अर्घाखाँची जिल्ला

अर्घाखाँची जिल्ला
लुम्बिनी अञ्चलय् अर्घाखाँची जिल्ला
क्षेत्रफल	1193 km²
जनसंख्या (2011)  • जनघनत्त्व	197,632  • auto/km²
ई लागा	नेपामि ई लागा (युटिसि+५:४५)
पलिस्था
मू भाषा	खँय्
वेबथाय्‌	[१]

अर्घाखाँची जिल्ला नेपाःया पश्चिमाञ्चल विकास क्षेत्रया लुम्बिनी अञ्चलया छगु जिल्ला खः। थ्व जिल्लाया सीमाय् पूर्वय् पाल्पा जिल्ला, पश्चिमय् प्यूठान जिल्ला व दाङ जिल्ला, उत्तरय् गुल्मी जिल्ला व दक्षिणय् कपिलवस्तु जिल्ला व रुपन्देही जिल्ला ला। थ्व जिल्लाया सदरमुकाम सन्धिखर्क ख।

भूगोल

थ्व जिल्लाया कूल क्षेत्रफल ११९३ वर्ग किलोमिटर दु। थ्व जिल्लाया अक्षांश ः २७० ४५” निसें २८०६” उत्तर व देशान्तर ः ८०० ४५” निसें ८३०२३” पूर्व तक्क ला। थ्व जिल्लाय् समुद्र सतह स्वया ३०५ मिटर निसें २५१५ मिटर तक्कया जाः दूगु थाय् दु। थ्व जिल्लाया औसत वार्षिक वर्षा २२०० मिलिमिटर व तापक्रम ६.५० निसें ४०० सेन्टिग्रेड तक्क थ्यं।

थ्व जिल्लाय् मध्य पहाडी धरातल ६८ प्रतिशत दु धाःसा सिवालिक ३२ प्रतिशत दु। थ्व जिल्लाया मू खुसिचा बाँगी खुसिचा, मथुरा बेशी खुसिचा, वाणगंगा खुसिचा, दुर्गा खुसिचा, सीतखुसिचा, खाकाबेसी खुसिचा आदि ख धाःसा मू पुखु ठाडा दह (डमरु दह), सेङलेङ दह आदि ख। थ्व जिल्लाया भू-उपयोगय् सरकारी गुं ३४ प्रतिशत, सामुदायिक गुं २२ प्रतिशत व कृषियोग्य बुं ३९ प्रतिशत दु धाःसा खुसि/खुसिचा ५ प्रतिशत दु।

अर्थतन्त्र

थ्व जिल्लाया मू ज्या बुँज्या ख। बुँज्याय् आधारित जनसंख्या ९३ प्रतिशत दु धाःसा बुँज्या याये ल्वःगु बुँ ४६,७३२ हे. दु। थ्व बुँ ख्यलय् ८०६७ हे. व पाखाय् ३८,६६५ हे. ला।

संस्कृति

थ्व जिल्लाया मू चाहिलिगु थासय् अर्घा भगवति देगः (अर्घा गा.वि.स.), पाणिनी तपोभुमि (पणेना गा.वि.स.), सुपादेउराली देगः (नरपानी गा.वि.स.), छत्रमहाराजको देगः (छत्रगञ्ज गा.वि.स.), दुर्वासेश्वर गुफा (खिदिम), नृत्नाञ्चल पर्वः (नरपानी), डमरु दह (ठाडा),जालकाँडाया लेक (खन), मालारानी देगः (खनदह, हंसपुर), मनचिन्ते पानी (खनदह), ऐतिहासिक पौवा (बल्कोट), मथुरावेसी धार्मिक स्थल (वाङ्गला) आदि ला। थनया मू नखः विजयादशमी, दीपावली, चैते दशै, माघे संक्रान्ति, हरिसयनी एकादशी, हरिबोधनी एकादशी, कोजाग्रात पूर्णीमा, इद उल फित्र, इद उल अजहा आदि ख।

जनसंख्या

नेपाःया राष्ट्रिय जनगणना २०५८ कथं थ्व जिल्लाया सकल जनसंख्या २,०९,०३४ दु गुकिलि मिसा १,१२,०५४ व मिजं ९८,९८० दु। थ्व जिल्लाय् कूल ४०,८०७ खा छेँ दु। थ्व जिल्लाया औसत परिवार आकार ५.१ दु। थ्व जिल्लाया जनसंख्याय् हिन्दु ९८.८६ प्रतिशत, बौद्ध ०.०४ प्रतिशत, इस्लाम १.०८ प्रतिशत व जैन व मेमेगु ०.०२ प्रतिशत दु।

प्रशासन

थ्व जिल्ला ११ प्रशासनिक ईलाकाय् बायातःगु दु। थ्व जिल्लाय् ४२ गाविस दु व २ संसदीय निर्वाचन क्षेत्र दु। थ्व जिल्लाया ४२ गाविस थ्व कथं दु - चिदिका, बल्कोट, छत्रगञ्ज, केरुंगा, ठुलापोखरा, भगवती, अर्घातोष, मरेङ, खन, खनदह, बाँगी, डिभर्ना, बांला, अर्घा, किमडाँंडा, हंशपुर, धारापानी, गोर्खुंगा, ढाकावाङ, सीमलपानी, सीतापुर, ठाडा, शुवर्णखाल, सिद्धारा, जलुके, जुकेना, असुरकोट, खिल्जी, नुवाकोट, सन्धिखर्क, पणेना, पोखराथोक, खिदिम, पटौटी, धातिवाङ, मैदान, पाली, अडगुरी, खाँचीकोट, नरपानी, ढिकुरा व धनचौर।

स्वयादिसँ

• लुम्बिनी अञ्चल

पिनेया स्वापू

• अर्घाखाँची टाइम्स