆमु जिल्ला
  • गीमिबी जिल्ला
  • गीमिबी कॆतॆम जिल्ला
  • गीमिबीछु जिल्ला
  • गिनिदॆ बॆरॆति जिल्ला
  • गीनीरि जिल्ला
  • गिरव जिल्ला
  • गॊब जिल्ला
  • गॊल ऒदन मॆयुमुलिके जिल्ला
  • गॊलॊलिछ जिल्ला
  • गॊम जिल्ला
  • गॊरॊ ऒरॊमीय जिल्ला
  • गॊरॊ गुतु जिल्ला
  • गुब कॊरीछ जिल्ला
  • गुदुरु जिल्ला
  • गुरिदमॊले, ऒरॊमीय जिल्ला
  • गुरिसुमि, ऒरॊमीय जिल्ला
  • गुतॊ वयु जिल्ला
  • हाबिरॊ जिल्ला
  • बुले हॊर जिल्ला
  • हारॊ मय जिल्ला
  • हारु जिल्ला
  • हाव वॆलॆले जिल्ला
  • हीदबु आबॊते जिल्ला
  • हीत्’ऒस जिल्ला
  • ईबनितु जिल्ला
  • जरिसॊ (हारॆरिगे) जिल्ला
  • जरिसॊ (वॆलॆग) जिल्ला
  • जॆलिदु जिल्ला
  • जॆजु जिल्ला
  • जिम आरिजॊ जिल्ला
  • जिम गीदमी जिल्ला
  • जिम हॊरॊ जिल्ला
  • जिम ररे जिल्ला
  • क्’ऎमिबीबिति जिल्ला
  • क्’ऎरिस (हारॆरिगे) जिल्ला
  • क्’ऎरिस (जिम) जिल्ला
  • क्’ऎरिसन क्’ऒनिदलिती जिल्ला
  • क्’ऒफ़ॆले जिल्ला
  • क्’ऒक्’ईरि जिल्ला
  • कॊकॊस जिल्ला
  • कॊमिबॊलिछ जिल्ला
  • क्’उनी जिल्ला
  • क्’उरिफ़ छ्’ऎले जिल्ला
  • क्’उयु जिल्ला
  • ललॊ आसबी जिल्ला
  • लॆगॆहीद जिल्ला
  • लीबॆनि, ऒरॊमीय जिल्ला
  • लीमु जिल्ला
  • लीमु क्’ऒस जिल्ला
  • लीमु सक्’अ जिल्ला
  • लॊमे जिल्ला
  • मॆलिक बलॊ जिल्ला
  • मॆलिक सॊद जिल्ला
  • मॆन जिल्ला
  • मॆन सीबु जिल्ला
  • मेद वलॆबु जिल्ला
  • मॆनन हरॆन बुलुकि जिल्ला
  • मॆरिती जिल्ला
  • मॆसॆल जिल्ला
  • मेत जिल्ला
  • मेत रॊबी जिल्ला
  • मॆतु जिल्ला
  • मॆयिसॊ፣ ऒरॊमीय जिल्ला
  • मॊयले፣ ऒरॊमीय जिल्ला
  • मुलॊन सुलुलित जिल्ला
  • मुनेस जिल्ला
  • नॆजॊ जिल्ला
  • नॆनिसॆबॊ जिल्ला
  • नॊले कब जिल्ला
  • नॊनॊ (ईलुबबुरि) जिल्ला
  • नॊनॊ (शॆव) जिल्ला
  • नुनु कुमिब जिल्ला
  • ऒदॊ शकीसॊ जिल्ला
  • ऒमॊ नद जिल्ला
  • रयितु जिल्ला
  • रॊबे जिल्ला
  • ससीग जिल्ला
  • सयॊ जिल्ला
  • सॆक छ्’ऎरिक्’ऒस जिल्ला
  • सॆररॊ जिल्ला
  • सेरु जिल्ला
  • सॆतॆम जिल्ला
  • सॆवॆयिन जिल्ला
  • शशॆमॆने जिल्ला
  • शिरिक जिल्ला
  • सिबु सीरे जिल्ला
  • सीगिमॊ जिल्ला
  • सीनन दीनिशॊ जिल्ला
  • सॊकॊरु जिल्ला
  • सुदे जिल्ला
  • सुप्’एन सॊदॊ जिल्ला
  • तॆलितॆलि जिल्ला
  • त्’ऎन जिल्ला
  • त्’इक्’उरि जिल्ला
  • त्’ईरॊ आफ़ेत जिल्ला
  • त्’ईयॊ जिल्ला
  • त्’ऒले जिल्ला
  • तुलॊ जिल्ला
  • उरग जिल्ला
  • वॆलीसॊन गॊरॊ जिल्ला
  • वलिमर जिल्ला
  • वम बॊनय जिल्ला
  • वॆरॆ जरिसॊ जिल्ला
  • वॆनिछ्’ई जिल्ला
  • विछ्’अलेन जीदॊ जिल्ला
  • यबेलॊ जिल्ला
  • यय गुलॆलेन दॆबिरॆ लीबनॊसि जिल्ला
  • ययु जिल्ला
  • युबिदॊ जिल्ला
  • ज़िवयि दुगिद जिल्ला

लिधंसा[सम्पादन]